Từ chối đăng kiểm ô tô chưa nộp phạt nguội là chưa chuẩn

Nhiều bất cập

Liên quan tới việc hàng nghìn chủ xe ô tô bị cơ quan đăng kiểm từ chối kiểm định với lý do lỗi phạt nguội vi phạm giao thông và chưa thực hiện nghĩa vụ nộp phạt, trao đổi với phóng viên ngày 3-10, Đại tá Trần Sơn, nguyên Phó Trưởng phòng Hướng dẫn luật và điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT, Bộ Công an) cho rằng việc xử lý người vi phạm an toàn giao thông là cần thiết. Tuy nhiên, việc từ chối kiểm định phương tiện chậm nộp phạt nguội của Cục Đăng kiểm Việt Nam là chưa hợp lý.

Theo quy trình, khi phát hiện phương tiện vi phạm qua thiết bị khoa học công nghệ như camera, máy đo tốc độ, lực lượng tuần tra sẽ trích xuất biển số xe, gửi kèm thông báo về công an địa phương, nơi phương tiện được đăng ký để báo cho chủ xe đi nộp phạt. Còn chức năng của Cục Đăng kiểm Việt Nam là kiểm định chất lượng an toàn kỹ thuật các loại phương tiện để quyết định cấp phép cho phương tiện được lưu hành.

Hơn 1.000 chủ xe ô tô ngỡ ngàng khi bị cơ quan đăng kiểm từ chối kiểm định với lý do lỗi phạt nguội vi phạm giao thông và chưa thực hiện nghĩa vụ nộp phạt. Đây là những chủ xe nằm trong số hơn 4.200 trường hợp ôtô vi phạm bị phạt nguội qua hệ thống camera của Hà Nội từ đầu năm đến nay.

“Về nguyên tắc, phạt nguội và đăng kiểm là 2 vấn đề khác nhau. Hành vi vi phạm dẫn tới phạt nguội là ý thức chủ quan của tài xế, không phải là lỗi của phương tiện. Chúng ta đã có quy định rõ ràng về đăng ký xe, nếu chủ xe bán cho người khác thì phải báo cho cơ quan chức năng để xác định đúng chủ sở hữu. Nếu họ không báo thì phải chịu trách nhiệm. Đây là việc của công an chứ không phải là cơ quan đăng kiểm”, ông Sơn nói.

Nguyên cán bộ Cục CSGT cho rằng, cơ quan đăng kiểm từ chối kiểm định các phương tiện chưa nộp phạt nguội là chưa đúng. Tại Khoản 6, Điều 4 Thông tư 70/2015 của Bộ GT-VT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ: Kiểm định và cấp giấy chứng nhận kiểm định cho xe cơ giới hết niên hạn sử dụng; kiểm định khi đã có văn bản đề nghị không kiểm định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo trên Chương trình Quản lý kiểm định. Các đề nghị và cảnh báo của các cơ quan chức năng ở đây được hiểu là các phương tiện không đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn giao thông và bảo vệ môi trường. “Camera, máy đo tốc độ phục vụ cho việc phạt nguội hiện nay chỉ có thể phát hiện phương tiện vượt đèn đỏ, lấn làn, di chuyển quá tốc độ cho phép... nhưng không thể phát hiện ra phương tiện này có đảm bảo tiêu chuẩn về an toàn hay môi trường. Vì vậy, tôi cho rằng việc từ chối đăng kiểm từ việc phạt nguội là chưa chuẩn”.

Ngoài ra, việc từ chối đăng kiểm phương tiện sẽ dẫn đến nhiều bất cập. Đại tá Trần Sơn dẫn chứng, một doanh nghiệp có hàng trăm ô tô và thuê người lái. Tài xế vi phạm nồng độ cồn mức nặng nhất sẽ bị phạt 18 triệu đồng, tước GPLX 3 tháng. Trường hợp tài xế sợ nộp phạt, tự động nghỉ việc thì việc truy tìm xử phạt rắc rối, thì đơn vị đăng kiểm tiếp tục từ chối kiểm định khiến phương tiện không thể tiếp tục lưu thông. Việc này ảnh hưởng rất lớn tới doanh nghiệp cũng như các trường hợp cho người nhà mượn xe, cho thuê xe.

Chưa nộp phạt nguội không bị từ chối đăng kiểm?

Lật sư Giang Hồng Thanh, Văn phòng luật sư Giang Thanh- Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, “phạt nguội” là hình thức xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ được phát hiện thông qua việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ nhưng hình thức xử phạt này không được thực hiện cùng thời điểm vi phạm, khác với việc “phạt nóng” là việc xử phạt được thực hiện cùng thời điểm vi phạm. Hiện nay có rất nhiều phương tiện bị áp dụng hình thức “phạt nguội”, không tự nguyện thi hành nên đã không được đơn vị đăng kiểm thực hiện kiểm định. Việc làm này của đơn vị đăng kiểm là chưa phù hợp với luật định.

Theo quy định tại Thông tư số 70/2015/TT-BGTVT ngày 9/11/2015 quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, có hai trường hợp không được cấp giấy chứng nhận kiểm định, đó là trường hợp xe cơ giới “Khiếm khuyết, hư hỏng quan trọng” và trường hợp xe cơ giới “Khiếm khuyết, hư hỏng nguy hiểm”. Không có trường hợp nào không được cấp giấy chứng nhận kiểm định vì lý do chưa nộp phạt vi phạm giao thông đường bộ.

Giả sử có văn bản nào đó quy định về sự phối hợp giữa các đơn vị cảnh sát giao thông và cơ quan kiểm định, thì đó cũng không phải là văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực bắt buộc chung. “Người vi phạm giao thông phải có nghĩa vụ thực hiện biện pháp xử phạt hành chính khi họ vi phạm, nhưng phương tiện giao thông của họ vẫn phải được đơn vị đăng kiểm tiến hành kiểm định nếu họ chưa thực hiện nghĩa vụ này. Trong trường hợp người vi phạm giao thông cố tình trốn tránh, chây ỳ nghĩa vụ nộp phạt theo quyết định xử phạt vi phạm hành chính, cơ quan chức năng có thể áp dụng một số biện pháp cưỡng chế buộc họ phải thực hiện”, luật sư Thanh nói.