Truyền thông toàn cầu sẽ khuynh đảo vì Apple News?

Ý tưởng này thực ra không hề mới. Rất nhiều ứng dụng khác, như Flipboard chẳng hạn, cũng có công dụng tương tự. Nhưng với các nhà xuất bản và tòa báo, ý nghĩa của News vượt quá khuôn khổ của một ứng dụng tin tức rất nhiều.

Dường như ngành công nghiệp truyền thông đang bắt đầu dịch chuyển theo hướng các tòa soạn ít có quyền kiểm soát hơn đối với việc nội dung tin tức của mình sẽ được phát hành và xem như thế nào. Và điều này thực sự đáng lo ngại, ít nhất là từ góc độ của các tòa báo.

Mất quyền kiểm soát?

Những ai làm trong ngành truyền thông đều biết, độc giả truy cập website của một tờ báo qua nhiều kênh khác nhau như Facebook, Twitter hoặc thông qua tìm kiếm Google. Trên những nền tảng này, các đường link thường được đăng và chia sẻ để độc giả có thể click vào và đọc toàn bộ bài viết đăng trên website của tòa báo.

Thế nhưng Apple Apples lại không hoạt động theo cơ chế đó. Khi bạn mở ứng dụng này, bạn sẽ có thể đọc được hàng loạt bài báo ngay bên trong ứng dụng mà không cần đi đâu khác. Lấy thí dụ, nếu như bạn mở một bài báo của New York Times hoặc CNN trong Apple News, bạn sẽ đọc toàn bộ bài viết đó ngay trong ứng dụng chứ không bị chuyển hướng sang website của New York Times hay CNN.

Gần đây, Facebook cũng có động thái tương tự khi ra mắt dịch vụ Facebook Instant và ngay lập tức khiến giới truyền thông lo sốt vó. Đặc trưng của Instant là các tòa báo sẽ có thể đăng tải bài viết trực tiếp trên Newsfeed của ứng dụng Facebook dành cho iOS thay vì mỗi đường link.

Sở dĩ giới truyền thông lo ngại về Instant và Apple News là vì trái bóng đá được giao hẳn vào chân của Facebook và Apple - nếu như bạn có thể đọc được tất cả bài viết mình yêu thích của CNN trên ứng dụng Facebook hoặc Apple, việc gì bạn phải tốn sức truy cập vào website của CNN nữa?

Do đó, việc các tòa báo lo ngại về việc họ mất kiểm soát đối với nội dung đăng tải cũng là dễ hiểu. Trước đây, với báo in, tòa báo có thể kiểm soát tất cả, từ việc bán quảng cáo, mạng lưới phân phối, bản in, xe giao báo... thì bây giờ, rất nhiều khâu đã không còn nằm trong quyền quyết định của họ nữa.

"Xu hướng lớn trong năm 2015 là các nền tảng mạng xã hội sẽ tập trung gia tăng sức mạnh của họ rồi khai thác chúng. Trong đa số trường hợp, các tòa báo sẽ cảm thấy mình giống như là nạn nhân của xu hướng đó", một nhà phân tích bình luận.

Tin theo chuẩn nào?

Thực ra, Apple và Facebook không chủ đích gây khó khăn cho các tòa báo. Họ chỉ muốn người dùng truy cập các bản tin một cách dễ dàng, nhanh chóng và thuận tiện hơn mà thôi. Chính vì thế, họ có một vài chính sách để làm vừa lòng các tòa báo liên quan đến quảng cáo, thí dụ như Apple khẳng định các tờ báo điện tử sẽ có thể giữ lại 100% doanh thu từ quảng cáo bán được trên Apple News. Còn nếu như nền tảng iAd của Apple bán quảng cáo cho tòa báo đó, tỷ lệ ăn chia sẽ là 70-30%.

Chính sách của Facebook cũng tương tự như vậy: Bạn giữ lại 100% doanh thu từ quảng cáo tự bán và 70% doanh thu nếu là quảng cáo mà Facebook bán hộ. Facebook cũng sẽ chia sẻ kết quả phân tích truy cập đối với các bài báo trên Instant để tòa báo không cảm thấy họ bị giành mất độc giả.

Nhưng đó không phải là tất cả mối lo. Các ứng dụng tin tức và mạng xã hội kiểu này cũng làm dấy lên câu hỏi liên quan đến chuẩn mực và đạo đức báo chí. Nếu như Apple chịu trách nhiệm tổng hợp tin tức, điều đó có nghĩa là họ có quyền quyết định chọn tin nào, bỏ tin nào. Điều gì sẽ xảy ra nếu như có những bài báo tiêu cực về Apple hoặc Facebook? Liệu họ sẽ gỡ bỏ nó hay cố tình không đưa bài báo đó vào trong ứng dụng của mình? Đó là những câu hỏi chúng ta chưa có câu trả lời.

Hơn nữa, liệu tiêu chí đánh giá của Apple về việc tin tức nào đáng đọc có chính xác hay không. Apple đang tuyển các biên tập viên làm nhiệm vụ tổng hợp tin chứ không sử dụng thuật toán, nhưng điều đó cũng không làm thay đổi thực tế là hãng này có quyền lựa chọn tin tức.

Từ góc độ người dùng mà nói, bạn sẽ nhận được chính xác những gì mà tên ứng dụng đã miêu tả: "Apple News" - những bản tin mà Apple nghĩ là "tin tức đáng đọc". Và chúng có thể hoàn toàn khác với những gì mà các tòa báo nghĩ.