Tìm lời giải cho “bài toán kép”

Hương Ly| 06/07/2012 06:57

(HNM) - Sáu tháng đầu năm tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) chỉ đạt khoảng 46,7% dự toán. Trong bối cảnh Chính phủ thực hiện đồng loạt chính sách giãn, giảm thuế, việc cân đối thu chi NSNN đã trở thành bài toán khó với ngành tài chính. Nhiệm vụ "kép" được đặt ra hiện nay là ngành tài chính sẽ phải làm gì để vừa thực hiện giãn, giảm thuế cho DN, vừa hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách được giao. Đây là một trong những nội dung được Bộ Tài chính đặt ra tại cuộc họp báo diễn ra sáng 5-7 tại Hà Nội.

Các nguồn thu chính đều sụt giảm khá mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Ảnh: Thanh Hải

Gia hạn hơn 5.500 tỷ đồng tiền thuế

Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, 6 tháng qua, tổng thu NSNN ước đạt 346.125 tỷ đồng, chỉ đạt 46,7% dự toán. Mặc dù số thu nội địa ước đạt 220.945 tỷ đồng, tăng 0,8% so với cùng kỳ, song các lĩnh vực thu lớn đều đạt thấp hơn so với dự toán và cùng kỳ năm trước. Trong đó thu từ lệ phí trước bạ giảm 29,7%, thu tiền sử dụng đất giảm 42,8% so với cùng kỳ… Ước tính, chỉ có 24/63 địa phương thu đạt từ 48% dự toán được giao trở lên. Đặc biệt, trong 39 địa phương có số thu đạt thấp thì có tới 32 địa phương số thu chỉ đạt dưới 45% dự toán được giao.

Tại lĩnh vực thu thuế xuất nhập khẩu (XNK) do ngành hải quan quản lý, số thu cũng sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Ước tính, số thu 6 tháng đầu năm khoảng 93.200 tỷ đồng, chỉ bằng 41,6% dự toán, giảm 12,4% so với cùng kỳ năm 2011. Trong đó số thu thuế XNK và tiêu thụ đặc biệt bằng 32,9% dự toán, thuế GTGT: 43,5% dự toán…

Nhận xét về tình hình thực hiện thu NSNN những tháng đầu năm, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho rằng, tiến độ thu đang ở mức khá thấp so với những năm gần đây. Con số này cùng kỳ năm 2010 là 52,5% và năm 2011 là 55,1%. Tuy nhiên, số thu NSNN sụt giảm là do nhiều nguyên nhân khách quan. Sáu tháng đầu năm, tốc độ tăng trưởng kinh tế chỉ đạt 4,38%, thấp hơn nhiều so với kế hoạch (tăng 6-6,5%). Nền kinh tế đang trong giai đoạn khó khăn cũng khiến hoạt động SXKD của nhiều DN bị ảnh hưởng. Những nhóm hàng có lượng nhập khẩu lớn đã giảm mạnh về giá trị và số lượng. Trong đó xăng dầu giảm 21% về sản lượng và 13% về giá trị, làm giảm thu ngân sách 1.207 tỷ đồng. Ô tô nguyên chiếc giảm 60% về lượng, 54,9% về trị giá làm giảm thu ngân sách khoảng 12.295 tỷ đồng… Một lý do khác khiến số thu đạt thấp là do những chính sách hỗ trợ thuế cho DN của Chính phủ đã được triển khai. Thống kê của Tổng cục Thuế cho thấy, hết tháng 6-2012, đã có gần 120.000 lượt DN làm thủ tục gia hạn thời gian nộp thuế GTGT theo Nghị quyết 13 của Chính phủ với tổng số tiền gia hạn khoảng 5.500 tỷ đồng…

Người dân nộp thuế tại điểm thu ngân sách nhà nước qua hệ thống Ngân hàng BIDV. Ảnh: Mai Vy

Nỗ lực tìm nguồn thu

Mặc dù việc hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2012 của ngành tài chính đang đứng trước nhiều thách thức, song theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn, mục tiêu của ngành là bảo đảm cân đối thu chi NSNN cả năm nay và tìm ra lời giải cho "bài toán kép": vừa hoàn thành nhiệm vụ thu, vừa triển khai hiệu quả các chính sách giãn, giảm thuế. Bên cạnh nhiệm vụ giảm bội chi NSNN xuống dưới mức 4,8%, ngành tài chính sẽ đẩy nhanh giải ngân các nguồn vốn đã bố trí trong ngân sách. Ước tính trong 6 tháng cuối năm, sẽ thực hiện giải ngân 70% kế hoạch vốn đầu tư và 74% vốn trái phiếu chính phủ. Nguồn vốn này sau khi giải ngân sẽ góp phần quan trọng vào việc giải phóng tồn kho và kích thích tổng cầu, qua đó góp phần giúp nền kinh tế "ấm" lại.

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Tài chính đã chỉ đạo ngành thuế, hải quan tăng cường kiểm soát chặt chẽ nguồn thu nhằm chống thất thu NSNN. Bên cạnh các hoạt động nghiệp vụ như: chống thất thu thuế, chống buôn lậu, gian lận thương mại, xử lý nợ đọng thuế, các đơn vị sẽ đẩy mạnh khai thác nguồn thu tại các lĩnh vực, ngành hàng có khả năng thu đạt cao để bù đắp nguồn thiếu hụt. Sáu lĩnh vực chủ yếu sẽ được ngành tài chính thực hiện nhằm tăng thu ngân sách gồm: thanh tra chống chuyển giá; hoàn thuế, khấu trừ thuế GTGT; thu thuế với lĩnh vực bất động sản, tiền thuê và sử dụng đất; chống thất thu đối với kinh doanh thương mại, dịch vụ, du lịch; khai thác mỏ và chống thất thu với các loại hình kinh doanh qua mạng internet.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cũng cho biết, theo những cam kết hội nhập giữa Việt Nam và các quốc gia trên thế giới, thuế suất thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng sẽ giảm mạnh theo lộ trình. Như vậy, nguồn thu từ thuế nhập khẩu sẽ theo xu hướng giảm dần, làm thay đổi cơ cấu NSNN. Việc khai thác hiệu quả nguồn thu song hành với những điều chỉnh phù hợp về chính sách thuế, phí không chỉ có tác dụng bồi dưỡng và khai thác hiệu quả nguồn thu mà còn góp phần giúp ngành tài chính giải được bài toán cân đối thu - chi ngân sách, đồng thời tạo nguồn lực quan trọng để phục vụ đầu tư, phát triển.

Sẽ truy thu 64 tỷ đồng nếu Petrolimex có hành vi gian lận thuế

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới bên lề cuộc họp báo ngày 5-7 về việc một đơn vị hải quan phát hiện dấu hiệu Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) kê khai thuế rất sớm, trước khi chính sách thuế nhập khẩu xăng dầu điều chỉnh tăng ít ngày để được hưởng lợi khoảng 64 tỷ đồng, ông Nguyễn Dương Thái, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (TCHQ) cho biết: Ngay sau khi nhận được báo cáo của hải quan địa phương, TCHQ đang tích cực điều tra, làm rõ những dấu hiệu nghi vấn đã thu thập được. Nếu xác định đầy đủ những chứng cứ về việc Petrolimex vi phạm quy định liên quan đến kê khai thuế, TCHQ sẽ tiến hành truy thu toàn bộ số tiền thuế theo đúng quy định.