Thủ tướng Ấn Độ thăm Pakistan: Bước đi đầy thiện chí

Chính Thủ tướng Ấn Độ N.Modi là người đưa ra lời đề nghị dừng chân tại Pakistan chỉ vài giờ trước khi rời khỏi Afghanistan trở về nước. Thủ tướng N.Modi đã gặp Thủ tướng Pakistan N.Sharif ngay khi xuống máy bay tại thành phố miền Đông Lahore. Hai nhà lãnh đạo đã có cuộc hội đàm thân mật tại tư dinh của Thủ tướng N.Sharif ở gần thành phố này.

Trong lời chúc mừng sinh nhật lần thứ 66 của ông N.Sharif, Thủ tướng N.Modi cho biết, New Delhi đã sẵn sàng "tiến 2 bước về phía trước nếu Islamabad chấp nhận tiến 1 bước" nhằm cải thiện mối quan hệ bị sứt mẻ sau 3 cuộc chiến tranh kể từ năm 1947. Theo nhiều nguồn tin địa phương, trong số những quyết định đã được đưa ra sau cuộc gặp kéo dài 60 phút này, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí tăng cường quan hệ song phương và giao lưu nhân dân để tạo không khí thuận lợi cho việc thúc đẩy tiến trình hòa bình. Một động thái đáng chú ý khác là, Bộ trưởng Ngoại giao hai nước dự kiến sẽ hội đàm tại thủ đô Islamabad (Pakistan) vào tháng 1 tới để thảo luận phương thức nối lại đối thoại hỗn hợp song phương để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng.

Trên thực tế, từ khi Liên minh Dân chủ Dân tộc (NDA) của ông N.Modi lên nắm quyền tại Ấn Độ từ giữa năm ngoái, dù có kế hoạch cải thiện quan hệ với nước láng giềng Pakistan, song hai bên vẫn không tránh khỏi những vụ việc tưởng chừng khó có thể hàn gắn. Ước tính chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến ngày 17-11-2014, hai bên đã có đến 363 lần "vi phạm" thỏa thuận ngừng bắn ở Đường ranh giới kiểm soát (LoC), phân chia giữa hai nước tại Kashmir kể từ năm 2003. Nếu tính cả năm 2014 và 2015, đã có 38 người, trong đó có 10 nhân viên an ninh thiệt mạng, gần 200 người bị thương do đụng độ tại LoC. Thương vong và thiệt hại cho cả hai phía tại LoC thời gian qua khiến quan hệ hai nước ngày càng căng thẳng. Đối thoại cấp cao chỉ được hai ông N.Modi và N.Sharif nối lại bằng một cuộc trò chuyện ngắn ngủi tại đàm phán biến đổi khí hậu ở Paris (Pháp) hồi cuối tháng trước.

Hiện tại, bế tắc trong tiến trình đàm phán hòa bình giữa hai bên là do lập trường của New Delhi và Islamabad còn khác biệt về chủ nghĩa khủng bố và tranh chấp lãnh thổ. Pakistan khẳng định, đối thoại chỉ diễn ra khi vấn đề Kashmir được thảo luận. Trong khi đó, Ấn Độ chỉ muốn bàn về vấn đề chống khủng bố. Cũng chính vì vấn đề này, hồi tháng 8-2014, Ấn Độ đã đột ngột hủy đối thoại cấp Bí thư đối ngoại song phương với Pakistan do Ủy ban Cấp cao Pakistan tại New Delhi gặp các thủ lĩnh ly khai tại Kashmir.

Vì vậy, bước đi đầy thiện chí của Thủ tướng Ấn Độ N.Modi đúng vào dịp Giáng sinh đang được hy vọng sẽ mở ra cơ hội mới cho quan hệ hai nước. Tuy nhiên, do các mâu thuẫn lịch sử, tranh chấp biên giới lãnh thổ, sự cạnh tranh vai trò và ảnh hưởng chiến lược trong khu vực, cuộc đối thoại toàn diện để cải thiện mối quan hệ Ấn Độ - Pakistan chắc chắn còn nhiều trở ngại.

Những thách thức còn đó đòi hỏi nỗ lực và ý chí chính trị của chính phủ hai nước trong tăng cường thiết lập các cơ chế đối thoại song phương, kể cả cấp thượng đỉnh cũnh như các biện pháp xây dựng lòng tin. Để từ đó từng bước thiết lập các thỏa thuận mang tính ràng buộc để xử lý các bất đồng, tranh chấp, nhất là vấn đề biên giới lãnh thổ và hợp tác chống khủng bố. Bên cạnh đó, hai bên còn rất cần có sự nhượng bộ lẫn nhau trong giải quyết các vấn đề còn tồn tại, tránh tiếp tục rơi vào tình trạng "thiếu lòng tin, thừa nghi kỵ" trong thời gian tới.