Thủ tục rườm rà dẫn đến tình trạng “xây cất nhà trước, làm giấy tờ sau”

Phát biểu đi vào nội dung cụ thể về thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đại biểu Trần Thị Thanh Lam (Đoàn Bến Tre) cho biết, thời gian qua, ngành Tài nguyên và Môi trường sớm ứng dụng công nghệ 4.0 vào quản lý, cho thấy sự tập trung cao của ngành, nổi bật nhất là hệ thống cơ sở dữ liệu về đất đai bước đầu tạo được niềm tin trong nhân dân về ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật dần được hoàn thiện. Tuy nhiên, thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất vẫn còn rất rườm rà, mất nhiều thời gian.

Thực tế, nhu cầu của người dân về chuyển đổi mục đích sử dụng đất là rất lớn, và cần được thực hiện trong thời gian ngắn, không thể chờ thời gian hơn 1 năm, nên tình trạng “xây cất nhà trước, làm giấy tờ sau” diễn ra phổ biến. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần có cách tiếp cận khác về quy trình, có giải pháp rút ngắn về thời gian trong tổ chức thực hiện để người dân tiếp cận ngay cơ hội.

Theo đại biểu, khi chưa có quy hoạch ngắn hạn thì phải dựa vào quy hoạch dài hạn để giải quyết cho người dân. Khu vực đã quy hoạch là đất ở, thì khi người dân có nhu cầu, cần giải quyết ngay, không nên yêu cầu người dân đăng ký và chờ đợi thời gian dài đến khi có kế hoạch phân bổ mới giải quyết, trong khi thời gian là cơ hội của người dân.

Về mở rộng đối tượng nhận, chuyển nhượng đất nông nghiệp, đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn) cho rằng, trong dự án Luật cần có quy định rõ đối tượng nhận, chuyển nhượng là cá nhân và tổ chức; quy định rõ về thời hạn chuyển nhượng, tổ chức nhận chuyển nhượng. Đại biểu Chu Thị Hồng Thái cũng đề nghị ban soạn thảo chỉnh sửa quy định dự thảo Luật theo hướng chặt chẽ hơn về điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp, trong đó có tính đến đặc thù của các loại đất thực hiện việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, đối tượng nhận quyền chuyển nhượng là tổ chức phân biệt với đối tượng nhận chuyển nhượng là cá nhân không trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp; có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, phòng ngừa việc lợi dụng quy định này để đầu cơ đất nông nghiệp ảnh hưởng đến mục tiêu, chính sách.

“Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu phương án quy định hạn mức nhận chuyển nhượng mức nào thì phải thành lập tổ chức kinh tế, hạn mức bao nhiêu thì không cần phải thành lập mà chỉ cần bảo đảm việc sử dụng đất đúng mục đích, không vi phạm pháp luật về đất đai. Bởi vì đối với cá nhân nhận chuyển nhượng thì cũng sẽ có trường hợp nhận chuyển nhượng với diện tích không lớn mà yêu cầu phải thành lập tổ chức kinh tế thì sẽ không phù hợp”, đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, dự thảo luật đề cập tới nhóm đất là đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, trong đó có đất thương mại dịch vụ. Đây là loại đất quan trọng, tạo ra nhiều sản phẩm bất động sản lớn, như bất động sản du lịch, bất động sản nghỉ dưỡng… Loại đất này góp phần nâng cao giá trị và tăng thu ngân sách địa phương, giải quyết việc làm cho người dân. Theo thống kê có khoảng 25% lao động làm việc trong ngành ăn uống và liên quan đến lưu trú, đây là giải pháp bảo đảm an sinh xã hội, xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo. Tuy nhiên đại biểu băn khoăn về thể chế chính sách cho loại đất này còn mờ nhạt, vì vậy cần có chế định cụ thể đối với đất thương mại dịch vụ để bảo đảm tính đồng bộ và khả thi.

Đại biểu đề nghị sửa đổi quy định về điều kiện bán, mua tài sản gắn liền với đất và được Nhà nước cho thuê trả tiền hàng năm. Đại biểu cũng đề nghị bổ sung đất đa mục đích tạo cơ sở pháp lý cho việc thí điểm, thực hiện chính sách hợp tác công tư trong lĩnh vực sự nghiệp giáo dục đào tạo, văn hóa thể thao, y tế, khoa học và công nghệ.