Tăng chi tiêu kép cho mục tiêu chiến lược

Dự luật dài hơn 2.700 trang được Thượng viện Mỹ thông qua trong ngày 11-3 với tỷ lệ 63 phiếu thuận và 31 phiếu chống. Trước đó ít giờ, Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua dự luật sau 2 lần bỏ phiếu: Gói chi tiêu quốc phòng đạt 361 phiếu thuận, 69 phiếu chống; gói chi tiêu không liên quan tới quốc phòng đạt 260 phiếu thuận, 171 phiếu chống. Dự luật sẽ được chuyển tới Tổng thống Joe Biden ký ban hành theo thủ tục.

Dự luật chi tiêu mới có thể chia thành hai nhóm chính, 782 tỷ USD cho quốc phòng và 730 tỷ USD cho các hoạt động không liên quan đến quốc phòng. Trong đó, khoản chi quốc phòng tăng 46 tỷ USD (tương đương 5,6%) so với năm tài khóa 2021. Diễn biến này gây bất ngờ, bởi lâu nay đảng Dân chủ và một số thành viên đảng Cộng hòa cố gắng hạn chế tài trợ quân sự, trong bối cảnh Mỹ luôn là quốc gia chi tiêu nhiều nhất thế giới cho quốc phòng. Theo nguồn tin của New York Times, gói chi tiêu sẽ cung cấp 145 tỷ USD mua sắm khí tài quân sự mới; tăng 2,7% lương cho 2,1 triệu quân nhân chuyên nghiệp và khoảng 750.000 nhân viên dân sự trong Bộ Quốc phòng Mỹ…

Đối với gói chi tiêu cho các hoạt động phi quốc phòng cũng tăng 42 tỷ USD (tương đương 6,7%) so với năm 2021 - là mức tăng lớn nhất trong 4 năm. Những khoản chi nổi bật gồm: Chống biến đổi khí hậu, phát triển năng lượng sạch, phát triển nông thôn, cải thiện các chương trình chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em; viện trợ cho Ukraine… Đáng chú ý, để tăng khả năng ứng phó đại dịch Covid-19, gói cũng dành 745 triệu USD cho cơ quan Nghiên cứu và Phát triển y sinh tiên tiến, 845 triệu USD cho kho dự trữ quốc gia chiến lược.

Riêng về khoản viện trợ cho Ukraine là phần đặc biệt thu hút sự chú ý dư luận, một phần do gây nhiều tranh luận trong nội bộ Mỹ suốt từ cuối năm ngoái. Sau các cuộc đàm phán của giới lập pháp, con số 13,6 tỷ USD theo dự luật cao hơn nhiều mức 10 tỷ USD mà Nhà Trắng từng đề nghị. Trong đó, khoảng 6,5 tỷ USD sẽ được chuyển cho Bộ Quốc phòng Mỹ để gửi thiết bị tới Ukraine và triển khai quân đội tới khu vực. Hơn 4 tỷ USD hỗ trợ nhân đạo cho người tị nạn từ Ukraine và người phải sơ tán bên trong quốc gia này; song song cung cấp lương thực khẩn cấp, chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ khẩn cấp cho các cộng đồng dễ bị tổn thương. Dự luật cũng sẽ cung cấp gần 1,8 tỷ USD đáp ứng nhu cầu kinh tế ở Ukraine và các nước láng giềng...

Dự luật chi tiêu lần này được Quốc hội Mỹ thông qua chỉ một ngày trước khi các biện pháp chi tiêu tạm thời hết hiệu lực, với tốc độ nhanh chưa từng thấy, đã cho thấy quyết tâm của lưỡng viện trong việc ngăn chặn nguy cơ chính phủ đóng cửa. Đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm tránh rối loạn trong bộ máy điều hành xứ Cờ hoa giữa bối cảnh chính trị thế giới nhiều biến động. Để tìm được tiếng nói chung, đảng Dân chủ phải bỏ một số ưu tiên, như gói viện trợ đại dịch 15,6 tỷ USD. Cũng theo giới quan sát, dự luật lần này là một thành tựu quan trọng của đảng Dân chủ và đương kim Tổng thống Mỹ. Các khoản chi trong dự luật cũng được cho là phù hợp với chiến lược lớn của Washington lúc này.

Nhìn chung, việc Quốc hội Mỹ thông qua dự luật mới đã giải quyết triệt để những khúc mắc về tài chính, qua đó tạo ra nền tảng cần thiết để Washington nhanh chóng đáp ứng những nhu cầu của đất nước, đồng thời ứng phó diễn biến mới tại nhiều nơi trên thế giới, trong đó có cuộc xung đột ở Ukraine.