Sự sụp đổ của một "ông lớn"

Ra đời năm 1977, Hanjin là công ty trực thuộc Hanjin Group - một trong những tập đoàn lớn của Hàn Quốc. Hiện Hanjin có hàng trăm con tàu, trong đó có 61 tàu chở container cỡ lớn vận chuyển hơn 100 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Với 230 chi nhánh ở 60 nước trải rộng từ Mỹ, Châu Âu đến Châu Á, Hanjin có khoảng 5.000 nhân viên. Tuy nhiên, những năm gần đây ngành vận tải biển toàn cầu đã gặp nhiều khó khăn do dư thừa công suất và nhu cầu suy giảm vì sự giảm tốc của kinh tế toàn cầu. Hanjin không nằm ngoài khủng hoảng đó.

Đại gia Hàn Quốc này không chống đỡ được tác động từ thương mại toàn cầu đi xuống, thừa tàu container và cạnh tranh ác liệt từ các đối thủ. Hanjin đã lỗ 4 trong 5 năm qua và mắc nợ 5,4 tỷ USD. Chỉ trong quý I-2016, "người khổng lồ" thông báo lỗ ròng 261,1 tỷ won (tương đương 233,6 triệu USD) trên doanh thu 1.590 tỷ won. Những tháng qua, công ty này đã thực hiện tái cấu trúc để cải thiện tài chính. Song, những kế hoạch này không thỏa mãn được các chủ nợ. Từ một đế chế với đội tàu hùng mạnh hoạt động khắp năm châu bốn biển, giờ đây Hanjin được ví như là một "Lehman Brothers" của ngành vận tải biển bởi những tác động dây chuyền mà vụ phá sản này sẽ gây ra cho thế giới.

Thực tế dù chỉ chiếm 2,9% thị phần ngành vận tải biển toàn cầu, nhưng vụ phá sản của Hanjin đã gây ra nhiều xáo trộn lớn trong thương mại thế giới khi nó diễn ra vào đúng mùa cao điểm của vận chuyển hàng hóa. Ngay từ những ngày đầu tháng 9, cảng biển lớn nhất của Hàn Quốc cũng như các cảng biển ở Mỹ, Châu Á và Châu Âu đồng loạt từ chối đón tàu của Hanjin vì lo những con tàu này không thanh toán được cước phí và hàng hóa có thể bị các chủ nợ bắt giữ, gây xáo trộn hoạt động của cảng. Trong khi đó, nhiều khách hàng của hãng này chưa biết tìm nhà vận tải nào khác để thay thế. Hệ lụy là giá vận tải container toàn cầu đã tăng và nhiều hàng hóa bị mắc kẹt.

Việt Nam cũng là một trong những nước thuê tàu của Hanjin. Lượng vận tải của hãng này chiếm 5% thị phần vận chuyển hàng hóa trên thị trường Việt Nam. Tại Mỹ, hãng này cũng chiếm 7% thị trường vận tải. Thế nên tình cảnh ấy đã khiến cho giới xuất nhập khẩu Việt Nam và nhiều nước trên thế giới điêu đứng do phải đổi chuyến, tăng phí... đột ngột.

Theo Viện Nghiên cứu hàng hải Hàn Quốc, cước vận tải bằng đường biển từ Busan tới Mỹ sẽ tăng 27% và từ Busan tới Châu Âu sẽ tăng 47% trong ngắn hạn, khiến các nhà xuất khẩu Hàn Quốc phải tiêu tốn thêm trên 440 tỷ won mỗi năm. Không được vào cảng, những con tàu container của hãng vận tải biển phá sản đành vật vờ ngoài khơi. Đây được xem là vụ việc có quy mô ảnh hưởng lớn nhất, chưa từng xảy ra trong lĩnh vực vận tải đường biển của thế giới. Hiện có khoảng 540.000 container hàng hóa đang lênh đênh chờ ngoài biển, gây thiệt hại nặng nề cho các chủ hàng. Vụ phá sản này có thể khiến thế giới rung chuyển vì ảnh hưởng đến những nhà bán lẻ đang chờ đợi hàng hóa phục vụ mùa Giáng sinh 2016, mùa mua sắm bận rộn nhất trong năm đang đến gần.