Nông nghiệp - Nông thôn

Phúc Thọ khơi nguồn nội lực từ truyền thống

Nguyễn Mai • 18/09/2023 21:54

Phúc Thọ tự hào là mảnh đất nơi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa chống quân Đông Hán năm 40. Truyền thống lịch sử đã và đang được phát huy, tạo nguồn nội lực mạnh mẽ để Phúc Thọ xây dựng, phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Đền Hát Môn, xã Hát Môn (huyện Phúc Thọ) nơi thờ phụng Hai Bà Trưng.

Từ Hội thề sông Hát đến khởi nghĩa giành thắng lợi

Những ngày này, người dân xã Hát Môn nói riêng, huyện Phúc Thọ nói chung đang chuẩn bị kỷ niệm ngày mùng 4 tháng 9 (âm lịch) - ngày Hai Bà Trưng lập đàn thề, tế trời đất trước khi ra trận. Chủ tịch UBND xã Hát Môn Đặng Văn Lập dẫn chuyện sử sách chép lại: Năm 179 (trước Công nguyên), Triệu Đà đánh bại An Dương Vương, nước Âu Lạc bị Nam Việt thôn tính nên nhân dân ta chịu ách nô lệ của phong kiến phương Bắc. Năm 111 (trước Công nguyên), nhà Tây Hán thôn tính Nam Việt, nước ta chịu ách đô hộ của nhà Tây Hán, sau đấy (từ năm 25 sau Công nguyên) là nhà Đông Hán.

Không cam chịu ách nô nệ, nhiều thủ lĩnh người Việt khắp các địa phương đã tập hợp nhân dân ta đứng lên đuổi giặc. Trong đó, khởi nghĩa Hai Bà Trưng vào mùa xuân năm 40 là bằng chứng hùng hồn.

Hai Bà Trưng (Trưng Trắc, Trưng Nhị) là con gái của một gia đình Lạc tướng huyện Mê Linh. "Đền nợ nước, trả thù nhà", mùa xuân năm 40, tại đất Hát Môn, Hai Bà phất cờ khởi nghĩa. Trong thời gian ngắn, khởi nghĩa đã thành công, nền độc lập của dân tộc được khôi phục. Bà Trưng Trắc xưng vương, thiết lập nhà nước độc lập, đóng đô ở Mê Linh. Chính quyền mới đã miễn thuế cho nhân dân hai quận Giao Chỉ và Cửu Chân trong 2 năm. Tuy vậy, đến năm 43, Hai Bà Trưng đã thất thủ trước đội quân xâm lược hùng mạnh gấp bội của nhà Đông Hán và gieo mình xuống dòng sông Hát tuẫn tiết.

Sau khi Hai Bà hóa thân về cõi vĩnh hằng, người dân làng Hát Môn đã lập Đền thờ ngay trên mảnh đất khi xưa Hai Bà lập đàn thề ra trận, làm nơi thờ cúng, tưởng nhớ và ghi sâu công đức.

Trải qua nhiều đời trùng tu tôn tạo, đền Hát Môn hôm nay tọa lạc trên một dải đất cao, rộng, thoáng, bên triền đê sông Hát. Tháng 12-2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định xếp hạng Đền Hát Môn là Di tích quốc gia đặc biệt.

Huyện Phúc Thọ tổ chức Lễ kỷ niệm ngày Hai Bà Trưng lập đàn thề, tế trời đất trước khi ra trận (ảnh chụp năm 2022).

Theo Chủ tịch UBND xã Hát Môn Đặng Văn Lập, từ xưa tới nay, nhân dân xã Hát Môn và huyện Phúc Thọ vẫn duy trì 3 dịp lễ trọng: Đó là, ngày mùng 6 tháng 3 (âm lịch) là ngày Hai Bà Trưng tuẫn tiết (thường gọi là ngày hóa của Hai Bà), dân làng tổ chức tế lễ và mở hội với nhiều trò chơi dân gian, thu hút hàng nghìn khách thập phương về dự.

Hai là, ngày mùng 4 tháng 9 (âm lịch) là ngày Hai Bà Trưng lập đàn thề, tế trời đất trước khi ra trận.

Ba là, Đại lễ 24 tháng Chạp (24 tháng 12 âm lịch) là ngày kỷ niệm chiến thắng của Hai Bà Trưng và là ngày hội rước lớn nhất trong năm với hai nội dung chính: Rước Mộc dục và Dịch phục.

Với những giá trị to lớn, tháng 1-2016, Lễ hội truyền thống Đền Hát Môn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Phát huy giá trị tinh thần cuộc khởi nghĩa

Xã Hát Môn có diện mạo khang trang hơn mỗi ngày.

Theo Bí thư Huyện ủy Phúc Thọ Nguyễn Doãn Hoàn, phát huy truyền thống cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, từ năm 2022, huyện Phúc Thọ đã xây dựng và triển khai thực hiện Đề án “Phát huy giá trị tinh thần cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của người Phúc Thọ”. Đề án nhằm phát huy truyền thống quê hương anh hùng cách mạng và giá trị tinh thần cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, qua đó khơi dậy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên trong mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân…

Là vành đai xanh của Thủ đô, huyện Phúc Thọ đã hình thành nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả.

Đã được công nhận hoàn thành xây dựng huyện nông thôn mới từ năm 2020, Phúc Thọ phấn đấu năm 2025 có thêm 8 xã đạt nông thôn mới nâng cao. Chủ tịch UBND xã Hát Môn Đặng Văn Lập cho biết, nhờ xây dựng nông thôn mới, địa phương đã có hạ tầng khang trang hơn. Đặc biệt, giao thông được mở rộng, hoa và cây xanh được trồng nhiều. Hát Môn đang khai thác lợi thế lịch sử, văn hóa gắn với cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng để phát triển du lịch. Hát Môn cũng đang phấn đấu trở thành một trong những xã đầu tiên của huyện Phúc Thọ hoàn thành xây dựng nông thôn mới nâng cao cuối năm 2023.

Là vành đai xanh của Thủ đô, huyện Phúc Thọ đã hình thành nhiều mô hình sản xuất áp dụng công nghệ cao đem lại hiệu quả rõ nét; từng bước xây dựng được một số nông sản chủ lực gắn với thương hiệu của địa phương như “bưởi Phúc Thọ”, “rau an toàn Thanh Đa”, “cà dầm tương Tam Hiệp”, “hoa ly Tam Thuấn” và nhiều mặt hàng nông sản khác. Huyện cũng duy trì thực hiện Cuộc vận động "3 sạch" (nước sạch, nông nghiệp sạch, môi trường sạch) để nâng cao đời sống tinh thần và vật chất cho người dân...

Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Phúc Thọ Nguyễn Minh Tuấn cho biết thêm: Nhằm bảo tồn phát huy giá trị văn hóa, UBND huyện Phúc Thọ đã xây dựng kế hoạch tổ chức Lễ kỷ niệm ngày Hai Bà Trưng tế cờ khởi nghĩa (4-9 âm lịch) năm 2023. Lễ kỷ niệm khẳng định ý nghĩa to lớn của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, giáo dục và khơi dậy niềm tự hào về truyền thống văn hóa, tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc, bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước, nhất là đối với thế hệ trẻ; giới thiệu truyền thống lịch sử văn hóa dân tộc, phát huy giá trị tinh thần cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của người Phúc Thọ. Đây cũng là dịp để huyện Phúc Thọ phát huy giá trị di sản văn hóa; quảng bá nét đẹp truyền thống, từng bước xây dựng điểm đến kết nối du lịch trong và ngoài huyện, đóng góp vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.