Ô nhiễm môi trường từ bao bì thuốc bảo vệ thực vật

Ô nhiễm ở mức báo động

Theo thống kê, những năm qua, toàn thành phố đã triển khai việc thu gom bao bì thuốc BVTV trên 2.500ha trồng rau tập trung. Tại các vùng sản xuất rau được đầu tư lắp đặt thùng hoặc xây bể chứa vỏ bao bì thuốc BVTV, sau đó thu gom đi tiêu hủy. Tuy nhiên, còn hàng nghìn hécta sản xuất tập trung vẫn chưa có bể chứa và các điểm tập kết vỏ bao bì thuốc BVTV.

Trên cánh đồng hoa xã Đại Thịnh, huyện Mê Linh, chúng tôi gặp anh Nguyễn Văn Cảnh đang phun thuốc diệt sương mai cho 3 sào hoa hồng, mùi thuốc sâu nồng nặc. Đây cũng là việc thường thấy tại nhiều vùng trồng hoa ở huyện Mê Linh, hầu như người trồng hoa nào cũng phải dùng thuốc BVTV diệt trừ sâu bệnh cho cây trồng. Quan sát kênh mương trên địa bàn huyện, rất nhiều vỏ bao bì thuốc BVTV nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Đáng nói, ở những vùng chuyên canh này đều được đầu tư xây dựng, đặt các thùng chứa, bể chứa thuốc BVTV, nhưng không phải người dân nào cũng có ý thức thu gom để đúng nơi quy định. Tình trạng vứt bừa bãi vỏ thuốc BVTV đã qua sử dụng ngay tại các cánh đồng ở một số khu vực ngoại thành cũng đã trở thành thói quen của nhiều người dân… Hậu quả là nguồn nước ô nhiễm ngấm xuống đất, hòa vào mạch nước ngầm, rồi lại được hút lên qua hệ thống các giếng khoan để phục vụ nhu cầu sinh hoạt nên nguy cơ cao ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Việc phun thuốc BVTV trên hoa ở xã Đại Thịnh (Mê Linh) thực sự đã đến mức báo động, đe dọa sức khỏe người dân. Trước thực trạng này, Trạm BVTV huyện Mê Linh đã tổ chức tập huấn cho nhân dân về cách làm bảo vệ môi trường, sử dụng thuốc BVTV an toàn, bảo vệ sức khỏe cho người sử dụng. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc BVTV xong bỏ bao bì, chai lọ thuốc BVTV vào các thùng chứa vẫn chưa được các hộ dân thực hiện đúng. Ngoài các loại vỏ thuốc bằng giấy, ni lông khó phân hủy, thì các loại vỏ bằng thủy tinh không chỉ gây ô nhiễm mà còn rất nguy hiểm cho chính nông dân trong quá trình sản xuất...

Phải thay đổi hành vi của nông dân

Theo Chi cục trưởng Chi cục BVTV Hà Nội Nguyễn Duy Hồng: Thuốc BVTV là loại thuốc độc dùng để tiêu diệt sâu bệnh, sinh vật có hại đối với cây trồng. Khi không sử dụng đúng liều lượng, nồng độ, những chất độc này hoàn toàn có thể làm chết những sinh vật có lợi cho cây trồng. Không chỉ có vậy, thuốc BVTV dễ dàng xâm nhập vào môi trường nước, đất, không khí… gây hại cho sức khỏe con người. Thống kê hiện nay, mỗi năm nước ta sử dụng tới khoảng 35.000 đến hơn 100.000 tấn hóa chất BVTV, kéo theo lượng bao bì, vỏ đựng khổng lồ, đa phần là những loại vật liệu không tự phân hủy, gây hại đến môi trường. Đặc biệt, phần lớn các vùng sản xuất nông nghiệp, tình trạng sử dụng thuốc BVTV của nông dân trên các loại cây trồng đang có chiều hướng gia tăng.

Tình trạng ô nhiễm môi trường vì chất thải thuốc BVTV ở một số vùng nông thôn đã ở mức báo động. Người nông dân sau khi sử dụng thuốc BVTV thường có thói quen vứt vỏ bao bì tùy tiện ngay tại đồng ruộng, dưới mương nước, ao hồ; một số hộ dân còn để lẫn với rác thải sinh hoạt. Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN&PTNT) Hoàng Trung cho biết: Thuốc BVTV là những hợp chất hữu cơ độc hại đứng đầu danh sách 12 loại độc chất nguy hiểm, tồn tại rất bền trong môi trường nên khó phân hủy sinh học. Khi những hóa chất này theo nước mưa ngấm sâu vào nguồn nước sinh hoạt, trong không khí, thức ăn là một trong những tác nhân gây các bệnh ung thư điển hình cho con người. Hiện nay, nguồn kinh phí tiêu hủy vỏ thuốc BVTV, bao gói thuốc sau sử dụng được giao cho các địa phương, song nhiều địa phương chưa coi trọng việc xử lý.

Để giảm tình trạng ô nhiễm môi trường từ chất thải thuốc BVTV, cần sự chung tay của toàn xã hội, trong đó ý thức sử dụng của người nông dân là quan trọng nhất. Vì vậy, ngoài việc hướng dẫn bà con nông dân sử dụng hiệu quả, các cấp, các ngành cần tăng cường tuyên truyền để người dân thấy tác hại của thuốc BVTV, từ đó sử dụng đúng cách, thu gom bao bì, tiêu hủy đúng quy định. Ngoài ra, cần xây dựng những trung tâm xử lý rác thải thuốc BVTV và các chất độc nguy hiểm. Làm được điều này sẽ góp phần bảo vệ môi trường sống ở địa phương cũng như sức khỏe cho chính bản thân, gia đình và xã hội…