Nhật Bản khủng hoảng nhân khẩu học

Theo dữ liệu thống kê, tổng số ca sinh tại Nhật Bản từ tháng 1 đến tháng 7-2019 chỉ còn 518.590 ca, so với 918.397 ca cùng kỳ năm ngoái. Con số này không bao gồm trẻ em nước ngoài sinh ra tại đất nước Mặt trời mọc và trẻ em Nhật Bản sinh tại nước ngoài. Những số liệu trên cho thấy cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ở xứ Phù Tang đang đáng báo động hơn bao giờ hết.

Ông Yasushi Mineshima, Phát ngôn viên của Viện Nghiên cứu an sinh xã hội và dân số quốc gia Nhật Bản cho biết, sự suy giảm tỷ lệ sinh diễn ra nhanh hơn dự đoán trước đó cho dù cuộc khủng hoảng sinh sản ở Nhật Bản đã kéo dài nhiều thập niên qua. Xứ Hoa anh đào nằm trong số các quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới khi ước tính mỗi phụ nữ chỉ sinh 1,4 lần trong đời.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, chủ yếu do nhóm phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đang dần thu hẹp lại. Phụ nữ Nhật Bản ngày càng sinh con muộn, thậm chí ngại sinh con vì văn hóa làm việc đòi hỏi sự khắt khe khiến họ khó cân bằng công việc với cuộc sống gia đình. Tuổi trung bình của các bà mẹ Nhật Bản khi sinh con đầu lòng tăng từ 25,6 năm 1970 lên 30,7 vào năm 2018.

Một nguyên nhân khác khiến tỷ lệ sinh giảm tại Nhật Bản là số người kết hôn ngày càng ít đi. Nghiên cứu của một công ty Nhật Bản mới tiến hành cho thấy gần 70% đàn ông nước này chưa lập gia đình và 60% phụ nữ chưa lập gia đình không có mối quan hệ nào.

Các nhà xã hội học cho biết dân số một quốc gia được giữ ở mức ổn định khi mỗi phụ nữ sinh ít nhất 2 lần trong đời. Dưới ngưỡng đó sẽ dẫn đến tình trạng suy giảm dân số như Nhật Bản hiện nay. Điều đó khiến lĩnh vực tiêu dùng cùng toàn bộ nền kinh tế phải chịu tổn thất. Các nhà kinh tế gọi hiện tượng người già chết đi trong khi người trẻ không muốn lập gia đình và sinh đẻ là “quả bom hẹn giờ của nhân khẩu học”.

Hiện Nhật Bản được coi là một quốc gia “siêu tuổi” với 28% dân số trên 65 tuổi và lực lượng lao động đang bị giảm đi đáng kể. Nước này tiếp tục phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân công trầm trọng. Các số liệu thống kê gần đây cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp tại Nhật Bản đang ở mức thấp nhất trong hơn 2 thập kỷ.

Để đảo ngược xu hướng này, Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu mỗi phụ nữ nước này sẽ sinh 1,8 lần trong đời và đưa ra nhiều sáng kiến khác. Quốc gia Đông Bắc Á cũng tập trung nỗ lực giúp phụ nữ cải thiện cuộc sống và cân bằng công việc bằng cách mở rộng số lượng các trường mầm non miễn phí, tăng thêm thời gian nghỉ phép cho các bậc cha mẹ...