Người Dao Tây Bắc vui đón Tết

Cùng với đồng bào Tây Bắc, bà con người Dao Yên Bái đang tưng bừng đón chào xuân mới, với ước vọng một năm mới luôn gặp nhiều may mắn, mùa màng tốt tươi.

Từ tháng 7, tháng 8 Âm lịch, các gia đình người Dao Yên Bái đã chuẩn bị nuôi gà, lợn cho ngày Tết cổ truyền. Đầu tháng Chạp, khi mọi việc chuẩn bị hoàn tất, bà con cùng nhau gói bánh gù - một loại bánh truyền thống của người Dao và bánh được làm từ một loại gạo nếp thơm ngon nhất để cúng tổ tiên. Các gia đình cũng tổ chức ăn tết, mời anh em họ hàng đến chung vui cùng gia đình.

Bữa cơm tất niên rất quan trọng, các vật dụng để cúng tổ tiên không thể thiếu một con gà luộc, một đĩa xôi, bánh dày, một chai rượu, giấy dó và hoa quả. Theo người Dao quan niệm, bữa cơm được tổ chức để báo cáo thành quả lao động của cả một năm và cám ơn " thần trời, thần đất" đã ban mưa thuận gió hòa để mùa màng tươi tốt, dân bản được mạnh khỏe, no ấm. Do vậy, các gia đình người Dao cũng chia ra thời gian tổ chức để tránh các gia đình tổ chức trùng nhau.

Bà Triệu Thị Nhậy, một người Dao ở thôn Ngòi Thuồng, xã Phúc Lợi, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái nói về đêm giao thừa của Người Dao: "Chuẩn bị đón giao thừa các thành viên trong gia đình thay cho mình những bộ quần áo mới nhất để đón chào năm mới với mong muốn mọi điều an lành, may mắn và khoẻ mạnh. Sau đó đợi đến giờ xuất hành, mỗi thành viên trong gia đình cầm trên tay một mảnh giấy dó cùng đi xuất hành, tìm đến một gốc cây to, chủ nhà chém ba nhát dao lên thân cây rồi lần lượt từng thành viên nhét những tờ giấy dó vào thân cây và nói “năm cũ qua đi năm mới tới, tôi xin gửi cho cây những điều xui xẻo của năm cũ qua đi, cầu cho năm mới mọi thành viên trong gia đình ai cũng mạnh khoẻ, làm ăn phát tài, lợn gà đầy chuồng, thóc gạo đầy bồ, cuộc sống ngày càng ấm no”. Sau khi quay về mỗi người cầm cho mình một viên sỏi nhỏ cất ở chân bàn thờ với ý nghĩa năm mới gặt hái cho mình những phúc lộc mới".

Ngày mồng một Tết, người Dao thường mời một người trong bản, có thể là anh em họ hàng từ trước đó đến xông đất, xông nhà cho gia đình. Người khách được mời cũng phải là người hiền lành, đức tính tốt, cần cù trong lao động, sản xuất, hợp với tuổi của gia chủ và đăc biệt phải là nam giới. Sau khi vị khách mời vào nhà, gia chủ làm cơm thết đãi và cám ơn vị khách đã sang xông đất, xông nhà cho gia đình và cùng nâng chén rượu chúc nhau sang năm mới nhiều sức khỏe, gặp nhiều may mắn và mùa màng bội thu hơn năm cũ.

Đến mồng 2 Tết, các bậc cha mẹ trong gia đình người Dao chuẩn bị bánh gù, mứt tết, một chai rượu sang nhà ông bà chúc tết, đây cũng là dịp để tỏ lòng thành kính của phận con cháu dành cho ông bà - những người sinh thành, nuôi nấng nên người.

Mồng 3 Tết, những tiếng cười rộn rã, gọi bạn đi chơi tết, các chàng trai, cô gái Dao thay cho mình những bộ trang phục mới nhất, đẹp nhất để đi chơi Tết, đây cũng là dịp để các cô gái phô trương sự khéo léo của mình được thể hiện trên những trang phục truyền thống của dân tộc mình bằng những đường chỉ hoa văn và chơi các trò chơi dân gian như đánh quay, chơi khăng, kéo co... cùng hòa vào không khí của mùa xuân.

Trong cuộc sống hiện đại, nhận thức của đồng bào đã được nâng lên, những phong tục tập quán lạc hậu được đồng bào lược bỏ, tuy nhiên vẫn không thể đánh mất những bản sắc văn hoá riêng có của dân tộc. Bà Đặng Thị Tiện ở xã Tân Lĩnh, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái nói: "Ngày nay khi nhận thức của đồng bào được nâng lên, những phong tục lạc hậu đã được đồng bào lược bỏ, tuy nhiên vẫn không thể đánh mất những bản sắc văn hoá riêng có của dân tộc mình. Tôi cho rằng điều này hoàn toàn phù hợp với việc thực hiện nếp sống văn hoá mới".

Vui đón Tết cổ truyền dân tộc, với nhiều mong ước, đồng bào Dao Yên Bái cũng không quên nhắc nhau đoàn kết, xây đắp cuộc sống no ấm, hạnh phúc./.