Luật BHYT sửa đổi đi vào cuộc sống: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Giấu thẻ để khám vượt tuyến

Theo Luật BHYT trước đây, người bệnh khi khám, chữa bệnh (KCB) trái tuyến sẽ được Quỹ BHYT chi trả ở mức 30%, 50%, 70% tùy theo hạng bệnh viện (BV). Tuy nhiên, từ ngày 1-1-2015, khi vượt tuyến trung ương, người bệnh chỉ được thanh toán 40% nếu nằm viện nội trú. Còn riêng trường hợp khám và điều trị ngoại trú sẽ không được BHYT thanh toán. Tương tự, đối với các trường hợp điều trị nội trú ở tuyến tỉnh, BHYT chỉ trả 60% chi phí, tuyến huyện 70% và cũng không chi trả đối với trường hợp điều trị ngoại trú. Quy định này đưa ra nhằm góp phần vào việc giảm quá tải tại các BV tuyến trung ương. Thế nhưng, trên thực tế sau hơn 2 tháng triển khai, chính sách này chưa phát huy hiệu quả.

Bạch Mai là BV đa khoa đầu ngành, nơi tiếp nhận các bệnh nhân nặng từ tuyến dưới chuyển lên, Phó Giám đốc BV Nguyễn Ngọc Hiền cho biết, ngay sau khi áp dụng Luật BHYT sửa đổi, lượng bệnh nhân ngoại trú vượt tuyến đến KCB tại BV vẫn rất đông, không giảm như dự kiến, mặc dù người bệnh đã nắm rõ quy định mới của Luật BHYT là không được BHYT thanh toán. Đơn cử như trong những ngày nghỉ Tết vừa qua, mỗi ngày BV vẫn tiếp nhận trên 400 bệnh nhân vào khám, điều trị và hầu hết là trái tuyến.

Tương tự, tình trạng quá tải cũng xảy ra ở một số BV tuyến thành phố như: BV Đa khoa Xanh Pôn quá tải 127,%; Ung bướu 144,1%; Tim 134,1%; Thanh Nhàn 109,5%... và tập trung tại một số chuyên khoa như: Khoa Nhi của BV Đa khoa Đức Giang quá tải đến 265%; BV Thanh Nhàn có khoa Nghề nghiệp quá tải 192,4%, Ung bướu (180,6%), Ngoại thận tiết niệu (178,1%); BV Đống Đa có khoa Sơ sinh quá tải 175,2%, Tiết niệu (173,7%); BV Phụ sản có khoa Hậu sản thường quá tải 186,8%, Sản bệnh lý (176%)... Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Lưu Thị Liên lý giải, do tâm lý người bệnh vẫn có xu hướng đổ dồn về các cơ sở tuyến trên. Để khắc phục tình trạng này, Hà Nội đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tiếp tục nâng cấp, cải tạo cơ sở vật chất một số BV; tăng cường chất lượng chuyên môn tại các tuyến, nhất là nâng cao chất lượng KCB tuyến dưới.

Trước thực tế trên, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) Lương Ngọc Khuê cho rằng, để hướng đến BHYT toàn dân thì quan trọng nhất là chất lượng KCB phải được nâng cao. Bởi nếu chất lượng KCB không tốt thì người bệnh dù có thẻ BHYT, họ cũng giấu đi để sẵn sàng bỏ tiền đến nơi có chất lượng điều trị tốt hơn.

Nhiều vướng mắc cần được... "gỡ"

Được biết, trước khi có buổi làm việc nêu trên, một tổ công tác liên ngành của Vụ BHYT (Bộ Y tế) đã tiến hành thị sát, làm việc trực tiếp với UBND xã Tân Triều (huyện Thanh Trì, Hà Nội) và BV Đa khoa Đống Đa. Tại buổi làm việc, UBND xã Tân Triều đã đưa ra không ít khó khăn cần được tháo gỡ, nhất là khó khăn trong việc rà soát, lập danh sách đối tượng tham gia BHYT theo hộ gia đình. Còn BV Đống Đa cho rằng có đến 12 vướng mắc khi triển khai Luật BHYT mới, trong đó có những vướng mắc dễ gây bức xúc cho người bệnh. Đơn cử như trường hợp bệnh nhân được cơ sở KCB BHYT viết giấy chuyển tuyến để thực hiện xét nghiệm hay chẩn đoán hình ảnh do cơ sở không có trang thiết bị thực hiện dịch vụ kỹ thuật đó hiện chưa có phương thức thanh toán cụ thể; hay như vướng mắc về phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với một số cơ sở y tế, vướng mắc trong bảo đảm quyền lợi đối với trường hợp KCB sản khoa có giấy chuyển tuyến…

Nói về những vướng mắc trong thanh toán BHYT, Giám đốc BV Đa khoa Đức Giang Nguyễn Thái Sơn cho rằng, danh mục phẫu thuật, thủ thuật do Bộ Y tế ban hành nhưng biểu mục giá lại do thành phố ban hành. Do vậy dễ xảy ra trường hợp cùng một kỹ thuật nhưng so sánh danh mục với biểu mục giá không giống nhau nên rất khó để thanh toán. Chẳng hạn, danh mục theo quy định của Bộ Y tế viết là cắt 2/3 dạ dày nhưng biểu mục giá theo quy định của thành phố chỉ viết cắt dạ dày. Khi thực hiện phẫu thuật cắt dạ dày cho bệnh nhân, BV không biết dựa vào đâu để thanh toán...

Đề cập đến khó khăn khi triển khai mua BHYT theo hộ gia đình, Phó Giám đốc BHXH TP Hà Nội Nguyễn Đức Hòa cho biết, theo quy định của Luật BHYT sửa đổi, đối tượng tham gia BHYT theo hộ gia đình phải đủ 100% thành viên có tên trong cùng hộ khẩu thường trú, tạm trú. Khác với trước đây, khi người dân mua BHYT tự nguyện, từng cá nhân trong gia đình được phép mua riêng cho mình thì nay tất cả thành viên trong hộ (trừ người đã mua hoặc được cấp thẻ BHYT) đều phải mua. Nếu một người không mua thẻ BHYT thì những thành viên khác trong hộ gia đình sẽ không được mua.

Đối với TP Hà Nội hiện nay, điều khó khăn là lưu lượng người lao động tự do trên địa bàn, công nhân các khu công nghiệp, sinh viên các trường biến động liên tục nên để đạt tỷ lệ tham gia BHYT cao, áp dụng theo hình thức BHYT hộ gia đình không dễ. Do đó, UBND thành phố đề nghị Bộ Y tế, BHXH Việt Nam tính toán, hướng dẫn và cho phép Hà Nội thực hiện phù hợp với đặc thù của mình. Mặt khác, thành phố cũng đề nghị Bộ Y tế xem xét hỗ trợ trong công tác đào tạo nguồn nhân lực, tăng chỉ tiêu đào tạo bác sĩ, hỗ trợ kỹ thuật, trang thiết bị, hỗ trợ chuyển giao công nghệ kỹ thuật cao cho các BV TP Hà Nội triển khai các kỹ thuật đầu ngành, mũi nhọn...