Lạm phát khu vực Eurozone tăng cao: Trở ngại cho tiến trình phục hồi kinh tế

Trong số 19 quốc gia Eurozone, mức lạm phát cao nhất được ghi nhận tại Lithuania (13,9%) và thấp nhất là Pháp (4,1%). Phó Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Luis de Guiundos mô tả, mức lạm phát của tháng 2-2022 là “một bất ngờ tiêu cực”, đồng thời nhận định điều này sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng của châu Âu. ECB hiện duy trì dự báo tăng trưởng kinh tế của Eurozone có thể giảm tới 0,4% trong năm 2022. Nguyên nhân chính khiến lạm phát tăng cao kỷ lục được xác định bởi giá năng lượng và hàng hóa tăng mạnh.

Giá dầu mỏ và khí đốt tại châu Âu tăng từ khi xung đột ở miền Đông Ukraine năm 2014 nổ ra, khiến nguồn cung bị ảnh hưởng. Tới nay, căng thẳng Nga - Ukraine tiếp tục khiến giá dầu thô Brent nhảy vọt, chạm đỉnh 110 USD/thùng lần đầu tiên kể từ năm 2014. Tương tự, giá dầu ngọt nhẹ Mỹ (WTI) đã tăng lên mức 108,64 USD, cao nhất từ năm 2013, trong khi giá khí đốt tự nhiên tại châu Âu cũng lên mức kỷ lục mới. Tại sàn giao dịch ICE (London, Anh), giá khí đốt giao tháng 4-2022 tại Trạm trung chuyển TTF (Hà Lan) đã vọt lên 2.279 USD/1.000m3 (tương đương 193,95 euro/1MWh), vượt đỉnh cũ 2,226 USD/1.000m3 ghi nhận cuối tháng 12-2021.

Cùng với năng lượng, giá cả hàng hóa cũng tăng nhanh. Theo Eurostat, giá thực phẩm trong khu vực đã tăng 4,1% trong tháng 2 so với mức 3,5% của tháng đầu năm, do Ukraine là nhà xuất khẩu lúa mì lớn trên thế giới. Giá nhôm - vật liệu công nghiệp quan trọng với các ngành sản xuất ô tô, máy bay, đồ gia dụng… cũng chạm đỉnh 3,552 USD/tấn trên sàn giao dịch kim loại London. Điều này được cho là tất yếu bởi Nga là nhà sản xuất nhôm lớn trên thế giới. Khó khăn đến từ chuỗi cung ứng bị gián đoạn cũng góp phần vào đà tăng chi phí tiêu dùng.

Lạm phát tại Eurozone được dự báo còn tăng trong những tháng tới, do căng thẳng Nga - Ukraine tiếp diễn. Những kịch bản lạc quan nhất cho rằng, lạm phát sẽ đạt 6% trước khi giảm xuống 4% vào cuối năm - là mức cao gấp đôi ngưỡng 2% mà ECB hướng tới. Để giải bài toán khó lúc này, điều chỉnh là cần thiết. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, việc Liên minh châu Âu (EU) áp đặt trừng phạt với Mátxcơva đã phá vỡ mọi kế hoạch tìm kiếm tăng trưởng kinh tế tại Lục địa già.

Chiến sự tại Ukraine cũng đã đặt “hòn đá tảng” lên nỗ lực của ECB trong việc hoạch định chính sách tiền tệ hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau đại dịch, khiến thể chế tài chính này không có nhiều lựa chọn trong giải quyết lạm phát. Cắt giảm chương trình mua trái phiếu và mở đường cho việc tăng lãi suất cơ bản sẽ làm trầm trọng tình trạng tăng trưởng chậm, dù khiến lạm phát giảm mạnh xuống dưới mục tiêu trong năm 2023. Trong khi đó, nếu giữ nguyên các biện pháp kích thích và chịu đựng một thời kỳ lạm phát rất cao để tạo nền tảng cho nền kinh tế cũng không khả quan, bởi sẽ tạo ra nhu cầu tăng lương cho người lao động, dẫn tới nguy cơ một đợt tăng giá khác do các doanh nghiệp tìm cách bù đắp chi phí.

Rõ ràng, đà phục hồi của châu Âu đang đứng trước thử thách to lớn, với lối thoát khả quan nhất được trông chờ ở việc mùa đông gần kết thúc và tiến triển tích cực trong đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran mở ra cơ hội hạ nhiệt giá năng lượng. Trong bối cảnh đó, cuộc họp của ECB vào tuần tới càng trở nên quan trọng, là cơ hội để những chuyên gia hàng đầu của EU trong lĩnh vực tài chính đưa ra giải pháp cần thiết. Trong trường hợp tối ưu, các đối sách này sẽ giúp đà phục hồi của khối “tuy suy yếu nhưng không trật bánh”, như kỳ vọng của Ủy viên Kinh tế châu Âu Paolo Gentiloni.