Lãi suất khó giảm

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hiện nay lãi suất huy động VND của các ngân hàng phổ biến ở mức 1-2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1 tháng, từ 1 tháng đến dưới 12 tháng: 7,8-8%/năm, từ 12 tháng trở lên: 10-11%/năm. Một số ngân hàng thương mại cổ phần quy mô nhỏ vẫn duy trì lãi suất huy động 12%/năm đối với kỳ hạn trên 12 tháng. Lãi suất cho vay VND lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, DN nhỏ và vừa, công nghiệp hỗ trợ, DN ứng dụng công nghệ cao: 9-12%/năm; lĩnh vực sản xuất, kinh doanh khác: 11-15%/năm đối với ngắn hạn, 14,6-17,5%/năm với trung và dài hạn. Lãi suất huy động USD: 2%/năm (tiền gửi của dân cư) và 0,5%/năm (tiền gửi của tổ chức); lãi suất cho vay: 5-7%/năm (ngắn hạn), 6-8,5%/năm (trung và dài hạn).

Trong năm 2012, lãi suất huy động VND được NHNN điều chỉnh tới 6 lần, từ mức 12%/năm xuống còn 8%/năm, lần cuối cùng là giảm lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 12 tháng từ 9%/năm xuống 8%/ năm. Riêng quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô ấn định mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 12 tháng là 8,5%/năm. Lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 12 tháng trở lên do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường. NHNN cũng quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế. Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với nhu cầu vốn phục vụ nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, DN nhỏ và vừa giảm từ 13%/năm xuống 12%/năm. Đáng chú ý là bổ sung thêm nhu cầu vốn phục vụ sản xuất - kinh doanh của DN ứng dụng công nghệ cao. Riêng quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô ấn định lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND tối đa là 13%/năm.

Lãi suất huy động giảm mạnh kéo lãi suất cho vay liên tiếp được điều chỉnh. Từ ngưỡng 20%/năm hồi cuối năm 2011, thậm chí là cao hơn, đến nay, lãi suất cho vay phổ biến ở mức 15-16%/năm. Như vậy, so với thời kỳ "đỉnh", lãi suất huy động VND giảm 3-6%/năm, lãi suất cho vay giảm 5-9%/năm, trở về mức lãi suất vào cuối năm 2007. Cụ thể, một số DN thuộc các lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, DN nhỏ và vừa được vay với lãi suất dưới 12%/năm. Lĩnh vực sản xuất - kinh doanh thông thường áp dụng lãi suất cao nhất là 17,5%/năm cho các khoản vay trung, dài hạn, còn những khoản vay ngắn hạn lãi suất bình quân 14-15%/năm. Mặc dù đã giảm mạnh, song, đại diện các DN đều cho rằng, lãi suất cho vay vẫn cao so với "sức khỏe" của DN hiện nay. Để có thể "cứu" DN thoát khỏi khó khăn, cần đưa ra mức lãi suất cho vay hợp lý hơn. Thông thường, lãi suất huy động cộng với biên độ 3% sẽ ra lãi suất cho vay để ngân hàng có thể duy trì hoạt động. Có nghĩa là nếu huy động với lãi suất 8%/năm, lãi suất cho vay sẽ khoảng 11%/năm đối với các khoản vay ngắn hạn, với các khoản vay dài hạn, nếu huy động 12%/năm, sẽ phải cho vay với lãi suất khoảng 15%/năm.

Theo đại diện một số ngân hàng, mức lãi suất 15%/năm là hợp lý và cho đến nay, hầu hết các khoản vay sản xuất - kinh doanh đã được kéo về 15%/năm. Nếu tiếp tục kéo lãi suất cho vay xuống thấp sẽ đồng nghĩa với việc giảm lãi suất huy động, trong khi mức 8%/năm hiện nay đã bị nhiều người coi là thấp. Ngân hàng cũng có cái khó trong việc điều chỉnh lãi suất, bởi thực tế người đi vay muốn vay với lãi suất thấp, nhưng người gửi tiết kiệm lại muốn nhận lãi cao. Ngân hàng muốn cho vay với lãi suất thấp, nhưng phải tính toán để hài hòa với lợi ích của người gửi tiền, để có thể thu hút nguồn tiền gửi đáp ứng nhu cầu vay của DN và cá nhân.

Dự báo về lãi suất trong năm 2013, các chuyên gia nhận định, lãi suất giảm hay tăng còn phụ thuộc vào diễn biến kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, nếu duy trì lạm phát ở dưới mức 7%, với trần lãi suất 8%/năm, người gửi tiền vẫn có lợi hơn 1%/năm. Vì vậy, lãi suất cho vay khó có thể giảm hơn.