Kiểm soát tài sản, thu nhập để ''không dám'' tham nhũng

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới bên hành lang Quốc hội ngày 5-11, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc (Đoàn Nghệ An) khẳng định, việc thực hiện kê khai kiểm soát thu nhập sẽ có tác dụng to lớn nhằm làm cho cán bộ “không thể”, “không dám” tham nhũng.

- Tại kỳ họp thứ mười, Chính phủ đã có Báo cáo về kết quả công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020. Đại biểu có thể đánh giá đôi nét về kết quả phòng, chống tham nhũng đã đạt được trong năm qua?

- Với những nỗ lực không ngừng, kể từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, công tác phòng, chống tham nhũng đã có những bước tiến mạnh mẽ, đạt nhiều kết quả rất quan trọng, toàn diện, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao.

Báo cáo cho thấy, năm 2020, toàn ngành Thanh tra đã triển khai 6.875 cuộc thanh tra hành chính. Qua thanh tra, kiến nghị thu hồi 44.582 tỷ đồng và trên 1.401ha đất; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 2.656 tập thể và nhiều cá nhân.

Đối với cơ quan Kiểm toán Nhà nước, đã kiến nghị xử lý tài chính 54.770,44 tỷ đồng; chuyển hồ sơ 4 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra; 2 vụ việc kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xử lý theo quy định.

Cơ quan công an cũng đã thụ lý điều tra 531 vụ án, 1.245 bị can phạm tội về tham nhũng. Viện Kiểm sát nhân dân các cấp thụ lý giải quyết 350 vụ/962 bị can. Tòa án nhân dân các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 436 vụ với 1.175 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 269 vụ, 645 bị cáo phạm các tội tham nhũng…

Từ những kết quả đã đạt được, tham nhũng đã từng bước được kiềm chế, ngăn chặn và có chiều hướng giảm; góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, báo cáo cũng dự báo tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc để vụ lợi, “tham nhũng vặt”. Lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, tín dụng - ngân hàng, quản lý sử dụng tài chính, ngân sách, vốn và tài sản công tiếp tục là những lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, có thể gia tăng một số vụ việc với mức độ tinh vi hơn.

- Báo cáo của Chính phủ cho thấy, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính hàng chục nghìn tỷ đồng và chuyển hồ sơ nhiều vụ việc cho cơ quan chức năng xử lý. Đại biểu có thể cho biết rõ hơn về kết quả này?

- Năm 2020, đại dịch Covid-19 hoành hành, xảy ra thiên tai bão lũ; tình hình kinh tế thế giới và trong nước gặp nhiều khó khăn đã ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.

Trước thực tế này, Kiểm toán Nhà nước đã giảm các đầu mối kiểm toán, rút ngắn thời gian và rà soát lại kế hoạch kiểm toán tại các địa phương xảy ra dịch bệnh. Cùng với đó, Kiểm toán Nhà nước đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán; đồng thời siết chặt kỷ luật, kỷ cương. Nhờ vậy, 10 tháng năm 2020, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện 147/184 cuộc kiểm toán, xử lý tài chính 52.970 tỷ đồng. Trong đó tăng thu ngân sách 3.074,5 tỷ đồng, giảm chi 10.700 tỷ đồng, xử lý tài chính khác 39.195,5 tỷ đồng…

- Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 130/2020/NĐ-CP về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Theo đại biểu, quy định này có ý nghĩa thế nào trong việc ngăn ngừa và phòng, chống tham nhũng?

- Việc thực hiện kê khai kiểm soát thu nhập theo quy định Luật Phòng, chống tham nhũng và Nghị định hướng dẫn thi hành luật có tác dụng rất lớn trong phòng, chống tham nhũng. Cùng với đó, cơ chế phòng, chống tham nhũng cũng hết sức quan trọng.

Theo tôi, các biện pháp quản lý chặt chẽ của Chính phủ sẽ góp phần quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi của cán bộ, làm cho họ “không thể tham nhũng" bởi những chính sách chặt chẽ, minh bạch, có tác dụng kiểm soát lẫn nhau; “không dám tham nhũng" vì sợ bị trừng trị; "không cần tham nhũng" vì chế độ đãi ngộ đầy đủ. Nếu thực hiện tốt “3 không” ấy thì chắc chắn, tình hình tham nhũng sẽ giảm.

Vì vậy, việc kê khai và kiểm soát tài sản của người có chức vụ, quyền hạn chính là biện pháp phòng ngừa tham nhũng hiệu quả. Nghị định 130/2020/NĐ-CP sẽ làm cho những người có ý đồ tham nhũng không dám tham nhũng vì không thể che đậy được tài sản, nếu sai phạm cũng sẽ dễ dàng bị xử lý do bị phát hiện tài sản bất minh.

Tôi cho rằng, việc công khai minh bạch tài sản, đẩy mạnh kiểm tra giám sát và tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt là những biện pháp phòng, chống tham nhũng hiệu quả và cần được áp dụng để ngăn ngừa tham nhũng.  

- Thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước sẽ có những giải pháp gì nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng, qua đó thực hiện tốt vai trò là cơ quan hậu kiểm hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản của Nhà nước?

- Cơ quan Kiểm toán Nhà nước hiện không chỉ kiểm tra công tác quản lý tài sản công, tài chính công bằng phương pháp hậu kiểm mà chúng tôi đang chuyển dần sang tiền kiểm nhằm ngăn ngừa sai phạm nảy sinh; đồng thời giúp các cơ quan, đơn vị kịp thời uốn nắn, sửa chữa sai phạm.

Để nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng trong hoạt động kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước cũng sẽ tăng cường công bố kết luận kiểm toán, tập trung vào các vấn đề mà dư luận xã hội quan tâm. Cùng với đó, Kiểm toán Nhà nước sẽ nỗ lực nâng cao tính chuyên nghiệp, bản lĩnh đạo đức nghề nghiệp của cán bộ kiểm toán; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường quan hệ phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong khối nội chính… nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Với phương châm siết chặt kỷ luật kỷ cương trong quản lý; tăng cường minh bạch và xử lý nghiêm sai phạm, tham nhũng sẽ từng bước được đẩy lùi, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân trong việc quản lý hiệu quả tiền, tài sản của Nhà nước.

- Trân trọng cảm ơn đại biểu!