Giải quyết những tồn tại ở nhà chung cư và giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản là nhiệm vụ cấp bách

Thứ nhất, về triển khai thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TU ngày 28-6-2019 của Ban Thường vụ Thành ủy

Theo chiến lược quản lý nhà ở quốc gia của Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2011, yêu cầu phải giải quyết nhu cầu nhà ở, chú trọng xây dựng nhà ở chung cư và nhà ở cho thuê cho người dân là nhiệm vụ rất quan trọng.

Để thực hiện Chiến lược mục tiêu này, những năm qua, Hà Nội rất tích cực đầu tư xây dựng, giải quyết rất tốt nhu cầu nhà ở cho người dân. Theo thống kê mới nhất, dân số thành phố là 8.053.000 người, nhưng đến nay, thành phố đã đạt diện tích nhà ở trên đầu người là 26,1m2/người. 13,5% dân số thành phố đã sinh sống ở nhà chung cư. Số liệu này tăng lên hằng năm và là thành tích rất lớn thành phố đạt được.

Hiện nay, toàn thành phố đang có 2.598 chung cư (1.234 chung cư cao tầng, từ 9 tầng trở lên), chiếm 58% số lượng chung cư của cả nước, bao gồm: 1.579 chung cư cũ, 845 chung cư thương mại và 174 chung cư tái định cư. Trong đó có 86 chung cư còn tranh chấp, chiếm 3,3%.

Trước thực tế trên, Ban Thường vụ Thành ủy xác định, quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư là vấn đề mới, khó, phức tạp, phải có giải pháp tăng cường quản lý, khai thác, sử dụng khoa học, hiệu lực, hiệu quả hơn để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân; giữ ổn định trật tự và an toàn xã hội. Đây còn là nhiệm vụ có chiến lược mà thành phố phải quan tâm thực hiện lâu dài. 

Tầm quan trọng của nghị quyết là hết sức lớn. Ban hành nghị quyết này, Ban Thường vụ Thành ủy mong muốn cấp ủy Đảng các cấp, người dân nhận thức rõ thách thức, nguy cơ để cùng vào cuộc, để bảo đảm vừa phát triển mạnh về nhà ở, vừa duy trì môi trường các nhà chung cư lành mạnh để người dân sinh sống.

Trong thời gian tới, để việc triển khai thực hiện Nghị quyết đem lại hiệu quả thiết thực, các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:

1. Nắm vững quan điểm chỉ đạo của Thành ủy, các mục tiêu cơ bản, nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp chủ yếu đặt ra đối với công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt, bảo đảm nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân, đồng thời ngăn chặn và giảm thiểu các tranh chấp, khiếu kiện phức tạp phát sinh trong công tác trên, góp phần bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội trên địa bàn thành phố. Đây là nội dung trọng yếu, cần được gắn với xây dựng văn hóa nhà chung cư theo tinh thần Chương trình số 04-CTr/TU ngày 26-4-2016 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa - xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh giai đoạn 2016-2020”.

2. Nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, đoàn thể chính trị - xã hội, nhất là người đứng đầu địa phương, đơn vị trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư với phương châm sâu sát, quyết liệt. Chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, đồng thời thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát đi đôi với việc xem xét, xử lý các hành vi vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư theo đúng quy định. 

Tôi đánh giá rất cao các bí thư, chủ tịch quận, huyện, thị xã vừa qua nắm rất chắc vấn đề; rất có trách nhiệm trong giải quyết các vấn đề liên quan đến nhà chung cư; trực tiếp tham gia giải quyết, đối thoại với người dân, gặp chủ đầu tư, ban quản trị để giải quyết từng vấn đề đặt ra ở địa phương mình. Không có sự tham gia, tính trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, lãnh đạo các cấp thì rất khó nâng cao chất lượng quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư. Tính trách nhiệm đó phải thể hiện xuyên suốt quá trình từ khâu ban đầu như quy hoạch, chuẩn bị dự án, xây dựng, giám sát, đưa vào vận hành. Vừa rồi kiểm điểm lại, chúng ta thấy rất nhiều lỗ hổng trong quá trình quản lý, bây giờ phải từng bước khắc phục.  

3. Phải tăng cường tuyên truyền, vận động và xử lý vi phạm liên quan đến nhà chung cư, nhất là vi phạm trật tự xây dựng và các điều kiện an toàn. Đối với những chủ đầu tư vi phạm trong thực hiện xây dựng, quản lý chung cư, phải kiên quyết xử lý, không cấp chủ trương đầu tư các dự án khác. Việc này phải được thực hiện thống nhất, đồng bộ mới có giá trị răn đe. Các cấp, các ngành, nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương phải hết sức lưu ý, chủ đầu tư đăng bán, đưa dân vào ở lúc nào, bao nhiêu người phải nắm được; không để chủ đầu tư tạo ra sự đã rồi, sau đó phải chạy theo để xử lý.

4. Trên cơ sở Nghị quyết của Ban Thường vụ Thành ủy và Kế hoạch thực hiện của UBND thành phố, cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể, phân công nhiệm vụ rõ ràng, thường xuyên kiểm tra, giao ban về vấn đề này, chủ động đương đầu với những vấn đề quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư đang đặt ra.

Ban Cán sự đảng UBND thành phố tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện dự thảo Quy chế quản lý chung cư để khi Bộ Xây dựng ban hành thông tư mới liên quan thì kịp thời ban hành làm cơ sở để các cấp chính quyền triển khai thực hiện.

5. Việc chỉ ra cụ thể từng vấn đề tồn tại trong công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư mà lãnh đạo các quận, huyện nêu tại hội nghị là rất cần thiết. Trên cơ sở đó, các đồng chí thường xuyên giao ban, kiểm điểm việc giải quyết. Cấp thành phố cũng thường xuyên giao ban, kiểm điểm để bằng mọi cách giảm thật nhanh những tồn tại này. Các cấp, các ngành phải coi việc giải quyết những vấn đề tồn tại ở nhà chung cư là nhiệm vụ cấp bách; trong đó phải đặc biệt quan tâm, vào cuộc quyết liệt khắc phục 660 chung cư và cơ sở còn vi phạm về phòng cháy, chữa cháy (chiếm 26,4%) đã được chỉ ra.

Thứ hai, về tiến độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản cấp thành phố, cấp quận, huyện, thị xã

Tại Hội nghị giao ban trực tuyến Thường trực Thành ủy - HĐND - UBND thành phố với lãnh đạo quận, huyện, thị xã quý II năm 2019, chúng ta đã đánh giá tiến độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản cấp thành phố, cấp quận, huyện, thị xã 6 tháng đầu năm là rất khó khăn, chậm tiến độ và xác định được các nguyên nhân để xảy ra tình trạng này vẫn không mới, như: Việc tập trung giao vốn lớn cho một số dự án, nhất là công trình trọng điểm nhưng chưa phù hợp với tình hình thực tiễn triển khai của dự án; thủ tục đầu tư một số dự án dự kiến khởi công mới trong năm 2019 còn chậm so với yêu cầu; công tác giải phóng mặt bằng của một số dự án còn gặp khó khăn, vướng mắc; việc hoàn thiện thủ tục giải ngân thanh toán cho các dự án còn chậm; một số chủ đầu tư chưa thực sự quyết liệt thực hiện dự án theo kế hoạch tiến độ giao; trình độ năng lực, kinh nghiệm của một số đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công và cả chủ đầu tư còn hạn chế. Trên cơ sở đó, Thành ủy đã đề ra các yêu cầu, nhiệm vụ nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố trong 6 tháng cuối năm.

Sau hội nghị giao ban quý II-2019, Ban Cán sự đảng UBND thành phố đã tích cực chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản; định kỳ giao ban hằng tháng, hằng quý, giao ban chuyên đề và phân công cụ thể các đồng chí Phó Chủ tịch UBND thành phố theo từng lĩnh vực để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án. Vì vậy, tiến độ giải ngân những tháng gần đây đã được cải thiện hơn so với 6 tháng đầu năm (hết 5 tháng đầu năm 2019, tỷ lệ giải ngân toàn thành phố chỉ đạt 15,3% kế hoạch giao đầu năm; ước giải ngân 9 tháng năm 2019 đạt 34% kế hoạch giao trong năm). Điều đó chứng tỏ các giải pháp mà Ban Cán sự đảng UBND thành phố và các cấp, ngành, địa phương, đơn vị của thành phố đang triển khai đã có kết quả bước đầu.

Song, tiến độ giải ngân đến nay vẫn tiếp tục chậm hơn so với cùng kỳ năm 2018. Đến ngày 15-9-2019, tỷ lệ giải ngân toàn thành phố đạt 31,6% kế hoạch giao đầu năm và 29,9% kế hoạch vốn giao trong năm, trong đó: Cấp thành phố đạt 23,4% kế hoạch giao trong năm; cấp huyện đạt 37,9% kế hoạch thành phố giao trong năm (trong khi cùng kỳ năm 2018, toàn thành phố giải ngân đạt 45,64% kế hoạch giao) và thấp hơn mức giải ngân bình quân chung của cả nước (theo số liệu của Bộ Tài chính, ước giải ngân 9 tháng của cả nước đạt 49,14%). Như vậy, khả năng chúng ta tiếp tục không hoàn thành giải ngân kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản của cả năm 2019 là rất cao.

Ngoài các vướng mắc chung, còn có nhiều nguyên nhân chủ quan.

Theo báo cáo của Ban Cán sự đảng UBND thành phố, để xảy ra tình trạng trên vẫn là các nguyên nhân đã được chỉ ra tại Hội nghị giao ban quý II-2019. Vì vậy, tôi đề nghị Ban Cán sự đảng UBND thành phố, các cấp, ngành, địa phương, đơn vị tiếp tục triển khai thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản cấp thành phố, cấp quận, huyện, thị xã đã được đề ra tại kết luận Hội nghị giao ban quý II-2019 và các kế hoạch đã được UBND thành phố ban hành thời gian qua. Bên cạnh đó, trong 3 tháng cuối năm 2019, các cấp, ngành của thành phố cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất là thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 1042/CĐ-TTg ngày 21-8-2019 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2019. Cả hệ thống chính trị của thành phố và các chủ đầu tư cần tập trung, quyết liệt đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là các công trình trọng điểm, phấn đấu hoàn thành giải ngân kế hoạch vốn năm 2019 của thành phố ở mức cao nhất.

Thứ hai là tập trung chỉ đạo các chủ đầu tư và UBND các quận, huyện, thị xã đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư; đẩy nhanh công tác đấu thầu; hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục thanh toán; xử lý nghiêm và kịp thời các nhà thầu vi phạm tiến độ, chất lượng xây dựng công trình, vi phạm các điều khoản hợp đồng đã ký kết. Chủ động hoàn thiện các thủ tục phê duyệt dự án đầu tư bảo đảm điều kiện bố trí vốn thực hiện khởi công mới năm 2020 theo quy định và các thủ tục đầu tư xây dựng để dự án có thể triển khai ngay sau khi được bố trí vốn kế hoạch năm 2020.

Thứ ba là tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính trong quy trình liên thông giải quyết thủ tục hành chính và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ngành; giữa ngành và cấp; giữa ngành, cấp với chủ đầu tư, thực hiện phân cấp, ủy quyền cho các sở, ngành, quận, huyện, thị xã thực hiện một số thủ tục đầu tư. Nêu cao trách nhiệm người đứng đầu, xử lý nghiêm cán bộ, công chức, viên chức gây khó dễ làm chậm tiến độ giải quyết hồ sơ, thủ tục hành chính. Hết năm 2019, thành phố sẽ kiểm điểm trách nhiệm từng cơ quan, đơn vị về giải ngân xây dựng cơ bản. Sớm hoàn thiện phần mềm quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành, thường xuyên liên tục cập nhật tình hình triển khai, các khó khăn, vướng mắc của từng dự án để kịp thời tập trung chỉ đạo tháo gỡ.

Thứ tư là cá nhân các đồng chí lãnh đạo UBND thành phố được phân công chỉ đạo, điều hành theo từng lĩnh vực cụ thể cần tập trung theo dõi, bám sát các khó khăn, vướng mắc thuộc lĩnh vực được phân công của từng dự án để kịp thời chỉ đạo tháo gỡ và thường xuyên kiểm điểm tiến độ giải quyết. Nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các sở, ngành thành phố và đội ngũ cán bộ, công chức trong quá trình giải quyết thủ tục đầu tư; xử lý nghiêm những trường hợp cán bộ, công chức gây khó khăn, sách nhiễu, làm chậm tiến độ.

Thứ năm là từ nay đến cuối năm, nghiên cứu, đề xuất các phương án điều chỉnh, điều hòa vốn để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công; điều chuyển kế hoạch vốn đầu tư từ những dự án không có khả năng giải ngân sang dự án có khả năng giải ngân tốt hơn; từ các chủ đầu tư giải ngân chậm sang các chủ đầu tư có nhu cầu vốn bổ sung. Chủ động rà soát, dự kiến nhu cầu sử dụng vốn đầu tư công năm 2020 bảo đảm phù hợp với khả năng giải ngân thực tế của các chủ đầu tư; chuẩn bị các điều kiện cần thiết để xây dựng Kế hoạch đầu tư công năm 2020.

Cả hai lĩnh vực quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư và triển khai đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố đều là lĩnh vực rất quan trọng, trực tiếp ảnh hưởng đến lộ trình phát triển Thủ đô cũng như cuộc sống của người dân. Trên cơ sở hội nghị hôm nay, nhiều vấn đề về nhận thức và giải pháp thực hiện được thống nhất cao. Tôi tin tưởng rằng, với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành và sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, thành phố chúng ta sẽ tiếp tục tạo được nhiều chuyển biến tiến bộ, rõ nét hơn trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị trọng tâm của thành phố trong năm 2019 và năm cuối của nhiệm kỳ.