Dự phòng và xử trí bệnh Covid-19 ở phụ nữ mang thai

Hướng dẫn tạm thời này được Bộ Y tế ban hành tại Quyết định số 1271/QĐ-BYT ngày 21-3-2020.

Biểu hiện nhẹ và không liên quan đến sảy thai

Theo Bộ Y tế, cũng như các đối tượng khác, đa số phụ nữ mang thai nhiễm Covid-19 có biểu hiện lâm sàng ở mức độ nhẹ hoặc trung bình (thể bệnh viêm đường hô hấp trên hoặc viêm phổi nhẹ), một số rất ít mắc bệnh thể nặng. Đến nay, mới có một trường hợp được báo cáo là một phụ nữ mang thai 30 tuần nhiễm Covid-19 mức độ nặng phải thở máy, đã được mổ lấy thai cấp cứu và hồi phục sức khỏe tốt. 

Đối với thai nhi, các nghiên cứu gần đây về Covid-19 cũng như những nghiên cứu trước đây về bệnh SARS-CoV và MERS-CoV cho thấy, không có bằng chứng nào chứng minh có mối liên quan giữa những bệnh này và tình trạng sảy thai, đồng thời, chưa có cơ sở khoa học chỉ ra mối liên quan giữa Covid-19 ở phụ nữ mang thai và tình trạng thai bị nhiễm vi rút trong tử cung hay thai bị các dị tật bẩm sinh do vi rút SARS-CoV-2.

Tuy nhiên, cũng có bằng chứng cho thấy viêm phổi do vi rút ở phụ nữ mang thai có liên quan đến tăng nguy cơ sinh non, thai chậm phát triển và tử vong chu sinh (tử vong thai nhi và trẻ tử vong trong tuần đầu chào đời)...

Dự phòng và kiểm soát lây nhiễm Covid-19

Đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có cung cấp dịch vụ sản khoa và chăm sóc trẻ sơ sinh:

Bộ Y tế yêu cầu chuẩn bị nhân lực, cơ sở hạ tầng, phương tiện, trang thiết bị, vật tư y tế để thực hiện nguyên tắc phòng ngừa và các biện pháp kiểm soát lây truyền trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh theo quy định hiện hành.

Các cơ sở y tế bảo đảm đủ phương tiện phục vụ phòng ngừa, đặc biệt trang phục phòng hộ cá nhân, dung dịch vệ sinh tay và khẩu trang y tế; phân luồng, tổ chức sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát người bệnh nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19 ngay tại nơi đón tiếp; bố trí khu vực riêng để tiếp đón, sàng lọc và phân luồng phụ nữ mang thai đến khám; khi có dấu hiệu nghi ngờ thì chuyển đối tượng này vào khu khám cách ly.

Các cơ sở y tế phải thực hiện khám thai thường quy. Đối với những trường hợp nghi nhiễm Covid-19 thì phải phối hợp với các cơ sở y tế dự phòng để lấy mẫu xét nghiệm, chẩn đoán; bố trí phòng sinh riêng cho phụ nữ mang thai nghi nhiễm và nhiễm Covid-19.

Các cơ sở y tế thực hiện ngay "Điều tra, giám sát, báo cáo ca bệnh" theo Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona của Bộ Y tế. 

Cơ sở khám chữa bệnh cần bố trí nhân lực để chăm sóc riêng người nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19; các nhân viên y tế này không tham gia chăm sóc những người bệnh khác.

Đối với phụ nữ mang thai, bà mẹ sau sinh (người bệnh):

Người bệnh và người nhà đến khám phải đeo khẩu trang, tới khu vực cách ly; giữ khoảng cách tối thiểu là 2 mét giữa những người bệnh; che mũi, miệng khi ho, hắt hơi và rửa tay ngay sau khi tiếp xúc dịch hô hấp.

Người bệnh hạn chế di chuyển trong cơ sở y tế. Người nhà đi kèm với người nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19 phải được xem như là có phơi nhiễm với Covid-19 và cũng phải được tầm soát cho đến hết thời gian theo dõi theo quy định, để giúp chẩn đoán sớm và phòng ngừa Covid-19.

Đối với nhân viên y tế:

Nhân viên y tế phải tuân thủ thực hành phòng ngừa chuẩn và phòng ngừa dựa theo đường lây truyền, áp dụng các biện pháp dự phòng giọt bắn, dự phòng tiếp xúc, dự phòng lây truyền qua đường không khí theo quy định hiện hành của Bộ Y tế; xử trí phụ nữ mang thai nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19; tiến hành chẩn đoán phát hiện sớm người nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19.

Ưu tiên xử trí các điều trị nội khoa trước

Bộ Y tế hướng dẫn, nguyên tắc xử trí đối với phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh cần ưu tiên các điều trị nội khoa trước; phân loại thể lâm sàng và điều trị theo hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh do Covid-19; hạn chế các can thiệp sản khoa trong thời gian nghi nhiễm hoặc nhiễm Covid-19, trừ khi có chỉ định cần can thiệp cấp cứu hoặc bán cấp; cân nhắc lợi ích giữa mẹ và thai nhi...

Các khu cách ly tập trung cần liên hệ cơ sở sản khoa tuyến tỉnh để được hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật khi có phụ nữ mang thai.

Các bệnh viện chỉ đạo tuyến sản, nhi chuẩn bị cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực sẵn sàng tiếp nhận, xử trí các trường hợp phụ nữ mang thai, bà mẹ và trẻ sơ sinh nghi nhiễm hoặc nhiễm Covid-19; đồng thời chuẩn bị sẵn sàng nhân lực, trang thiết bị hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật cho tuyến dưới trong các trường hợp cần thiết.