Dự báo miền Trung hạn hán ngay trong mùa mưa

Dự báo, lượng mưa khu vực miền Trung thiếu hụt trầm trọng dẫn đến khô hạn trong chính mùa mưa. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo Khí hậu, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia về vấn đề này.

Dự báo mùa mưa năm 2018, khu vực miền Trung thiếu hụt lượng mưa trầm trọng, dẫn đến khô hạn trong chính mùa mưa? Ông nhận định và chia sẻ thế nào về mùa mưa năm nay ở khu vực miền Trung?

Theo thống kê, những năm El Nino thường ít mưa, ít bão. Cụ thể, tổng lượng mưa tháng 10-2018 tại các khu vực trên phạm vi toàn quốc phổ biến thấp hơn so với trung bình nhiều năm 20-70%. Tại các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Bình, tổng lượng mưa 50-130 mm, thấp hơn 80-95% so với trung bình (lượng mưa trung bình ở khu vực này phổ biến 300-600 mm).

Một trong những nguyên nhân nữa là không khí lạnh năm 2018 hoạt động tuy sớm nhưng tác động kết hợp của không khí lạnh với các hiện tượng khác như bão, gió Đông trên tầng khí quyển trên cao… để gây mưa cho khu vực miền Trung là không nhiều, do vậy dẫn tới thiếu hụt lượng mưa.

Mùa khô sắp tới ở miền Trung, nguy cơ hạn hán như nào, thưa ông?

Dự báo từ nay đến hết năm 2018 còn có khả năng xuất hiện khoảng 1-2 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông, nhưng ít có khả năng ảnh hưởng đến đất liền nước ta.

Theo bản tin dự báo mùa Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia phát hành từ tháng 8 và tháng 10-2018 đã đưa, lượng mưa ở Trung Bộ được dự báo như sau: Tổng lượng mưa từ tháng 11-2018 đến tháng 4-2019 phổ biến ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm 20-50%. Cảnh báo khả năng thiếu hụt mưa trong các tháng chính mùa mưa và ít mưa trong những tháng đầu năm 2019, đặc biệt ở khu vực Trung và Nam Trung Bộ. Như vậy, khả năng thiếu hụt mưa là nguy cơ rất cao gây nên tình trạng hạn hán, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2019.

Trong tháng 11-2018, dự kiến có bao nhiêu đợt không khí lạnh tràn về nước ta? Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định như nào về mùa Đông năm nay?

Ngày 8-11, vừa "đón" một đợt gió mùa Đông Bắc, do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, Bắc Bộ đã chấm dứt tình trạng hanh khô. Miền Trung cũng đã xuất hiện mưa vừa, mưa to trên diện rộng. Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, khoảng ngày 11-11 sẽ lại có thêm một đợt không khí lạnh nữa tăng cường.

Đến khoảng ngày 17-18/11, Bắc Bộ sẽ đón một đợt gió mùa Đông Bắc mạnh, nhiều khả năng sẽ làm cho cả miền Bắc chuyển rét trên diện rộng. Dự báo, cuối tháng 11 sẽ có thêm một đợt không khí lạnh nữa. Như vậy, tháng 11 sẽ đón hai đợt không khí lạnh trung bình và một đợt không khí lạnh cường độ mạnh.

Theo dự báo gần nhất của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn về tình hình mùa Đông năm 2018-2019, nhiệt độ trung bình tại các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong các tháng 11-2018, tháng 3 và tháng 4 năm 2019 có khả năng cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 1 độ, tháng 12-2018 ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm cùng thời kỳ, tháng 1 và tháng 2 năm 2019 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng 0,5 độ. Các khu vực từ Trung Trung Bộ trở vào phía Nam phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Trong mùa Đông-Xuân 2018-2019, thời gian xuất hiện rét đậm, rét hại có khả năng tương đương so với trung bình (khoảng nửa cuối tháng 12-2018). Các đợt rét đậm, rét hại trong mùa Đông-Xuân 2018-2019 không kéo dài, nhưng vẫn có khả năng xuất hiện các đợt rét đậm, rét hại kéo dài 4 -7 ngày tập trung trong tháng 1-2019 và nửa đầu tháng 2-2019.

Về rét đậm, rét hại, theo thống kê trung bình, các tháng mùa Đông-Xuân (từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau) có khoảng 6-8 đợt rét đậm, rét hại tại khu vực trung du và đồng bằng Bắc Bộ (không tính rét đậm, rét hại tại các tỉnh vùng núi cao phía Bắc); mỗi đợt kéo dài trung bình khoảng 5-7 ngày.

Tuy nhiên, những con số thống kê theo đợt không thể hiện được mức độ rét đậm, rét hại của các năm vì tính chất kéo dài hay không kéo dài, bởi có những đợt rét đậm rét hại được định nghĩa là các đợt kéo dài từ 2 ngày trở lên, nhưng có những đợt kéo dài kỷ lục như mùa đông năm 2008 dài 38 ngày, hay mùa đông năm 2011 kéo dài 31 ngày.

Nhận định các đợt rét đậm, rét hại mùa Đông năm 2018-2019 có xu thế ít hơn so với trung bình, mức độ có khả năng cũng không kéo dài như những năm kỷ lục, nhưng cũng đề phòng những đợt kéo dài 4-7 ngày tập trung trong tháng 1 và tháng 2-2019. Nhiệt độ có thể xuống thấp nhất trong những đợt rét phổ biến ở vùng trung du và đồng bằng xuống mức 7-10 độ C, vùng núi từ 3-6 độ C, vùng núi cao có thể xuống xấp xỉ và dưới 0 độ C.

Trân trọng cảm ơn ông!