Điều hành tỷ giá đúng hướng

Diễn biến tỷ giá ổn định

Theo Ngân hàng Nhà nước, diễn biến tỷ giá những tháng 10 được cho là khá bất ngờ đối với thị trường khi năm 2017 sắp đi qua. Thời điểm đầu năm, tỷ giá được cơ quan điều hành, hoạch định chính sách cũng như nhiều phân tích của các chuyên gia đánh giá là chịu khá nhiều áp lực. Tỷ giá được dự báo có thể tăng 2-3% bởi cán cân thanh toán quốc tế không thuận lợi như năm 2016, nhất là đồng USD - đồng tiền chủ chốt trong rổ tính tỷ giá của Việt Nam mạnh lên.

Cùng với đó là sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ và lộ trình tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), với số lần tăng dự báo sẽ nhiều hơn năm trước, nhiều đồng tiền lớn khác trong khu vực giảm giá mạnh, lạm phát có khả năng tăng khi giá hàng hóa thế giới phục hồi… Nhưng đến thời điểm này, theo tính toán, tỷ giá chỉ tăng khoảng 1%, tổng mức tăng cả năm dự đoán chỉ đến 1,5% cho thấy tỷ giá của Việt Nam khá ổn định.

Đáng chú ý, thời điểm đầu tháng 10, Ngân hàng Nhà nước giảm giá mua vào USD, đánh dấu sự khác biệt lớn của diễn biến tỷ giá so với những năm trước. Động thái này tiếp diễn trong mấy ngày sau đó. Đây là lần đầu tiên thị trường chứng kiến Ngân hàng Nhà nước liên tiếp hạ giá mua vào USD kể từ khi áp dụng cơ chế điều hành tỷ giá mới (từ ngày 4-1-2016), cũng như sử dụng một công cụ mới để linh hoạt điều hành chính sách tỷ giá. Là tổ chức mua bán sau cùng trên thị trường, can thiệp hoặc điều tiết qua giao dịch trực tiếp khi cần, việc Ngân hàng Nhà nước liên tiếp hạ giá mua vào USD, cho thấy sự linh hoạt hơn của nhà điều hành trong ứng xử với tỷ giá. Tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá đã có chuỗi ngày đi xuống, trái ngược với diễn biến các năm trước - tỷ giá thường "nóng" lên vào những tháng cuối năm.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc tăng - giảm giá USD mua vào, bán ra được Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh theo tín hiệu thị trường. Cầu ngoại tệ không có đột biến, phía cung lại khá tích cực khi Ngân hàng Nhà nước tiếp tục mua ròng được ngoại tệ từ thị trường. Dự trữ ngoại hối của cả nước lên mức kỷ lục là 45 tỷ USD.

Vẫn cần thận trọng

Điểm nhấn trong điều chỉnh chính sách tỷ giá còn là việc Ngân hàng Nhà nước sử dụng công cụ giao dịch kỳ hạn, khẳng định tính linh hoạt trong chính sách điều hành của Ngân hàng Nhà nước. Với việc cho phép sử dụng sản phẩm mua kỳ hạn giúp các ngân hàng thương mại có thêm lựa chọn bán ngoại tệ cho Ngân hàng Nhà nước trong tương lai với mức giá hiện tại mà không lo giá sẽ giảm. Động thái này sẽ mang lại lợi ích kép cho các ngân hàng thương mại, giúp các ngân hàng vừa chủ động cân đối nguồn ngoại tệ, vừa có thêm nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh đang bước vào những tháng cao điểm.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Võ Trí Thành nhận định, đây không phải lần đầu Ngân hàng Nhà nước xử lý tình huống thông qua các công cụ chính sách tiền tệ để điều hòa lượng tiền. Cái khó ở đây là thời điểm cuối năm cung tiền thường tăng cao, nếu xử lý không khéo lại tạo áp lực lên lạm phát. Do đó, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước vừa khéo chọn công cụ, vừa phải theo dõi sát diễn biến lạm phát để bơm - hút tiền nhịp nhàng. Điển hình như việc nới kỳ hạn tín phiếu từ 7 ngày lên 14 ngày với khối lượng khá linh hoạt theo lượng ngoại tệ mà Ngân hàng Nhà nước mua vào để bảo đảm tăng dự trữ ngoại hối không gây áp lực lên lạm phát và không ảnh hưởng đến điều hành tỷ giá.

Quan sát diễn biến của tỷ giá, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia PGS.TS Nguyễn Thị Mùi cho rằng, những điều chỉnh trong điều hành chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước rất tích cực, phù hợp với thực trạng diễn biến cung - cầu ngoại tệ trên thị trường, đồng thời phối hợp chặt chẽ trong việc điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, chủ động hơn. Khi thấy xu hướng đồng USD giảm giá vẫn tiếp diễn, Ngân hàng Nhà nước chủ động mua vào một lượng lớn để tăng dự trữ quốc gia. Cùng với hoạt động này, Ngân hàng Nhà nước đã tăng khối lượng tín phiếu với kỳ hạn dài hơn để hút bớt tiền đồng đã đưa ra mua ngoại tệ, không tạo áp lực cung tiền.

Mặc dù diễn biến từ đầu năm đến nay khá thuận lợi và cũng chỉ còn gần 2 tháng là kết thúc năm 2017, song nhiều chuyên gia cũng bày tỏ sự thận trọng. Theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, từ nay đến cuối năm vẫn tiềm ẩn những yếu tố khó lường, như FED có thể tăng lãi suất hay tình hình chính trị thế giới diễn biến phức tạp, nếu có xung đột chính trị sẽ là một áp lực lớn lên điều hành tỷ giá trong nước khi đồng USD tăng giá. Do đó, cần phải theo dõi diễn biến thị trường ngoại hối cuối năm, khi nhu cầu ngoại tệ lớn hơn, có nhiều khía cạnh tác động làm tỷ giá có xu hướng biến động.

Ngân hàng Nhà nước cần lường trước để tránh những cú sốc từ các yếu tố tác động bên ngoài, bên trong của nền kinh tế. Quan trọng nhất là làm sao điều hành giữ lãi suất ổn định vì tỷ giá. Song, xét yếu tố nhập siêu, cán cân thương mại hiện tương đối cân bằng, không còn nhập siêu như trước, nên áp lực cung - cầu ngoại hối cũng không lớn. Như vậy, áp lực về giá trị đồng USD từ bên ngoài, áp lực cung - cầu không lớn sẽ tạo điều kiện để ổn định tỷ giá.