Điểm dừng, chờ xe buýt hay... nơi đỗ xe, bán hàng?

Hiện tượng này không chỉ gây bức xúc cho hành khách đợi xe, làm cản trở việc đón trả khách của phương tiện giao thông công cộng mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông nghiêm trọng.

Vi phạm tràn lan

Gần 3 tháng nay, chị Nguyễn Thu Thủy, cư dân tòa N02-T2 khu Ngoại giao đoàn (phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm) đành từ bỏ thói quen đi làm bằng xe buýt. Nguyên nhân là do điểm chờ xe buýt ngay cạnh tòa nhà chị ở nay đã bị nhiều cư dân biến thành điểm đỗ xe. “Trước đây nhiều người chọn đỗ xe tại vỉa hè xung quanh khu hàng rào dự án chưa xây dựng, nhưng kể từ khi xuất hiện bãi trông giữ ô tô nằm sát tòa N02-T3 và một số đoạn đường xung quanh khu đô thị được cắm biển trông giữ phương tiện, nhiều người đã đỗ xe tràn ra cả phía mặt đường Nguyễn Xuân Khoát. Điểm chờ xe buýt ngay đầu đường Nguyễn Xuân Khoát trước kia vốn rất thông thoáng, lại có cây xanh tạo bóng mát, thuận tiện cho hành khách đứng chờ xe thì nay cả đoạn đường dài bao gồm cả điểm chờ xe buýt cũng biến thành bãi đỗ xe ô tô tự phát”, chị Nguyễn Thu Thủy chia sẻ.

Theo quan sát của phóng viên, điểm chờ này thường xuyên bị 5-7 xe ô tô chiếm dụng suốt ngày đêm. Cách đó không xa, hai điểm chờ xe buýt trên đường Minh Tảo, đoạn đối diện tòa nhà Centro cũng bị hàng chục xe ô tô đỗ thành hàng dài cả ngày lẫn đêm khiến hành khách chỉ còn cách đứng dưới lòng đường, giữa trời nắng mưa mỗi khi có nhu cầu đi xe buýt. Dọc tuyến đường Phạm Văn Đồng, đoạn giáp ngã ba Hoàng Quốc Việt đến gần chân cầu Thăng Long, phần lớn lòng đường cũng đều bị chiếm dụng làm điểm đỗ xe ô tô khiến mỗi khi đến điểm đón, trả khách, xe buýt phải dừng giữa đường.

Trên phố Bà Triệu, điểm dừng xe buýt trước cửa số nhà 24, vào mỗi dịp cuối tuần lại được người dân “trưng dụng” làm nơi trông giữ xe ô tô, phục vụ du khách tham quan phố đi bộ. Trước cửa nhà sách Hồng Hà tại địa chỉ 25 phố Lý Thường Kiệt, điểm chờ xe buýt tại đây cũng thường xuyên trở thành bến đỗ của xe ô tô. Hay như điểm chờ trước cửa số nhà 22B phố Hai Bà Trưng cũng "biến hình" thành điểm trông giữ xe, thường xuyên có hàng chục xe ô tô đỗ dọc đoạn phố, che lấp hết biển cắm điểm dừng chờ xe buýt. Tình trạng trên còn xảy ra ở hàng loạt tuyến đường, phố trên địa bàn các quận Bắc Từ Liêm, Cầu Giấy, Đống Đa, Nam Từ Liêm…

Cần giải pháp mang tính tổng thể

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Đình Quyền, Trưởng phòng Tham mưu tổng hợp, Thanh tra Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội cho biết, trong 7 tháng năm 2023, nhằm bảo đảm tốt trật tự an toàn giao thông, đơn vị đã tập trung xử lý các vi phạm liên quan đến hoạt động vận chuyển hành khách bằng xe buýt. Trong đó, chú trọng việc xử lý các vi phạm tại khu vực nhà chờ, điểm dừng đón, trả khách của xe buýt, không để tình trạng xe buýt dừng giữa đường do nhà chờ, điểm dừng bị chiếm dụng. Thanh tra Sở đã lập biên bản xử phạt 181 trường hợp với lỗi dừng, đỗ xe tại điểm đón, trả khách của xe buýt với tổng số tiền 188.850.000 đồng, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng công an quận, huyện, thị xã tiến hành giải tỏa các trường hợp chiếm dụng nhà chờ, điểm dừng xe buýt để bày bán hàng hóa...

Còn theo đại diện Phòng Cảnh sát giao thông, Công an thành phố Hà Nội, xử lý xe dừng, đỗ gây cản trở giao thông đang là một chuyên đề, được đơn vị thực hiện thường xuyên, liên tục, đặc biệt tại các khu vực trường học, bệnh viện, điểm vui chơi công cộng… để tạo hành lang giao thông an toàn cho người dân. Chỉ trong một tháng qua, từ ngày 15-7 đến 14-8, lực lượng Cảnh sát giao thông đã xử lý 4.043 trường hợp dừng, đỗ sai quy định, trong đó 3.438 ô tô, 565 mô tô, 40 phương tiện khác… Trung tá Trần Quang Vinh, Đội trưởng Đội Tuyên truyền và điều tra xử lý tai nạn, Phòng Cảnh sát giao thông cho biết, bên cạnh việc tuần tra, phát hiện của lực lượng chức năng, người dân có thể phối hợp phản ánh vi phạm giao thông, những hành vi lấn chiếm điểm dừng xe buýt qua trang Zalo “Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội” và đường dây nóng 0243.942.4451 để được xử lý kịp thời.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nguyên nhân chính của tình trạng hàng loạt điểm dừng chờ xe buýt bị lấn chiếm làm điểm dừng, đỗ xe ô tô, đó là việc thành phố đang thiếu nghiêm trọng diện tích dành cho giao thông tĩnh. Theo chuyên gia giao thông, Tiến sĩ Vũ Hồng Trường, đối với một đô thị thì quỹ đất dành cho giao thông vận tải phải chiếm từ 20% đến 25%; trong đó, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh phải từ 4% đến 6%. Nhưng trên thực tế tại các đô thị hiện nay, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh chỉ chiếm từ 1% đến 2% quỹ đất. Còn ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội cho biết, việc thành phố Hà Nội phê duyệt quy hoạch giao thông tĩnh là rất cần thiết, qua đó tập trung hơn cho vấn đề phát triển bến xe, bãi đỗ xe vốn đang có rất nhiều bất cập hiện nay. Riêng bãi đỗ xe, hiện Hà Nội đang có khoảng 7 triệu xe máy và hơn 1 triệu xe ô tô, nhưng hệ thống bãi đỗ xe công cộng mới đáp ứng được 20% nhu cầu, 80% còn lại người dân đang phải đỗ tạm bợ dưới lòng đường, vỉa hè...

Tháng 4-2022, thành phố đã ban hành Quyết định số 1218/QĐ-UBND, phê duyệt quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; giao Sở Giao thông - Vận tải tham mưu xây dựng kế hoạch thực hiện. Tuy nhiên, để hướng tới giải pháp ổn định cho “bài toán” về giao thông tĩnh cần thời gian lâu dài nên trước mắt, giải pháp quan trọng vẫn là nâng cao ý thức tự giác chấp hành quy định về trật tự, an toàn giao thông của người dân và sự xử lý kiên quyết của lực lượng chức năng nhằm trả lại không gian cho các điểm dừng chờ xe buýt.