Để khoa học - công nghệ phát triển lên một tầm vóc mới

Nhiệm vụ quan trọng

Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2030 là cơ sở để xây dựng các chính sách cụ thể về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đồng thời là căn cứ để xác định định hướng phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của các ngành, lĩnh vực, địa phương.

Quan điểm, mục tiêu, định hướng và giải pháp của chiến lược là những căn cứ quan trọng bảo đảm cho các nội dung trong quy hoạch, kế hoạch, chương trình hành động… vừa mang tính cụ thể, hành động, vừa mang tính tổng thể, dài hạn và bảo đảm sự phối hợp hài hòa giữa các cơ chế, chính sách với nhau. Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Trưởng ban Soạn thảo Chiến lược, việc xây dựng Chiến lược là nhiệm vụ quan trọng không chỉ của riêng ngành Khoa học và Công nghệ, mà còn là của tất cả các ngành, các cấp.

Để xây dựng được Chiến lược có chất lượng cao, khả thi nhằm thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tất cả các ngành, lĩnh vực, tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế như đã đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đề nghị 24 bộ, ngành và 63 địa phương cùng tham gia cung cấp thông tin về nội dung xây dựng Chiến lược.

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, Phó Trưởng ban Soạn thảo, Tổ trưởng Tổ biên tập, thời gian qua, Bộ đã tổ chức hơn 30 buổi trao đổi, tọa đàm với các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, chuyên gia công nghệ, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp để xác định, phân tích những xu thế về chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ, luật pháp, môi trường đang và sẽ diễn ra trên thế giới; xác định và phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, các cơ hội, thách thức có tác động mạnh đến phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam 10 năm tới.

Động lực chính của tăng trưởng kinh tế

Tiến sĩ Hoàng Minh, Giám đốc Học viện Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Tổ phó Tổ biên tập cho biết, Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2030 được xây dựng dựa trên nguyên tắc quán triệt các quan điểm, chủ trương, đường lối phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Đảng và Nhà nước đã được ban hành; đặc biệt bám sát và cụ thể hóa các nội hàm về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; kế thừa có chọn lọc các nội dung của Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ 2011-2020 và bổ sung những nội dung mới phù hợp với tình hình hiện nay cũng như yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh mới; xác định rõ các định hướng đột phá để dẫn dắt toàn ngành Khoa học và Công nghệ phát triển vượt bậc trong giai đoạn 10 năm tới, nhằm hiện thực hóa vai trò đột phá chiến lược của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển đất nước.

Đồng thời, Chiến lược phải bảo đảm tính khoa học trên cơ sở các phương pháp phù hợp, nguồn cơ sở dữ liệu khách quan, tin cậy, cập nhật và tham khảo kinh nghiệm quốc tế; bảo đảm sự đồng thuận thông qua sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương, viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp… vào xây dựng chiến lược; bảo đảm tính khả thi, sự đồng bộ, thống nhất giữa các quan điểm, mục tiêu, định hướng nhiệm vụ, giải pháp phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và chú trọng khâu tổ chức thực hiện.

Chiến lược khẳng định vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo như một đột phá chiến lược, là động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh để phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Chiến lược bổ sung nội hàm về đổi mới sáng tạo là cầu nối đưa khoa học, công nghệ vào phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm. Cùng với đó, tập trung xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ; chú trọng tháo gỡ các rào cản về hệ thống luật pháp và chính sách kinh tế, tài chính đối với hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; cho phép thực hiện cơ chế thử nghiệm chính sách mới, chấp nhận rủi ro trong việc triển khai và ứng dụng công nghệ mới, đổi mới sáng tạo, mô hình kinh doanh mới.

Đồng thời, thúc đẩy xã hội hóa các nguồn đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt từ doanh nghiệp; phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; gắn kết chặt chẽ khoa học xã hội và nhân văn với khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ trong quá trình triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; chiến lược cũng xác định rõ các chỉ tiêu, chương trình hành động để ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong mọi mặt hoạt động ở các cấp, các ngành, các địa phương.

Dự kiến tháng 11-2021, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ trình Chính phủ Chiến lược này.