Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch - nhiệm vụ chính trị trung tâm của báo chí

Đặc biệt, trên mặt trận chính trị, tư tưởng, báo chí cách mạng Việt Nam đã thể hiện rõ vai trò và ưu thế trong việc chủ động, tích cực tham gia truyền bá, phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Ðảng ta xác định việc đấu tranh, phản bác có hiệu quả đối với các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch; phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là nhiệm vụ cấp bách thường xuyên của toàn bộ hệ thống chính trị, của mỗi cán bộ, đảng viên, của mọi công dân. Quán triệt và thực hiện tinh thần ấy, báo chí cách mạng Việt Nam luôn xác định đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ chính trị trung tâm, cần thiết và cấp bách.

Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, báo chí cách mạng Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ và toàn diện. Hệ thống báo chí của ta hiện nay đã có đủ các loại hình: Báo in, báo hình, báo nói và báo điện tử. Tính đến năm 2018, cả nước có 184 báo in, 660 tạp chí in và 24 cơ quan báo chí điện tử độc lập, 67 đài phát thanh-truyền hình (PT-TH) trung ương và địa phương, 5 đơn vị hoạt động truyền hình với tổng số kênh PT-TH là 278 kênh. Toàn quốc hiện có khoảng 41.600 người làm việc trong lĩnh vực báo chí, trong đó có hơn 19.000 nhà báo đang công tác tại các cơ quan báo chí được cấp thẻ hành nghề.

Thực tiễn khẳng định, trong bất cứ hoàn cảnh nào báo chí cách mạng Việt Nam luôn giữ vững định hướng và tôn chỉ, mục đích. Các xuất bản phẩm báo chí không ngừng đổi mới cả về nội dung và hình thức, chất lượng các tác phẩm báo chí và hiệu quả tuyên truyền không ngừng được nâng lên, vai trò định hướng dư luận ngày càng rõ nét. Báo chí đã chủ động tham gia tích cực, hiệu quả trong công tác tuyên truyền bảo vệ quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; định hướng dư luận, đấu tranh phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".

Đi đôi với tuyên truyền, phổ biến, quán triệt góp phần đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, báo chí tích cực tham gia vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; lên án những hành vi coi thường kỷ cương, phép nước; bài trừ tệ nạn xã hội... Qua đó, báo chí không chỉ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", mà còn góp phần giữ vững sự ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Ngày càng có nhiều chuyên mục, chuyên trang với những bài viết, chương trình phát sóng mang nội dung chuyên biệt phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, được các cơ quan báo chí tổ chức. Trung bình mỗi năm trên các chuyên mục đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của báo chí cả nước có hàng nghìn tác phẩm được đăng tải, phát sóng.

Nhiều tác phẩm được các nhà báo, cộng tác viên (CTV) thực hiện công phu, lập luận chặt chẽ, đưa ra được những luận cứ, luận điểm sắc bén bảo vệ tính đúng đắn, khoa học trong đường lối, chủ trương của Đảng, phản bác kịp thời những luận điệu sai trái, góp phần đáng kể vào cuộc đấu tranh ngăn chặn sự phá hoại tư tưởng nhằm thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Trong đấu tranh, các cơ quan báo chí luôn đề cao tính thuyết phục, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn.

Trước mỗi luận điểm, vấn đề, các nhà báo đã cố gắng tìm tòi, khai thác để có các con số, sự việc, dẫn chứng một cách thuyết phục. Báo chí luôn quán triệt quan điểm kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy "xây" là chính; kết hợp giữa đấu tranh phản bác cái sai, cái lệch lạc với bênh vực, bảo vệ cái đúng, cái tốt, cái tiến bộ, nhân rộng các điển hình tiên tiến. Chủ đạo là tuyên truyền về các thành tựu kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại...; phân tích một cách khách quan những mặt còn hạn chế trong xã hội, không tô hồng thành tích, không thổi phồng khuyết điểm. Đấu tranh vì mục đích xây dựng “lấy cái đẹp dẹp cái xấu"; dùng cái tích cực, cái tốt để đẩy lùi cái tiêu cực, cái xấu. Hầu hết các cơ quan báo chí đều mở chuyên trang, chuyên mục, tổ chức các cuộc thi tuyên truyền những tấm gương người tốt-việc tốt, những điển hình tiên tiến.

Đội ngũ nhà báo, nhất là những người trực tiếp tham gia đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, thường xuyên trau dồi cả phẩm chất đạo đức và kiến thức nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cùng với xây dựng đội ngũ nhà báo chuyên nghiệp, các cơ quan báo chí rất quan tâm đến xây dựng đội ngũ CTV là những chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu chuyên trách từng lĩnh vực. Ngoài tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm bàn về vai trò của báo chí trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, hằng năm các cơ quan báo chí lớn đều tổ chức hội nghị CTV tham gia cộng tác trên mặt trận đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Các tập thể, cá nhân tích cực, dũng cảm trên mặt trận này đều được lãnh đạo cơ quan chủ quản và các cơ quan báo chí khen thưởng kịp thời...

Tuy nhiên, trong thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của báo chí thời gian qua vẫn còn một số hạn chế. Đáng chú ý là sự thiếu chủ động, chưa kịp thời trong đấu tranh. Không ít trường hợp, chúng ta biết trước, chúng ta có thông tin, nhưng do sự thiếu kịp thời trong tuyên truyền của báo chí chính thống đã tạo thời cơ, lợi thế cho mạng xã hội (MXH). Sẽ là rất nguy hại khi các thế lực thù địch, phản động, kẻ xấu lợi dụng MXH để tạo thông tin giả, bóp méo, xuyên tạc sự thật, suy diễn ác ý, tác động tiêu cực đến xã hội.

Trong kỷ nguyên MXH, báo chí chính thống không thể bắt kịp MXH về tốc độ truyền tin. Để đủ sức chiếm lĩnh mặt trận, góp phần định hướng dư luận, đòi hỏi báo chí chính thống phải chiến thắng MXH ở chất lượng thông tin. Điều này đòi hỏi trách nhiệm của nhà báo là phải bằng cái tâm và cái tầm, bằng trình độ, kỹ năng của mình cung cấp cho bạn đọc những thông tin khách quan, trung thực, giàu tính thuyết phục.

Bên cạnh đó là tính “bút chiến”, độ sắc sảo, tính thuyết phục của nhiều tác phẩm báo chí còn hạn chế, nặng về lý luận, chưa gắn sát với thực tiễn; chậm đổi mới cách tiếp cận và hình thức thể hiện. Số lượng các tác phẩm đấu tranh phản bác trực diện, vạch mặt, chỉ tên với từng quan điểm sai trái, thù địch chưa nhiều; nặng về lý luận, "bắn chỉ thiên" nên hiệu quả đấu tranh chưa như mong muốn, khả năng tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội chưa cao.

Sự phối hợp giữa các cơ quan báo chí với các cơ quan nghiên cứu chưa chặt chẽ, nhất là nghiên cứu chiến lược trong nhận định đánh giá, dự báo tình hình, phát hiện sớm những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch để chủ động phản bác. Trước các sự kiện, vấn đề, tình huống nhạy cảm, phức tạp, do chưa được dự báo, phát hiện sớm và phân tích, xử lý, định hướng, thông tin kịp thời, vì thế mà tính chủ động tác chiến của báo chí bị ảnh hưởng.

Trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, báo chí là một trong những lực lượng hàng đầu, là diễn đàn để Đảng định hướng tuyên truyền, lãnh đạo tư tưởng chính trị đối với Nhà nước và xã hội. Chính vì vậy các thế lực thù địch, phản động luôn tìm mọi cách triệt để khai thác lĩnh vực báo chí, lợi dụng báo chí để thúc đẩy chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam. Một trong các chiêu trò mà chúng thực hiện là tác động thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay trong chính nội bộ báo chí.

Thực tiễn báo chí những năm qua cho thấy, bên cạnh những nhân tố tích cực là chủ yếu, đã có không ít nhà báo vấp ngã trước những cám dỗ, bị kẻ xấu lợi dụng vào những mục đích không trong sáng. Điều này đòi hỏi trong phát triển nguồn nhân lực các cơ quan báo chí cần đặc biệt chú trọng xây dựng bản lĩnh chính trị cho các nhà báo. Yêu cầu đặt ra với đội ngũ những người làm báo là phải luôn giữ vững lập trường giai cấp, đứng vững trên nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng để xử lý các vấn đề mà dư luận quan tâm. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng nhà báo nói và viết trái quan điểm, đường lối của Đảng; trong cơ quan nói khác, ngoài nói khác; trên báo nói khác, tham gia MXH nói khác.

Cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, MXH ngày càng ảnh hưởng lớn đến xã hội, các thế lực thù địch, phản động, những phần tử cơ hội trong và ngoài nước tận dụng triệt để ưu thế của MXH để tán phát tài liệu xuyên tạc phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng. Muốn làm tốt hơn vai trò, trọng trách của mình, các cơ quan báo chí cần thường xuyên củng cố và nâng cao nhận thức cho các nhà báo, trước hết là lãnh đạo các cơ quan báo chí.

Việc tham gia đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch thời gian qua vẫn tập trung vào một số cơ quan báo chí. Nhiều cơ quan báo chí còn đứng ngoài cuộc. Trách nhiệm này trước hết thuộc về người đứng đầu từng cơ quan báo chí. Do đó chúng ta cần tăng cường giáo dục làm cho các nhà báo, trước hết là lãnh đạo các cơ quan báo chí nhận thức sâu sắc về vai trò, vị trí, ý nghĩa vô cùng quan trọng của báo chí với nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trong đấu tranh, báo chí phải luôn giữ thế chủ động về thông tin, chủ động dẫn dắt, hướng dư luận trên báo chí, nhất là trên không gian mạng. Một khi thông tin chính thống được đăng tải minh bạch, chính xác, kịp thời, phân tích, lập luận thuyết phục thì những thông tin sai trái, bịa đặt, chống phá đất nước trên MXH sẽ bị vô hiệu hóa. Trước bối cảnh công nghệ truyền thông hiện đại phát triển mạnh, sự lan tỏa thông tin nhanh chóng, đa chiều, khó kiểm soát, thêm vào đó là sự chống phá ngày càng quyết liệt của các thế lực thù địch, nếu không giữ thế chủ động thì chúng ta luôn đi sau, nói sau và sẽ rất khó để định hướng dư luận.

Cùng với xây dựng đội ngũ nhà báo, cần quan tâm xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ CTV, nhất là các chuyên gia, nhà khoa học ở từng lĩnh vực. Đặc biệt, cần có các CTV “bấm nút” để phản ứng nhanh trước các sự kiện thời sự. Đi đôi với xây dựng mạng lưới CTV viết bài, cần có các CTV trả lời phỏng vấn, sưu tầm tài liệu, cung cấp thông tin phục vụ cho việc sáng tạo tác phẩm báo chí.

Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi ngành, mọi lĩnh vực, đặc biệt đối với báo chí nó mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, khi mà các thế lực thù địch triệt để khai thác ưu thế của CNTT, thì các cơ quan báo chí phải có hạ tầng CNTT hiện đại, tốc độ làm báo nhanh hơn, kỹ năng tác nghiệp của phóng viên trên môi trường mạng linh hoạt hơn... Do đó việc đầu tư, trang bị phương tiện kỹ thuật, công nghệ phục vụ cho việc đấu tranh trên không gian mạng của các nhà báo cần được các cơ quan quản lý và lãnh đạo cơ quan báo chí quan tâm...

Đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là cuộc chiến đấu lâu dài, khó khăn, phức tạp, đòi hỏi các cơ quan báo chí cần chủ động, vào cuộc quyết liệt, kiên trì và bền bỉ. Trong cuộc chiến này các nhà báo và cơ quan báo chí không thể hoạt động tự thân và đơn phương, chỉ có phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng, các cấp, các ngành, chúng ta mới đủ sức đấu tranh ngăn chặn những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong đời sống xã hội.