Củng cố vị thế trong khu vực

Là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du hai quốc gia cuối cùng của ASEAN, sự hiện diện của Thủ tướng S.Abe tại Phnom Penh mang ý nghĩa quan trọng, bởi đây là lần đầu tiên trong 13 năm qua, Thủ tướng Nhật Bản tới thăm Campuchia. Nhật Bản đã viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho Campuchia trong các lĩnh vực nhân đạo, y tế, giáo dục, rà phá bom mìn với số tiền lên tới hàng chục triệu USD. Kể từ khi Tòa án xét xử tội ác Khmer Đỏ tại Campuchia (ECCC) được thành lập vào năm 2006 tới nay, Nhật Bản đã đóng góp cho ECCC gần 80 triệu USD. Làm thế nào để thúc đẩy hợp tác giữa hai nước, đặc biệt, đẩy mạnh đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào đất nước Chùa Tháp là nội dung được lãnh đạo hai bên đặt trọng tâm ưu tiên trong nghị trình chuyến thăm.

Trên tinh thần đó, tại cuộc hội đàm Thủ tướng hai nước đã nhất trí cùng tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động đầu tư tại Campuchia. Hai bên cũng thỏa thuận sẽ đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ y tế và tăng viện trợ ODA của Nhật Bản cho Campuchia. Nhân dịp này Thủ tướng S.Abe cũng giới thiệu về "Chủ nghĩa hòa bình tích cực" do ông đưa ra và mong muốn vấn đề Biển Đông sẽ được giải quyết thỏa đáng bằng luật pháp quốc tế. Đáp lại, Thủ tướng Hun Sen khẳng định Campuchia sẽ hỗ trợ các nỗ lực của Nhật Bản sau khi nêu bật vai trò và đóng góp của Tokyo với ASEAN. Hai bên đã đồng ý việc Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản sẽ tham gia huấn luyện lực lượng gìn giữ hòa bình Campuchia; đồng thời thường xuyên tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư; xem xét và thực hiện miễn thị thực đối với doanh nhân hai nước…

Ngay sau khi kết thúc chuyến thăm Campuchia, Thủ tướng S.Abe đã đến thủ đô Vientiane thực hiện chuyến công du Lào. Thành công nổi bật của chuyến thăm là sự kiện Thủ tướng nước chủ nhà Thongsing Thammavong và Thủ tướng S.Abe nhất trí về việc Nhật Bản tiếp tục hỗ trợ Lào phát triển kinh tế - xã hội thông qua viện trợ ODA cũng như cho phép viện trợ cho bốn dự án cụ thể gồm: Dự án cho vay lãi suất thấp nhằm giảm nghèo; dự án mở rộng ga hành khách sân bay quốc tế Wattay giai đoạn 3; dự án phá dỡ bom mìn chưa nổ và dự án thiết kế xây dựng cầu Sekong. Hai bên cũng nhất trí tiếp tục thực hiện Chương trình giao lưu giữa thanh niên sinh viên Nhật Bản - Đông Nam Á với sự tham gia của khoảng 1.500 người trong 5 năm tới; nhất trí mở văn phòng đại diện của Cơ quan xúc tiến thương mại quốc tế Nhật Bản (JETRO) tại Vientiane trong thời gian sớm nhất. Bên cạnh đó, hai bên đồng ý hợp tác chặt chẽ trong tổ chức các hoạt động, sự kiện nhằm khuyến khích quan hệ hợp tác giữa hai nước nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quan hệ ngoại giao Lào - Nhật Bản trong năm 2015.

Chuyến công du Campuchia và Lào của Thủ tướng S.Abe khép lại trong bối cảnh Hội nghị Cấp cao Nhật Bản - ASEAN sắp diễn ra tại Tokyo vào trung tuần tháng 12 tới. Các chuyên gia phân tích cho rằng, bên cạnh lợi ích kinh tế, có nhiều lý do khiến Nhật Bản ngày càng quan tâm tới ASEAN khi nhiều cường quốc không ngừng dịch chuyển trọng tâm chiến lược sang Châu Á - Thái Bình Dương. Sự kiện Thủ tướng S.Abe hoàn tất chuyến công du 10 quốc gia ASEAN cho thấy mối quan tâm đặc biệt của Tokyo đối với ASEAN trong thời gian tới.

Cộng đồng ASEAN được hình thành vào năm 2015, đẩy mạnh quan hệ và đầu tư vào ASEAN không chỉ giúp Nhật Bản mở rộng thị trường các nước trong khu vực mà còn với các đối tác của ASEAN trên thế giới. Quan trọng hơn, tăng cường quan hệ với ASEAN sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư Nhật Bản tranh thủ sự năng động trong khu vực để khôi phục nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn do khủng hoảng.