Cuba trước ngưỡng cửa đổi mới

Theo kế hoạch, quá trình tham vấn ý kiến công chúng về dự thảo Hiến pháp mới của Cuba kéo dài từ ngày 13-8 đến 15-11. Việc trưng cầu dân ý là một trong những công đoạn cuối cùng của quá trình cải cách Hiến pháp. Sau khoảng thời gian này, Ủy ban Cải cách Hiến pháp Cuba sẽ tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Hiến pháp mới và trình Quốc hội xem xét, thông qua, trước khi văn kiện này có hiệu lực, dự kiến vào tháng 7-2019.

Không biết vô tình hay hữu ý, thời điểm ấn định tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về dự thảo Hiến pháp mới trùng với thời điểm công bố Hiến pháp hiện hành của Cuba năm 1976 và trùng với thời điểm bắt đầu cuộc đấu tranh giành độc lập của quốc gia châu Mỹ này năm 1895.

Đây đều là những cột mốc mang đến bước ngoặt lịch sử cho đất nước hơn 11 triệu dân. Hiện tại, người dân Cuba hy vọng, chính quyền mới của Cuba do tân Chủ tịch Miguel Diaz-Canel Bermúdez dẫn đầu sẽ tiếp tục mở ra "cánh cửa" đưa đất nước tiến vào một kỷ nguyên phát triển mới.

So với Hiến pháp hiện hành của Cuba, được áp dụng từ năm 1976 và mới được bổ sung, sửa đổi 2 lần vào các năm 1992 và 2002, dự thảo Hiến pháp mới của Cuba bao gồm những thay đổi khá toàn diện. Các nội dung được coi là có nhiều điểm cải cách quan trọng nhất trong dự thảo Hiến pháp mới liên quan tới hệ thống kinh tế. Nói một cách cụ thể, đây sẽ là lần đầu tiên Cuba hợp pháp hóa sự thay đổi nền kinh tế sang mô hình thị trường, vốn đã diễn ra từ vài năm trước.

Ngoài việc tái khẳng định vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, văn kiện này còn công nhận vai trò của thị trường và quyền tư hữu; mở rộng các quyền công dân và quyền tự do để phù hợp với thời đại, như quyền bình đẳng hôn nhân (bao gồm của cả người đồng giới), hay quyền được cung cấp đầy đủ nước sạch, quyền được có nhà ở, điều chỉnh quy định về quốc tịch...

Ông Arturo Lopez-Levy, một nhà phân tích trước đây từng làm việc cho Bộ Nội vụ Cuba và nay là giảng viên Trường Đại học Texas cho biết, tốc độ tăng trưởng kinh tế Cuba là 1,1% trong nửa đầu năm 2018 và chính phủ Cuba cần con số này tăng lên 7% mỗi năm để có thể vượt qua khó khăn hiện tại. Sự thay đổi của Hiến pháp đối với lĩnh vực kinh tế là rất quan trọng vì sẽ mở ra cơ hội để đất nước có thể thực hiện chính sách mới, giúp Cuba thu hút đầu tư từ nước ngoài. Đây là đòn bẩy để nền kinh tế Cuba có những bước tiến dài.

Quốc đảo Caribe vừa trải qua giai đoạn chuyển giao quyền lực đầu tiên trong 60 năm qua và đang trong quá trình cập nhật, mở cửa nền kinh tế. Những thay đổi trong dự thảo Hiến pháp mới phản ánh tình hình thực tế của Cuba, cũng như hỗ trợ các cải cách được Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Cuba Raúl Castro khởi xướng khi còn giữ chức Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng.

Thêm một lần, cột mốc quan trọng trong lịch sử Cách mạng Cuba đang được ghi dấu. Con đường đã được vạch ra nhưng chắc chắn sẽ có nhiều chông gai và thử thách to lớn không kém những chặng đường mà cách mạng Cuba đã đi qua và nhiệm vụ của Hội đồng Nhà nước khóa tới sẽ là rất nặng nề. Nhưng rõ ràng, Cuba đã sẵn sàng đối mặt và vượt qua những thách thức để đón nhận thành quả từ sự đổi mới mà đất nước này đã chuẩn bị kỹ lưỡng suốt thời gian qua.