Sự lớn mạnh của gia đình thẻ

Chiếc thẻ nhựa xinh xắn như một tấm danh thiếp đã đi vào cuộc sống của người tiêu dùng. Đối với không ít người, những chiếc thẻ này đã trở thành “một phần tất yếu của cuộc sống”. Khái niệm “tiền nhựa” mới mẻ cũng ra đời từ đây. Tuy nhiên, đó mới chỉ là một thành viên nổi bật trong “gia đình nhà Thẻ”. Nếu để ý kỹ, chúng ta vẫn thường xuyên gặp những “người anh em” khác của nó hàng ngày. Và biết đâu, bên cạnh bạn lại chẳng có một người anh em như vậy?!

Khi nhắc tới thẻ, người ta thường nghĩ ngay tới thẻ rút tiền mà không để ý rằng đó chỉ là một trong muôn vàn chủng loại thẻ rất quen thuộc trong cuộc sống chúng ta. Có thẻ kể ra đây rất nhiều loại thẻ mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày như: Thẻ tài chính - ngân hàng (thẻ rút tiền, thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng), thẻ hội viên, thẻ bảo hành, thẻ nhận dạng, thẻ SIM điện thoại, thẻ chìa khóa, … Trong số này, thẻ tài chính - ngân hàng là loại thường được sử dụng nhiều nhất”.

Hãy nhìn vào chiếc ví của mình, bạn sẽ thấy trong đó có rất nhiều loại thẻ: thẻ ATM, thẻ nhận dạng (hay chứng minh thư nhân dân), thẻ khách hàng thân thiết, thẻ bảo hiểm y tế,…v.v. và ..v.v. Ở nhiều công ty, thẻ ra vào kiêm chấm công là “người gác cổng thông minh” trở nên hết sức khó chịu đối với những nhân viên có thói quen bê trễ. Thật khó có thể liệt kê hết số lượng cũng như những chủng loại thẻ mà chúng ta hơn một lần sử dụng trong đời.

Ngày nay, với trình độ kỹ thuật công nghệ hiện đại, “anh em nhà Thẻ” dần được “nhựa hóa”, trang trí cầu kỳ và bắt mắt hơn. Thậm chí, ở nhiều nước tiên tiến, thẻ còn được gắn chip và hoạt động như một chiếc máy tính thu nhỏ. Vì thế, thẻ đi liền với khái niệm “thẻ thông minh” (Smart Card), một sản phẩm công nghệ cao rất được ưa chuộng. Với những tấm thẻ như này, bạn không chỉ rút tiền tại ATM, thanh toán tại POS (điểm chấp nhận thẻ) mà còn có thể sử dụng nó như một thiết bị nhận dạng, ra vào công sở, thẻ khám chữa bệnh, chấm công, kiểm soát việc truy cập máy tính,… Thậm chí, một số loại thẻ còn chứa cả thông tin sinh trắc học có độ bảo mật rất cao và đem lại sự tin tưởng gần như tuyệt đối cho các chủ nhân.

Thẻ thực sự đã gắn liền với cuộc sống thường nhật của mỗi chúng ta. Không mấy người khi rời khỏi nhà mà không có ít nhất một tấm thẻ nào đó để “phòng thân”. Sở hữu một chiếc thẻ Debit hay Credit của Visa hoặc MasterCard, bạn luôn vững tin khi chu du tới những miền đất lạ mà quên đi nỗi lo ngại về thủ tục thanh toán hay rút tiền mặt. Nhiều khi, thẻ còn là tiêu chí để đánh giá “đẳng cấp” của bạn trong xã hội…Với chiếc thẻ AmericanExpress (Amex) trong tay, bạn là một người sang trọng thuộc hạng VIP. Hay với những chiếc thẻ hội viên của Vietnam Airlines, Nokia, Prudential... bạn có thể yên tâm mua sắm thỏa thích vì biết rằng mình sẽ được “discount” (giảm giá),…

Thẻ song hành với những bước phát triển của nền kinh tế - xã hội và mỗi loại thẻ giờ đây gắn liền với trình độ phát triển của nền kinh tế tương ứng. Cũng như các sản phẩm và mọi loại dịch vụ khác mà con người sáng tạo ra, thẻ làm cho cuộc sống của chúng ta tiện nghi hơn.

Thế nhưng đôi khi thẻ cũng gây cho người sử dụng không ít khó khăn và phiền toái. Trong đó, “người anh em” nổi tiếng nhất, thẻ ATM cũng là “nhân vật” đôi khi gây cho bạn nhiều sự bực bội nhất.

Những rắc rối chung quanh chiếc thẻ ATM

Một loại thẻ ATM trên thị trường

Thẻ ATM là một đại diện cho phương thức thanh toán không dùng tiền mặt trong xã hội hiện đại. Nó đem lại sự thuận lợi và an tâm cho khách hàng khi không phải mang theo một đống tiền mặt hay mất thời gian chờ người bán hàng trả lại cho bạn một mớ tiền lẻ nhàu nát. Tuy nhiên, không vì thế mà nhiều người cảm thấy hoàn toàn hài lòng. Chị Nguyễn Hương Giang, nhân viên một Công ty Truyền thông nước ngoài tại Việt Nam, cho biết: “Tôi hiện đang sở hữu hai chiếc thẻ rút tiền phổ biến nhất của Vietcombank và BIDV. Thẻ ATM mang lại cho tôi rất nhiều tiện lợi khi cất giữ tiền bạc cũng như khi đi mua sắm. Tuy nhiên, không phải lúc nào tôi cũng có thể rút được tiền với những tấm thẻ đó trong tay. Khi mất điện hay có sự cố phần mềm tại cây ATM, hoặc vào những dịp lễ tết có đông khách rút tiền, hai tấm thẻ ATM của tôi trở thành vô dụng. Hoặc những khi ra đến ngoại thành Hà Nội và đặc biệt khi đi công tác ở những tỉnh xa, tôi buộc phải cầm theo một xấp tiền vì ở đó không cómáy ATM”.

Thật vậy, tương ứng với 2,1 triệu thẻ đã được các ngân hàng Việt Nam phát hành mới chỉ có 1.200 máy ATM được lắp đặt trên toàn quốc, tính tới thời điểm cuối năm 2005. Tính trung bình có tới 1750 người chen chúc nhau sử dụng một chiếc máy ATM, một tỉ lệ quá nhỏ bé, chưa kể sự phân bố của hệ thống ATM là không đồng đều tại các địa phương cũng như tại các khu vực trong cùng một địa phương.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, hiện nay các ngân hàng mới chỉ chạy theo bề nổi, tức số lượng thẻ phát hành ra, mà chưa chú ý tới chiều sâu, tức là sức sống của chiếc thẻ sau khi được đưa đến tay người sử dụng và những tiện ích đi kèm.

Không chỉ có những bất tiện trong việc sử dụng thẻ ATM, người dùng Việt Nam còn đối mặt với hàng loạt những vấn đề khó chịu khác như hợp đồng dài dòng với những con chữ li ti hết sức khó đọc mà các nhân viên ngân hàng cũng chẳng mấy khi giải thích thấu đáo.

Đặc biệt, khi một loạt các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực như Malaysia, Đài Loan, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc,… đang tích cực chuyển sang loại thẻ thông minh theo chuẩn EMV có độ bảo an cao hơn, những kẻ tội phạm giả mạo thẻ đang có xu hướng chuyển hoạt động sang địa bàn Việt Nam vì tuyệt đại đa số người Việt Nam đang sử dụng thẻ từ, loại thẻ dễ bị làm giả. Tuy nhiên, trước nguy cơ như vậy, nhưng nhiều ngân hàng Việt Nam xem ra vẫn “bình chân như vại”.

Cũng đã có một số trường hợp kiện cáo vì bị mất tiền từ thẻ ATM. Có thể trong một số trường hợp, lỗi thuộc về phía khách hàng, nhưng cách giải quyết của nhiều ngân hàng nhiều khi chưa “thấu tình đạt lý”. Đa phần trong các vụ kiện này, người sử dụng bị thua kiện vì ngân hàng luôn “nắm đằng chuôi”.

Công việc trang bị kiến thức bảo mật thẻ cho khách hàng dường như chỉ được thực hiện một cách qua loa và thiếu sự quan tâm đúng mức. Với những bất cập trong hệ thống thanh toán ATM của mình, đa phần các ngân hàng sử dụng biện pháp “mũ ni che tai”. Còn người sử dụng, nếu không may mắc phải, thì cũng đành than trời, và dặn nhau: “Thôi đành tự bảo trọng!”

Trung Kiên