Chờ giải pháp căn cơ về vật liệu đắp đường cho các dự án giao thông phía Nam

Ngóng nguồn cung

Theo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), giai đoạn 2021-2025, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cần tới hơn 65 triệu mét khối cát để đắp đường cho 6 dự án cao tốc trọng điểm và một số dự án quan trọng khác. Tuy nhiên, tính đến tháng 6-2024, nhiều dự án đang thiếu nhiều cát đắp nền.

Cụ thể, các tuyến cao tốc: Cần Thơ - Cà Mau hiện còn thiếu khoảng 9,7 triệu m³; Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng thiếu hơn 10,5 triệu m³; Vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh thiếu 8,6 triệu m³; An Hữu - Cao Lãnh thiếu 0,95 triệu m³; đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận thiếu 1,8 triệu m³…

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm nhận định, nếu nguồn cung cát tiếp tục thiếu, sẽ ảnh hưởng tới tiến độ và tăng mức đầu tư các dự án này.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ; sự vào cuộc đồng bộ của nhiều bộ, ngành và địa phương trong thời gian qua, nguồn cung cát cho một số dự án đã bước đầu được khắc phục.

Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam cho biết, từ tháng 8-2024, tỉnh dự kiến đấu giá khai thác 6 mỏ cát với tổng trữ lượng hơn 10 triệu m³ để cung ứng trước mắt hơn 6 triệu m³ cho dự án đường Vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh.

Tương tự, lãnh đạo các tỉnh khác cũng đã cam kết cung ứng cát cho dự án này (Tiền Giang: 6,3 triệu m³; Vĩnh Long 1,4 triệu m³…).

Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi thông tin, với các cam kết trên, lượng cát cho dự án đường Vành đai 3 là tạm đủ. Nhưng trước mắt, việc bảo đảm cát cho dự án trong các tháng 7 và 8-2024 là rất khó khăn. Về đề xuất nhập cát từ Campuchia, ông Phan Văn Mãi cho biết, giá thành loại cát này khá cao so với giá cát trong nước (360.000 đồng/m³ so với 230.000 đồng/m³), nên tính khả thi kém.

Chờ nguồn cung ổn định

Ngày 1-7, những khối cát biển đầu tiên đã được Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (Bộ GTVT) vận chuyển từ khu vực khai thác tại tiểu khu B1.1 và B1.2 thuộc vùng biển Sóc Trăng, cách cửa Định An khoảng 21km về dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau. Số cát này dùng đắp nền đường cho đoạn tuyến qua các tỉnh Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau.

Đây là kết quả mới nhất của việc các bộ, ngành trung ương và các bên liên quan đã khảo sát, thí điểm sử dụng cát biển đắp đường trong thời gian qua. Vùng khai thác cát biển này rộng đến hơn 32km². Cát phân bổ ở độ sâu từ 2,7-9m, tổng trữ lượng lên đến 143,3 triệu m³, bắt đầu khai thác từ ngày 29-6.

Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu cho biết, hiện tỉnh đã nhận được nhu cầu đăng ký sử dụng hơn 24 triệu m³ cát biển của các tỉnh, các ban quản lý dự án khu vực phía Nam.

Tuy nhiên, việc sử dụng loại vật liệu này được triển khai, giám sát hết sức chặt chẽ. Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm thông tin, Bộ đã thống nhất với các bên chỉ sử dụng cát biển làm vật liệu đắp đường với một số điều kiện như: Đáp ứng các tiêu chuẩn vật liệu theo TCVN 9436:2012; sử dụng cho nền đắp có độ chặt K≤ 95 tại các khu vực có điều kiện môi trường nhiễm mặn tương tự khu vực thử nghiệm của dự án thí điểm...

Một loại vật liệu khác đang được nhiều người kỳ vọng sẽ bổ sung nguồn cung vật liệu cho đắp nền đường, đó là tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện, vốn lâu nay được dùng làm phụ gia bê tông, phụ gia xi măng...

Ông Âu Nguyễn Đình Thảo, Phó Giám đốc Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (tỉnh Sóc Trăng) cho biết, hằng năm, Viện Khoa học Công nghệ xây dựng (Bộ Xây dựng) đều đánh giá, lấy mẫu thử nghiệm và cấp chứng nhận cho số tro xỉ này đủ chất lượng để được dùng làm phụ gia cho nhiều ngành. Đáng chú ý, lượng phóng xạ trong vật liệu thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng cho phép theo tiêu chuẩn Việt Nam.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ trước ngày 20-7-2024 phải báo cáo kết luận tro xỉ nhiệt điện có dùng làm vật liệu đắp nền đường được hay không. Nếu sử dụng được, thì phân bổ ở đâu...

Để có nguồn cung ổn định hơn cho các dự án giao thông phía Nam, Bộ GTVT đã đề nghị cấp có thẩm quyền báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết hoặc nghiên cứu điều chỉnh Luật Khoáng sản, Luật Đất đai... theo hướng cho phép giao mỏ trực tiếp để khai thác phục vụ riêng cho dự án, nhằm đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản và được phép thu hồi đất đối với các mỏ vật liệu nằm trong hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu để phục vụ thi công công trình trọng điểm.