Cân nhắc điều chỉnh mức vốn đầu tư các dự án quan trọng quốc gia lên 20.000 tỷ đồng

Đề nghị không điều chỉnh tiêu chí môi trường

Theo Báo cáo về một số vấn đề lớn về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi), một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, việc điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10 nghìn tỷ đồng lên 35 nghìn tỷ đồng và điều chỉnh theo tỷ lệ tương ứng đối với các dự án nhóm A, B, C là mức điều chỉnh quá cao, dẫn tới khó kiểm soát. Có ý kiến đề nghị xem xét đối với các tiêu chí dự án quan trọng quốc gia liên quan đến môi trường, đất rừng, đất lúa, dân cư để phù hợp với thực tiễn.

Đa số ý kiến trong thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng, sau gần 4 năm thực hiện Luật Đầu tư công, chỉ số CPI đã tăng khoảng 15%, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế (GDP) bình quân của giai đoạn 2014-2018 tăng khoảng 6,55%/năm; so với thời điểm năm 2014, GDP năm 2018 tăng khoảng 37%, quy mô các dự án đầu tư công cũng lớn hơn. Tổng mức tăng thêm của cả tăng trưởng kinh tế và tăng giá là khoảng 52%, theo đó, có thể điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án tăng lên khoảng 1,5 lần mức quy định tại Luật Đầu tư công hiện hành.

Tuy nhiên, để Luật sửa đổi lần này phù hợp với thực tiễn biến động giá cả, phân loại dự án phù hợp với quy mô ngân sách, đồng thời, bảo đảm Luật Đầu tư công (sửa đổi) sau khi được thông qua sẽ được áp dụng phù hợp trong dài hạn, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị điều chỉnh mức vốn đầu tư của các dự án quan trọng quốc gia tăng so với quy định hiện hành, lên 20 nghìn tỷ đồng. Tương tự đối với các dự án nhóm A, B, C, đề nghị ở mức gấp 2 lần so với quy định hiện hành.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) nêu rõ, việc điều chỉnh mức vốn đầu tư của các dự án trọng điểm quốc gia lên 20 nghìn tỷ đồng là chưa thỏa đáng. Đại biểu phân tích, mức vốn 10 nghìn tỷ đồng như hiện nay là không bất cập vì giai đoạn 2016-2020 chỉ có 2 dự án thực hiện không gặp phải vướng mắc nào. Đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, cả giai đoạn 5 năm mà chỉ có 2 dự án là quá ít.

Bên cạnh đó, không có những biến động để điều chỉnh bởi luật quy định những biến động lớn về giá cả mới được điều chỉnh. Do đó, đại biểu đề nghị giữ nguyên tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia là sử dụng vốn đầu tư công từ 10 nghìn tỷ đồng trở lên.

Đồng quan điểm, đại biểu Phan Thái Bình (Quảng Nam) cho rằng, quan trọng là tính khả thi của dự án và thực tiễn đặt ra. “Vì sao lúc đầu là 35 nghìn tỷ đồng rồi xuống 20 nghìn tỷ đồng trong khi 10 nghìn tỷ đồng chúng ta chỉ có 2 dự án. Nếu đưa lên 35 nghìn tỷ đồng hay 20 nghìn tỷ đồng có khi cả giai đoạn 5 năm, Quốc hội không quyết được dự án nào”, đại biểu băn khoăn.

Đối với các tiêu chí dự án quan trọng quốc gia liên quan đến môi trường, đất rừng, đất lúa, dân cư, qua rà soát cho thấy, các nội dung này được quy định thống nhất tại 2 luật là Luật Đầu tư công hiện hành và Luật Đầu tư. Vì vậy, Chính phủ cho rằng quy định như vậy là hợp lý và không đề xuất sửa quy định về các tiêu chí này.

Một số đại biểu cho rằng, các tiêu chí dự án liên quan đến tác động môi trường, sử dụng đất rừng, đất lúa, dân cư... là những vấn đề quan trọng, gắn với môi trường và đời sống nhân dân ở phạm vi lớn, cần phải được Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư đồng thời đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Một số ý kiến thống nhất với đề nghị của Chính phủ, giữ nguyên các tiêu chí này đối với phân loại dự án quan trọng quốc gia trong dự thảo luật trình Quốc hội.

Quốc hội quyết định danh mục dự án đầu tư công

Thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục dự án Kế hoạch đầu tư công trung hạn cũng là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban đề nghị quy định Quốc hội quyết định danh mục dự án trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn bởi đây là nội dung thuộc “các vấn đề quan trọng của đất nước”, cần được Quốc hội xem xét, quyết định theo đúng chức năng.

Việc Quốc hội quyết định cũng phù hợp với quy định của Hiến pháp về thẩm quyền của Quốc hội trong việc quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách Trung ương, bảo đảm tính thống nhất các văn bản pháp luật hiện hành (Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước); đồng thời, tạo căn cứ pháp lý để Quốc hội thực hiện chức năng giám sát việc quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư công từ ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, danh mục, mức vốn của các dự án đầu tư công là vấn đề quan trọng, liên quan đến phân bổ tổng nguồn lực ngân sách nhà nước rất lớn trong cả một giai đoạn 5 năm, có tác động trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội, an toàn nợ công, an ninh tài chính quốc gia, cần phải được Quốc hội xem xét, quyết định.

Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, việc trình Quốc hội danh mục là bảo đảm tính công khai, minh bạch, dân chủ trong xem xét, quyết định những vấn đề liên quan đến ngân sách nhà nước. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc phân bổ ngân sách nhà nước cần thiết phải trình Quốc hội, bảo đảm vai trò, nhiệm vụ là cơ quan đại diện của dân.

Một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, sẽ là hợp lý nếu quy định theo hướng: Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao gồm những nội dung quan trọng như tổng mức vốn, danh mục các dự án quan trọng quốc gia, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công; mức vốn cho nhiệm vụ quy hoạch, chuẩn bị đầu tư nguồn vốn ngân sách Trung ương.

Trong trường hợp cần thiết, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định danh mục dự án trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn như đã thực hiện trong giai đoạn 2016-2020 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Như vậy, một mặt vừa bảo đảm vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, mặt khác vừa bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời trong tổ chức thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá cao các ý kiến phát biểu của các đại biểu tại hội nghị, cho rằng các ý kiến đã tập trung thảo luận về những vấn đề quan trọng của dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Về quyết định danh mục, Phó Chủ tịch Quốc hội thống nhất với đa số ý kiến cho rằng Quốc hội quyết định danh mục dự án Kế hoạch đầu tư công trung hạn. Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Quốc hội có thể ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Chính phủ quyết định danh mục.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Ủy ban Tài chính, Ngân sách cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn chỉnh lại các nội dung, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp lần thứ 33 trước khi trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 7.