Bộ Công Thương làm rõ cách tính giá điện mới “gánh” khoản lỗ của EVN

Điểm mới tại dự thảo Quyết định sửa đổi Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân là giá bán lẻ điện bình quân dự kiến tính thêm chênh lệch tỷ giá, lỗ sản xuất kinh doanh của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Trước ý kiến cho rằng việc hạch toán này là không phù hợp, sáng 5-9, Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) đã có thông tin làm rõ hơn.

Lỗ hơn 26.000 tỷ đồng bởi giá bán lẻ điện chưa đủ bù đắp

Theo lý giải của Cục Điều tiết điện lực, Quyết định 24 quy định các thành phần cấu thành giá bán lẻ điện bình quân, bao gồm chi phí của các khâu trong chuỗi sản xuất - cung ứng điện (phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện lực, chi phí dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, chi phí quản lý chung của EVN) và các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện.

Theo Quyết định 24, các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện bao gồm cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa được phân bổ vào giá thành sản xuất kinh doanh điện, do Bộ Công Thương, Bộ Tài chính xem xét, quyết định hằng năm.

Quyết định 24 đã quy định việc các khoản chi phí đã phát sinh nhưng chưa được tính vào giá điện trong các lần điều chỉnh trước đây sẽ được xem xét để tính toán phân bổ vào giá điện của kỳ đang tính toán.

Trong giai đoạn trước khi ban hành Quyết định 24, chênh lệch tỷ giá là khoản chi phí lớn nhất thường bị treo chưa hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh điện cũng như giá điện hoặc chỉ được hạch toán phân bổ một phần tùy tình hình tài chính của mỗi năm.

Từ giữa quý I-2022, giá nhiên liệu thế giới tăng kéo theo chi phí mua điện tăng cao, nhưng giá bán lẻ điện được giữ ổn định dẫn đến kết quả sản xuất kinh doanh điện của EVN năm 2022 lỗ hơn 26.000 tỷ đồng. Giá nhiên liệu năm 2023 tuy đã bớt căng thẳng so với năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao so với giai đoạn trước 2022, ảnh hưởng lớn đến cân bằng tài chính của EVN.

Việc điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân ở mức 3% từ ngày 4-5-2023 cũng đã giải quyết một phần khó khăn cho EVN. Tuy nhiên, chi phí năm 2023 tiếp tục bị dồn tích do mức điều chỉnh giá điện chưa đủ thu hồi chi phí đầu vào hình thành giá, chủ yếu là chi phí mua điện, chiếm hơn 80% tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN.

Như vậy, thực tế năm 2022, 2023, việc lỗ hoạt động sản xuất kinh doanh điện là do doanh thu không đủ bù đắp chi phí phát sinh phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh điện. Nói cách khác, giá bán lẻ điện chưa đủ bù đắp chi phí giá thành sản xuất kinh doanh điện.

Do đó, các khoản chi phí đầu vào của các năm 2022, 2023 cần được xem xét thu hồi trong các lần điều chỉnh giá điện tiếp theo.

Điều chỉnh giá điện để thu hồi chi phí phát sinh hợp lý

Cục Điều tiết điện lực cũng viện dẫn quy định hiện hành tại Luật Giá để cho rằng giá điện cần đảm bảo bù đắp đủ chi phí thực tế hợp lý và có lợi nhuận phù hợp.

Nếu không có quy định cụ thể về việc xem xét thu hồi lỗ sản xuất kinh doanh điện trong quá khứ, có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển và bảo toàn vốn Nhà nước của EVN.

Dự thảo Quyết định thay thế Quyết định 24 cũng đã quy định các khoản chi phí khác chưa được phân bổ vào giá điện cần xác định theo báo cáo tài chính đã kiểm toán, tức theo giá thành thực tế và có sự kiểm tra, giám sát của liên bộ, ngành.

Cục Điều tiết điện lực thông tin, Bộ Công Thương sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp rà soát phương án phân bổ các khoản chi phí chưa được tính vào giá điện do EVN đề xuất, để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến, đảm bảo sự thống nhất trong quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô.