Báo động tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại

Theo cơ quan chức năng, từ 1-4-2014, để tham gia Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, một trong những điều kiện bắt buộc đối với doanh nghiệp là phải đăng ký chữ ký số với cơ quan Hải quan. Quá trình này giúp doanh nghiệp chứng thực những thông tin khai báo trên tờ khai khi gửi đến cho cơ quan Hải quan (xác nhận qua chữ ký số là đúng các thông tin mà doanh nghiệp gửi đến để làm thủ tục hải quan). Tính ưu việt của hình thức trên đã rõ nhưng cũng có mặt trái, bởi nhiều doanh nghiệp còn chưa nắm kỹ về các biện pháp bảo mật chữ ký số, vì vậy tạo ra sơ hở để đối tượng buôn lậu lợi dụng.

Mặt khác, một số đối tượng khi làm thủ tục đã đăng ký, sử dụng chữ ký số của nhiều doanh nghiệp cung cấp, sau đó cất giữ trái phép để buôn lậu dưới tên của đơn vị kia. Trong khi đó, theo thống kê sơ bộ trong tháng 9-2016 của Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, có khoảng 250 doanh nghiệp làm đại lý thủ tục hải quan nhưng số đơn vị sử dụng đại lý này chiếm tỷ lệ nhỏ, dẫn đến nhiều rủi ro.

Điển hình, cuối tháng 9-2016, Chi cục Hải quan phối hợp với PC46 - Công an TP Hồ Chí Minh kiểm tra phát hiện một lô hàng nhập khẩu chứa 265 máy điều hòa không khí hiệu Panasonic ẩn lậu dưới mặt hàng khai báo là ống thép. Qua kết quả điều tra, người thực hiện hành vi vi phạm là nhân viên dịch vụ khai báo hải quan đã sử dụng chữ ký số của một doanh nghiệp khác có uy tín, đồng thời giả mạo đại lý hải quan để thực hiện khai báo và truyền tờ khai hải quan nhập khẩu nêu trên để nhập lậu hàng hóa.

Không chỉ hành vi trên, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại còn diễn biến tinh vi với số tiền rất lớn. Ông Vũ Việt Tiến, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết, một số vụ vi phạm vừa bị xử phạt, truy thu số tiền lớn, chẳng hạn như Công ty TNHH XNK A. bị lập biên bản vi phạm hành chính (lô hàng trị giá hơn 5,6 tỷ đồng), về hành vi nhập khẩu hàng hóa không khai báo, không đủ điều kiện, gồm sản phẩm dinh dưỡng, sữa tắm, nước hoa.

Tương tự, đầu tháng 9-2016, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3 cũng phát hiện Công ty TNHH SX-TM-DV A.T.P nhập hàng không khai báo với lô hàng trị giá trên 5,4 tỷ đồng. Ngoài ra, một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng vi phạm, với số tiền truy thu thuế lớn như Công ty TNHH C. Việt Nam, bị truy thu thuế gần 2,6 tỷ đồng, do chênh lệch giữa nguyên liệu tồn kho và nguyên liệu trên hồ sơ thanh khoản.

Trước tình trạng trên, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho rằng các doanh nghiệp nên chọn những đại lý uy tín, đồng thời quản lý chặt chẽ chữ ký số, không ký khống các chứng từ cho nhân viên xuất nhập khẩu... tránh bị các đối tượng lợi dụng buôn lậu, gian lận thương mại.

Với các hành vi khác, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho rằng, cần phải tăng cường công tác kiểm soát, điều tra nghiên cứu nắm tình hình, thu thập thông tin, phát hiện các đối tượng mới phát sinh tại địa bàn để bổ sung vào danh sách trọng điểm; thu thập xử lý thông tin, quản lý rủi ro, thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, nhất là các mặt hàng thiết yếu phục vụ sản xuất (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...), hàng hóa trọng điểm (vàng, ngoại tệ, xăng dầu, rượu ngoại, bia...).