ASEM cần khẳng định vai trò tiên phong trong đẩy mạnh hợp tác đa phương và trật tự quốc tế

Trong bài phát biểu tại Phiên toàn thể thứ hai của hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị ASEM cần đi đầu trong thúc đẩy hợp tác đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và ứng phó với các thách thức toàn cầu, đóng góp xây dựng cơ chế quản trị toàn cầu hiệu quả, công bằng và dân chủ hơn.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề xuất ASEM cần đi đầu hiện thực hóa các cam kết về ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai và quản lý bền vững các nguồn tài nguyên, an ninh lương thực, năng lượng, nguồn nước, tăng cường Danube và khu vực Mê Kông, tiếp tục thúc đẩy thực hiện Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu… Thủ tướng đề xuất ASEM thúc đẩy tăng trưởng bao trùm về kinh tế - xã hội, chú trọng giảm nghèo bền vững, giáo dục chất lượng, phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số, đào tạo lại và đào tạo nâng cao. Kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm đào tạo, nghiên cứu, phát triển nhân lực trong ASEM; kết nối các mạng lưới doanh nhân nữ giữa hai châu lục, thúc đẩy giao lưu nhân dân trong Quỹ Á - Âu. Việt Nam sẽ tăng đóng góp tài chính cho Quỹ Á - Âu từ năm 2019. Cùng với đó, ASEM cần chia sẻ kinh nghiệm về khơi dậy tiềm năng đổi mới, sáng tạo, hỗ trợ những nhóm người dân dễ bị tổn thương trong xã hội, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, trong tiếp cận công nghệ số, thích nghi với thay đổi và ứng phó với rủi ro; tăng cường quyền năng kinh tế của phụ nữ cần trở thành nội hàm của chiến lược phát triển quốc gia, thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, thực hiện chủ trương chủ động hội nhập quốc tế và nâng tầm đối ngoại đa phương, Việt Nam đang nỗ lực đến cuối năm 2018 sẽ phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), ký Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Việt Nam cũng đang tích cực chuẩn bị đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020. Thủ tướng bày tỏ mong muốn nhận được sự ủng hộ của các thành viên ASEM cho việc Việt Nam ứng cử vào vị trí ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021.

Khẳng định sự coi trọng của Việt Nam trong hợp tác ASEM, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề xuất tổ chức “Hội nghị ASEM về thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế và xã hội ở châu Á và châu Âu” và “Hội thảo ASEM về thúc đẩy kinh tế số trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0” trong năm 2019.

* Trước đó, tối 18-10, theo giờ địa phương, Hội nghị Cấp cao Á - Âu lần thứ 12 (ASEM 12) đã chính thức khai mạc tại thủ đô Brussels, Vương quốc Bỉ. Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu tham dự hội nghị. Tham dự hội nghị có lãnh đạo cấp cao của 53 thành viên Diễn đàn hợp tác Á - Âu (ASEM), gồm 21 quốc gia châu Á, 30 quốc gia châu Âu, Liên minh châu Âu (EU) và Ban Thư ký ASEAN.

Với chủ đề “Châu Á và châu Âu: Quan hệ đối tác toàn cầu nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu”, Hội nghị ASEM 12 - Cấp cao đầu tiên trong thập niên phát triển thứ ba của diễn đàn - có ý nghĩa quan trọng nhằm đề ra định hướng, tầm nhìn hợp tác ASEM trong thập kỷ mới trên cả ba trụ cột là đối thoại chính trị, hợp tác kinh tế và hợp tác trên các lĩnh vực khác.

Các nhà lãnh đạo ASEM đã dành thời gian nghe các Chủ tịch của Hội nghị Đối tác Nghị viện Á - Âu lần thứ 10 (đã họp ngày 27, 28-9), Diễn đàn Nhân dân Á - Âu lần thứ 12 (đã họp ngày 29-9 và 1-10), Diễn đàn Lao động Á - Âu lần thứ 11 (họp ngày 16, 17-10), Diễn đàn Doanh nghiệp Á - Âu lần thứ 16 (họp ngày 18-10), Diễn đàn Lãnh đạo trẻ Quỹ Á - Âu lần thứ 3 (họp ngày 15 - 19/10), trình bày các khuyến nghị của 5 hoạt động được tổ chức hướng tới Hội nghị Cấp cao ASEM 12. Đây là dịp để các lãnh đạo lắng nghe tiếng nói, nguyện vọng của người dân, các nghị sĩ, doanh nghiệp, người lao động và thanh niên Á - Âu đóng góp cho xây dựng tầm nhìn hợp tác ASEM thời gian tới...

* Ngày 19-10, tại Brussel, Bỉ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã chứng kiến lễ ký Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (VPA/FLEGT) giữa Việt Nam và EU. Hiệp định nhằm giúp tăng cường quản trị rừng, giải quyết tình trạng khai thác gỗ bất hợp pháp và thúc đẩy thương mại gỗ và các sản phẩm gỗ hợp pháp của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU và các thị trường khác.

* Tiếp tục các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị ASEM 12, ngày 18 và 19-10, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có các cuộc gặp song phương với Thủ tướng Slovenia M.Sarec, Thủ tướng Tây Ban Nha P.Sanchez, Tổng thống Mông Cổ K.Battulga, Thủ tướng Hà Lan M.Rutte, Thủ tướng Ba Lan M.Morawiecki, Thủ tướng Phần Lan J.Sipila và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker.

Tại các cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các nước thành viên EU cùng thúc đẩy sớm ký và đưa vào thực hiện Hiệp định EVFTA được Ủy ban châu Âu thông qua ngày 17-10. Cùng với PCA, EVFTA sẽ là cơ sở quan trọng đưa quan hệ Việt Nam và EU vào giai đoạn phát triển mới cũng như tăng cường hợp tác ASEAN - EU, kết nối EU với khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các nước ủng hộ Việt Nam - ứng cử viên duy nhất của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, làm Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 và khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đóng góp nhiều hơn nữa vào việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế khi được tín nhiệm bầu vào cơ quan quan trọng này.

Lãnh đạo các nước đánh giá cao vai trò, vị trí ngày càng quan trọng của Việt Nam ở khu vực và trên trường quốc tế, nhiều nước khẳng định ủng hộ Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Việt Nam tại Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế, khu vực khác nhằm duy trì hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới, trong đó có Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Các nước thành viên EU ủng hộ EVFTA và cho rằng việc sớm ký và thông qua EVFTA cũng sẽ là bước tiến rất có ý nghĩa trong việc hiện thực hóa chiến lược kết nối EU - châu Á của EU.

Trong cuộc gặp song phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker nhất trí đánh giá quan hệ Việt Nam - EU đang có sự phát triển năng động trong nhiều lĩnh vực, chính trị, kinh tế, thương mại, hợp tác phát triển. Chủ tịch EC ủng hộ việc sớm ký và phê chuẩn EVFTA, khẳng định EU rất coi trọng quan hệ hợp tác với Việt Nam. Hai bên cũng nhất trí tiếp tục phối hợp triển khai hiệu quả các chương trình hợp tác phát triển của EU dành cho Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị EC xem xét tích cực nỗ lực của Việt Nam để sớm gỡ bỏ “thẻ vàng” đối với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU.

Ngoài ra, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã có tiếp xúc song phương bên lề với Thủ tướng Anh T.May, Thủ tướng Nga D.Medvedev, Thủ tướng Hy Lạp A.Tsipras.

* Sau hai ngày làm việc khẩn trương, chiều 19-10, Hội nghị Cấp cao Á - Âu lần thứ 12 (ASEM 12) đã kết thúc thành công tốt đẹp. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch khẳng định quyết tâm của các thành viên ASEM tăng cường quan hệ đối tác Á - Âu nhằm ứng phó với các thách thức toàn cầu, đồng thời đề ra những định hướng nâng tầm hợp tác ASEM trong thời gian tới.

Trước đó, trưa cùng ngày, các lãnh đạo ASEM đã tiến hành phiên họp riêng về “Các vấn đề quốc tế và khu vực”. Hội nghị khẳng định cam kết duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không trên tinh thần tuân thủ đầy đủ luật pháp quốc tế; giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Hiến chương của Liên hợp quốc và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), kiềm chế không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không có các hành động đơn phương trái với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS, cũng như thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin và tự kiềm chế.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế để tìm giải pháp hòa bình và bền vững cho các cuộc xung đột và tranh chấp ở Trung Đông, châu Phi, châu Á… Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam và các nước ASEAN đã và đang phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, trong đó có các thành viên ASEM, để duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do không bị cản trở ở Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải quốc tế lớn, nối giao thương Á - Âu và toàn cầu. Ghi nhận kết quả bước đầu trong đàm phán bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), Việt Nam đề nghị các bên tiếp tục đàm phán thực chất để sớm đạt được COC có hiệu lực.

* Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã rời thủ đô Brussels, tới Copenhagen, dự Hội nghị thượng đỉnh Đối tác vì tăng trưởng xanh và các mục tiêu toàn cầu đến năm 2030 (P4G) và thăm chính thức Vương quốc Đan Mạch. Chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao Á - Âu lần thứ 12, thăm làm việc tại Liên minh châu Âu và thăm chính thức Vương quốc Bỉ đã kết thúc tốt đẹp, hoàn thành tất cả các mục tiêu đề ra.