Xử phạt vi phạm vệ sinh ATTP: Khó vì... truy nguồn gốc xuất xứ

Khó xử lý vi phạm

Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Thị Hằng cho biết, từ ngày 1-7-2016, người có hành vi “Sử dụng chất cấm trong sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản thực phẩm hoặc bán, cung cấp thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm có sử dụng chất cấm; sử dụng hóa chất, kháng sinh, thuốc thú y trong trồng trọt, chăn nuôi tạo ra dư lượng vượt ngưỡng cho phép trong sản phẩm” thì sẽ bị phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm tù. Đây được coi biện pháp mạnh để từng bước nâng cao ý thức trách nhiệm, từng bước kiểm soát chất lượng ATTP từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Hằng, các cơ quan chức năng sẽ gặp khó khăn khi xử lý hành vi đưa chất cấm vào thức ăn cho vật nuôi. Ví như trong 6 tháng đầu năm 2016, các đơn vị của Sở NN&PTNT Hà Nội đã tịch thu tiêu hủy gần 1.400kg nội tạng động vật, thủy sản các loại; 29kg thịt và 260kg rau củ, song việc thu hồi, tiêu hủy thịt nhiễm kháng sinh cũng như xử phạt vi phạm hành chính chưa thể thực hiện được, bởi tại thời điểm lấy mẫu, nhiều lô thịt có giấy chứng nhận kiểm dịch nên không đủ cơ sở để tạm giữ trong thời gian chờ kết quả xét nghiệm... "Sản phẩm thịt bán trên thị trường đều là tươi sống, thời gian lưu thông trong ngày, nếu có kết quả xét nghiệm phải sau 7-15 ngày, nên thương lái đã tiêu thụ hết toàn bộ số lượng thịt” - bà Nguyễn Thị Hằng nói.

Bàn về thực trạng trên, Trạm trưởng Trạm thú y huyện Thường Tín Nguyễn Văn Tĩnh cho biết, hiện khó xử lý nhất là thịt bán tại chợ, nếu nghi có chất cấm, kiểm tra nhanh kết quả không chính xác, còn để xét nghiệm phải có nơi bảo quản sản phẩm vi phạm, nhưng các địa phương đều không có tủ lạnh chuyên dụng để bảo quản, nên rất khó khăn trong xử lý vi phạm.

Theo Trạm trưởng Trạm thú y huyện Phú Xuyên Phùng Văn Tảo, 60% cơ sở chăn nuôi trên cả nước là nhỏ lẻ, nên khó truy xuất nguồn gốc xuất xứ, bởi thương lái vẫn đến các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ mua, đưa ra thị trường tiêu thụ. Các cơ sở giết mổ tập trung mới kiểm soát được nguồn gốc lợn, gia cầm lấy từ trang trại, còn các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ hầu như không kiểm tra được vì họ lấy nguồn hàng từ nhiều nơi khác nhau. Đáng lo ngại là 80% sản phẩm thịt tiêu thụ trên thị trường hiện nay đều xuất phát từ cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, nên khi phát hiện trường hợp vi phạm, rất khó khăn trong việc truy xuất được nguồn gốc.

Chị Nguyễn Thị Thịnh, nhiều năm kinh doanh ở chợ Phùng Khoang (Nam Từ Liêm) cho biết, hằng ngày cửa hàng bán khoảng 1 tạ thịt lợn, đều lấy từ các lò mổ nhỏ lẻ. Dù quy định mức xử phạt mới rất cao, nhưng tiểu thương cho rằng họ lấy thịt từ các cơ sở giết mổ quen, nên tin tưởng về chất lượng. Việc có tồn dư chất cấm hay không, phải chờ xét nghiệm và xử phạt các lò giết mổ hoặc người sản xuất. Điều này cho thấy, các cơ quan chức năng sẽ khó khi xử phạt tiểu thương kinh doanh sản phẩm thịt có chất cấm.

Thiếu văn bản hướng dẫn

Phó Phụ trách Chi cục Thú y Hà Nội Đỗ Phú Sơn cho biết, dù gặp khó khăn trong công tác xử phạt, nhưng để từng bước ngăn chặn sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, chi cục đã chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra từ sản xuất tới tiêu thụ. Đồng thời, phối hợp với các ngành kiểm tra khâu chế biến, bảo quản sản phẩm. Do các cơ sở sản xuất nông, lâm, thủy sản trên địa bàn thành phố nhiều nhưng đều là nhỏ lẻ, thậm chí không có giấy phép kinh doanh, nên cần kiểm tra thường xuyên, đột xuất. Theo ông Đỗ Phú Sơn, chính quyền địa phương ngoài tuyên truyền nâng cao ý thức chấp hành của thương lái, phải vào cuộc quyết liệt trong xử lý các điểm kinh doanh thịt không bảo đảm vệ sinh ATTP.

Để người dân nắm rõ hơn về quy định xử phạt, theo Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) ông Hoàng Thanh Vân, các bộ, ngành trung ương cần có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc xử phạt theo Điều 317 của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định về vệ sinh ATTP. Hướng dẫn chậm ngày nào sẽ khó cho các cơ quan chức năng cũng như chính quyền địa phương khi chứng minh việc người bán, cung cấp biết rõ thực phẩm đó có chất cấm. Cũng cần có hướng dẫn cụ thể theo quy định từ người sản xuất, người bán và cung cấp phải chứng minh nguồn xuất xứ của thực phẩm mà mình sản xuất, bán, cung cấp ra thị trường cho người tiêu dùng. Ngoài ra, phải truy xuất nguồn gốc xuất xứ chất cấm trong chăn nuôi bắt đầu từ việc kiểm tra các cơ sở thức ăn chăn nuôi. Ngoài ra, các ngành chức năng thường xuyên kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm trước khi xuất chuồng ở các trang trại chăn nuôi…