Vùng nguyên liệu nông sản cho xuất khẩu: Cần hóa giải nhiều thách thức

Từng bước tham gia thị trường quốc tế

Hà Nội có một số sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, đã chiếm lĩnh được thị trường quốc tế như: Nhãn chín muộn Đại Thành (huyện Quốc Oai) xuất khẩu sang Australia, Mỹ; rau an toàn Văn Đức (huyện Gia Lâm) xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc; gạo hữu cơ Đồng Phú (huyện Chương Mỹ) xuất khẩu sang châu Âu... Tuy nhiên, hiện sản lượng xuất khẩu chưa nhiều.

Các chuyên gia kinh tế nông nghiệp nhận định, Hà Nội cần đầu tư xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung cho xuất khẩu. Việc này không chỉ tạo ra nguồn hàng hóa chất lượng cao mà còn thay đổi phương thức sản xuất của người nông dân, từ canh tác nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

Để bảo đảm các đơn hàng cũng như tiêu chuẩn chất lượng gạo xuất khẩu sang thị trường Mỹ và châu Âu, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú (huyện Chương Mỹ) cho biết, hợp tác xã đã từng bước mở rộng diện tích trồng lúa hữu cơ từ 5ha năm 2012 lên hơn 50ha hiện nay. Mô hình này cho giá trị kinh tế cao gấp 2-3 lần so với cấy lúa thông thường. Mặt khác, sản xuất tập trung, quy mô lớn bảo đảm đúng quy trình hữu cơ cũng như yêu cầu về chất lượng của thị trường nhập khẩu.

Còn tại Hợp tác xã kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức (huyện Gia Lâm) đang duy trì, phát triển vùng sản xuất tập trung hơn 250ha, tạo thuận lợi cho nông dân đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và hợp tác xã giám sát được quy trình trồng rau an toàn. Sản phẩm của hợp tác xã đáp ứng đủ điều kiện xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, với sản lượng 300-500 tấn/năm. “Đây là hướng đi đúng, trúng với tình hình sản xuất và hội nhập kinh tế quốc tế, giúp nông dân có đầu ra ổn định, yên tâm sản xuất”, Giám đốc Hợp tác xã kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức Nguyễn Văn Minh cho biết.

Phát triển các vùng nguyên liệu chất lượng cao phục vụ hoạt động chế biến và xuất khẩu, thành phố đã đầu tư xây dựng các vùng sản xuất chuyên canh tập trung, trong đó có hơn 7.000ha lúa Japonica, 3.200ha chuối tiêu hồng, 5.000ha rau an toàn, 50ha rau hữu cơ... Mặt khác, Hà Nội đã cấp 16 mã số vùng trồng cây ăn quả và 4 cơ sở đóng gói với công suất 30-50 tấn/ngày/cơ sở.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Ngọc Sơn cho biết: “Thời gian qua, ngành Nông nghiệp Thủ đô đã hỗ trợ các địa phương tổ chức thông tin về các hiệp định thương mại tự do mới mà Việt Nam đã ký kết; tập huấn về quản lý và vận hành hiệu quả hệ thống, tiêu chuẩn OTAS (truy xuất, xác thực nguồn gốc) đối với các mặt hàng xuất khẩu”.

Xây dựng vùng sản xuất quy mô lớn

Việc hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn không chỉ đáp ứng nguyên liệu cho hoạt động chế biến, xuất khẩu nông sản mà còn góp phần đổi mới tư duy, phương thức sản xuất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, các vùng sản xuất hàng hóa chuyên canh của cả nước nói chung, Hà Nội nói riêng chưa được đầu tư cơ sở hạ tầng, quản trị một cách bài bản; thiếu cơ sở thông tin dữ liệu sản xuất để thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm…

Để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản tới các thị trường thế giới, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại và xuất nhập khẩu Green Parth Việt Nam Phùng Thị Thu Hương khuyến nghị, Hà Nội cần tạo cơ chế khuyến khích các hợp tác xã nông nghiệp liên kết với doanh nghiệp chế biến hoặc hỗ trợ các hợp tác xã có tiềm lực xây dựng nhà máy chế biến nông sản đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Cũng về vấn đề này, Trưởng phòng Kinh tế huyện Chương Mỹ Trần Thị Thu Hằng cho hay, từ thành công của mô hình sản xuất lúa hữu cơ tại xã Đồng Phú, huyện Chương Mỹ tiếp tục mở rộng vùng sản xuất chuyên canh tập trung ở các xã Nam Phương Tiến, Quảng Bị…, hình thành vùng trồng lúa chất lượng cao cho mục tiêu xuất khẩu. Thời gian tới, Chương Mỹ sẽ hỗ trợ các đơn vị sở hữu thương hiệu nông sản đặc trưng mở rộng đầu tư; đồng thời tổ chức các hoạt động kết nối cung - cầu để hợp tác xã, người nông dân đưa nông sản đặc sản vào các kênh phân phối hiện đại.

Thực hiện chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2022-2030, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ cho biết, Hà Nội sẽ tập trung xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn; áp dụng quy trình sản xuất tốt và tương đương, các tiêu chuẩn kỹ thuật sản xuất bền vững (VietGAP, GlobalGAP, HACCP,...). Mặt khác là triển khai các giải pháp số hóa vùng trồng, vùng nuôi, cơ sở kinh doanh, chế biến…, qua đó thống nhất quản lý, phát triển sản phẩm theo nhu cầu thị trường; đồng thời đầu tư xây dựng thương hiệu cho các nhóm nông sản xuất khẩu như lúa gạo, cây ăn quả...

Thông tin từ Sở NN&PTNT Hà Nội, thời gian tới, các cơ quan chức năng của thành phố, ngành Nông nghiệp Thủ đô sẽ phối hợp với các địa phương tổ chức thông tin về các hiệp định thương mại tự do; những quy định về kiểm soát thực phẩm; đồng thời tập huấn về bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông, lâm, thủy sản; hỗ trợ các cơ sở chế biến nông sản áp dụng hệ thống chứng nhận chất lượng quốc tế ISO, HACCP... để bảo đảm tiêu chuẩn xuất khẩu.