Vở ballet "Kẹp hạt dẻ": Món quà Giáng sinh

"Kẹp hạt dẻ" - Vở vũ kịch nổi tiếng của nhà soạn nhạc người Nga Tchaikovsky, dựa trên câu chuyện cổ tích viết cho thiếu nhi "Kẹp hạt dẻ và vua chuột" của nhà văn Đức E.T.A.Hoffmann, được cho là "phải xem trước thềm năm mới" và cũng là một trong những tác phẩm được biểu diễn nhiều nhất trong mùa Giáng sinh ở khắp nơi trên thế giới.

Tác phẩm mở ra không khí lễ hội đậm đặc với khung cảnh đêm Noel ấm áp, vui tươi, nơi có những món quà, những bữa tiệc gia đình, những màn nhảy múa sôi động. Ở Việt Nam, "Kẹp hạt dẻ" đã có vài lần được dàn dựng và tổ chức biểu diễn. Nổi bật nhất là hai bản dựng của Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam (năm 2000, do nghệ sĩ người Pháp Philippe Cohen biên đạo) và của Nhà hát Giao hưởng Nhạc vũ kịch TP Hồ Chí Minh (năm 2011, do nghệ sĩ người Nauy Johanne Jakhelln Constant biên đạo). Chúng có đặc điểm chung là đều khéo léo sử dụng những điệu múa dân gian Việt Nam, đủ để khán giả cảm thấy sự gần gũi.

Năm 2012, Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam đưa vở này trở lại sân khấu với phần dàn tập của NSND Ngô Thị Kiều Ngân. Với quan điểm muốn đưa đến khán giả một tác phẩm nguyên bản của thế giới, NSND Ngô Thị Kiều Ngân đã thay hết những phần dàn dựng mang màu sắc Việt Nam của biên đạo Philippe Cohen và vì vậy, "Kẹp hạt dẻ" ra mắt lần ấy được khán giả đánh giá là gần với kịch bản gốc, đồng thời có sự rút gọn cho phù hợp với khán giả. Tuy nhiên, hai năm gần đây, vì nhiều lý do, tác phẩm vắng bóng trên sân khấu Hà Nội vào mỗi dịp Giáng sinh. Có lẽ bởi sự "trống vắng" ấy mà năm nay, Nhà hát quyết tâm tái dựng vở và dự định duy trì biểu diễn thường niên. Đây cũng là vở ballet hiếm hoi chiếm trọn vẹn một đêm biểu diễn trong kịch mục của Nhà hát.

NSND Kiều Ngân cho biết: "Tuy là tái diễn nhưng sau ba năm, dàn diễn viên có nhiều thay đổi, lên sân khấu lần này hầu hết là lứa mới, cơ bản phải dàn tập mới hoàn toàn". Nếu như bản dựng trước cần đến 70 diễn viên thì ở lần này, tác phẩm chỉ cần hơn 30 diễn viên, dài chừng 80 phút. Vở diễn bắt đầu trong bối cảnh ngập tràn không khí Giáng sinh, Clara (Thu Huệ diễn) được các bạn đến chúc mừng và tặng món quà là một chú rối. Khi mọi người ra về, Clara thiếp đi trên ghế bành. Đúng 24h đêm, đồng hồ điểm, giữa mơ và thực, cô gái thấy một lũ chuột khổng lồ xuất hiện, quấy rối, may mắn là đã có những chú lính chì đến để bảo vệ cô. Trong số này có chú lính chì dũng cảm (Hàn Giang diễn) ra tay đánh đuổi lũ chuột. Rồi Clara nhận ra chàng lính chì dũng cảm chính là con rối của mình biến thành. Họ kết thân, vui vẻ bên nhau. Chàng đưa cô đi vào thế giới thần tiên, được gặp bà Chúa Tuyết, người mở một vũ hội ngập tràn sắc màu để đón chào họ. Clara và chàng lính chì say sưa với những vũ điệu Tây Ban Nha, Ả rập, Nga…

Vở diễn là cơ hội để các diễn viên trổ tài múa ballet mà mình đã khổ công luyện tập. Họ đều là những gương mặt nổi bật của đoàn múa thuộc Nhà hát, như Phan Lương, Hàn Giang, Thu Huệ, Như Quỳnh, Việt An, Văn Nam, Hải Ly, Diễm Quỳnh, Thọ Dương, Minh Hiên, Quỳnh Nga, Ngọc Cần… Khán giả thỏa thích chiêm ngưỡng những kỹ thuật, động tác, vũ điệu uyển chuyển, mềm mại chuẩn mực trong nền nhạc tuyệt vời của Tchaikovsky. Những bộ trang phục rực rỡ, những nhân vật tinh nghịch, hóm hỉnh và những điệu nhảy vui nhộn đã tạo sức hút đối với các em nhỏ.

Chỉ tiếc một điều là ở lần trở lại này, các nghệ sĩ diễn trên nền nhạc mở băng sẵn. Sự thay đổi đó giúp cho phần thể hiện của diễn viên dễ dàng hơn nhưng lại làm giảm sự hưng phấn vốn dĩ có được khi cả diễn viên và nhạc công cùng xuất hiện trên sân khấu. Theo NSND Kiều Ngân, ở những lần diễn sau, Nhà hát sẽ cố gắng thu xếp để dàn nhạc chơi "sống". Có được sự cộng hưởng đó, chắc chắn khán giả sẽ hào hứng hơn khi đến với "Kẹp hạt dẻ" vào mỗi dịp Giáng sinh.