Vì sao ít nhà văn Việt viết sách cho trẻ em

Ông Nguyễn Minh Nhựt - Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Trẻ cho biết do hiện nay số lượng nhà văn viết cho trẻ em Việt còn quá ít, nên số lượng sách dành cho trẻ em hiện nay đang bị mất cân đối. “Hiện nay một số NXB chỉ chọn mua bản quyền sách cho trẻ em nước ngoài để in vì lợi nhuận. Trong đó nhiều cuốn sách không phù hợp với văn hoá Việt, nhiều cuốn có nội dung khác biệt với trẻ em Việt nên tính giáo dục không cao”.

Giải thích lý do vì sao ít nhà văn Việt viết sách cho trẻ em, nhà văn Lê Văn Nghĩa (hiện đang “nổi” với sách cho trẻ em là Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy và cuốn Mùa hè năm Petrus) cho biết: “Viết sách cho trẻ hiện đang gặp một số khó khăn, thứ nhất là người viết phải có kinh nghiệm sống, nắm bắt tâm lý trẻ em giỏi mới có thể viết hay cho trẻ đọc. Chính vì thế những nhà văn viết truyện trẻ em đa số đều là người có tuổi. Thứ 2 là sách viết cho trẻ em ít gây được sự chú ý so với những cuốn sách kiểu như ngôn tình hay tìm cách khai thác những vấn đề thuộc dạng “đại ngôn””.

Một khó khăn khác, ông Nguyễn Minh Nhựt cho biết với sách nước ngoài dành cho trẻ em, sau khi mua bản quyền NXB có thể dịch và in ngay. Nhưng với sách của các nhà văn Việt viết cho trẻ thì ít NXB nhận in vì sách cho trẻ phải in đẹp, kỳ công trong đầu tư trình bày, phải mỏng và có giá thành thấp mới có thể bán. Rồi thì chiết khấu sách cho trẻ em thường thấp, chi phí mặt bằng bày sách cao nên nhiều cửa hàng sách cũng ngại bán sách cho trẻ em. Chính những điều này đã thêm cản trở khiến người viết sách cho trẻ em thiếu đầu tư.

“Tôi nói ví dụ, một cuốn truyện tranh chỉ chừng vài chục trang in, mỏng dính như thế nhưng trưng bày tại nhà sách thì phải mất diện tích kệ nhiều hơn một cuốn sách dày cộp. Thời buổi kinh tế khó khăn, một cm kệ cũng phải tính toán sao cho thu được nhiều tiền hơn nên sách cho trẻ rất ít được quan tâm vì lợi nhuận thấp” – ông Nhựt nói.

Dự án “Người Việt viết cho trẻ Việt”

Là đơn vị xuất bản hàng đầu tại Việt Nam, NXB Trẻ đã làm một cuộc khảo sát về nhu cầu mua sách cho trẻ em của các phụ huynh. Kết quả thật bất ngờ khi có tới 38% phụ huynh luôn mong muốn mua sách nội cho con, trong khi số phụ huynh cương quyết chỉ mua sách ngoại cho con chỉ chiếm 9%. Tuy nhiên các phụ huynh đang gặp khó vì sách nội hiện quá ít. Chính vì thế, NXB Trẻ đang tiên phong xây dựng dự án “Người Việt viết sách cho trẻ em Việt”.

Theo dự án, NXB Trẻ vận động một số nhà văn đã từng viết cho trẻ tham gia viết sách theo những chủ đề do NXB đặt hàng như sách rèn luyện cảm xúc, sách về lịch sử, sách về quê hương đất nước, sách cổ tích mới… Được triển khai từ tháng 3/2016, NXB Trẻ đã nhận được một số đề tài đăng ký như họa sỹ Biên Thuỳ làm bộ sách Tớ nghĩ gì khi còn bé, nhà văn trẻ Kim Hằng với bộ truyện tranh Vui chơi cùng YuYu, tác giả Ngọc Nga với bộ sách bé tự kể Con nít tụi mình, tác giả Nguyễn Tần Thanh Trúc với bộ Giúp bé làm chủ cảm xúc, tác giả Lê Lan Anh với bộ Con lớn lên từng ngày, nhà văn Nguyên Hương với Cổ tích mới…

Để thực hiện dự án, đây cũng là lần đầu tiên NXB Trẻ áp dụng phương pháp làm sách mới, nghĩa là các tác giả đăng ký đề tài, xây dựng đề cương và cùng với các biên tập viên NXB bắt tay vào thực hiện. Điều này hoàn toàn khác với quy trình làm sách trước đây là tác giả viết hoàn chỉnh, gửi bản thảo tới NXB và NXB chỉ biên tập rồi in.

Tác giả Ngọc Nga thừa nhận từ trước tới nay chị chỉ viết sách theo cảm xúc, đây là lần đầu tiên chị viết theo sự đặt hàng cũng như có sự phối hợp chặt chẽ với các biên tập viên có kinh nghiệm nên công việc thuận lợi hơn rất nhiều. Đặc biệt hơn, đây cũng là lần đầu NXB Trẻ áp dụng quy chuẩn làm sách theo quy chuẩn mà nhiều NXB lớn trên thế giới tuân theo, nghĩa là với trẻ lứa tuổi từ 4- 8 tuổi thì số trang phải bao nhiêu, cỡ chữ ra sao và mỗi trang chỉ khống chế số từ nhất định, khổ tranh rộng bao nhiêu.

Sáng 29/5 tới, dự kiến những cuốn sách trong dự án “Người Việt viết cho người Việt” sẽ chính thức ra mắt độc giả nhí trong chương trình “Tiệc sách ngày hè” do NXB Trẻ tổ chức với 800 tựa sách, trong đó có tới 80% là sách dành cho trẻ em.