Vi rút Adeno có thể cư trú trong cơ thể người nhiều năm

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn vừa ký ban hành Quyết định số 3451/QĐ-BYT hướng dẫn chẩn đoán điều trị, phòng và kiểm soát lây nhiễm bệnh do vi rút Adeno ở trẻ em.

Theo hướng dẫn này, vi rút Adeno gây bệnh ở người thường nhẹ, trừ một số trường hợp diễn biến nặng khi có bệnh kèm theo như suy giảm miễn dịch, bệnh phổi mạn, bệnh tim bẩm sinh, ung thư, ghép tạng...

Vi rút Adeno gây bệnh ở người lây truyền trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp trong phạm vi gần, hoặc gián tiếp qua tiếp xúc với dịch cơ thể có chứa vi rút. Nguy cơ lây nhiễm giống như một số vi rút cảm lạnh thông thường, nhưng thấp hơn vi rút hợp bảo hô hấp (RSV), cúm mùa, SARS-CoV-2.

Bệnh bắt đầu lây truyền vào cuối thời kỳ ủ bệnh và kéo dài đến 14 ngày sau khi phát bệnh hoặc có thể lâu hơn. Vi rút Adeno ở người mang vi rút có thể tồn tại trong vài tuần đến vài tháng, cư trú trong mô bạch huyết, nhu mô thận hay các mô khác thậm chí vài năm. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông, xuân và đầu hè, tuy nhiên bệnh có thể xảy ra quanh năm.

Thời gian ủ bệnh của nhiễm vi rút Adeno khoảng từ 2-12 ngày, trung bình là 8 ngày, nhưng cũng có thể dài hơn 12 ngày. Triệu chứng bệnh biểu hiện qua phản ứng đáp ứng viêm hệ thống không đặc hiệu, viêm kết mạc, phản ứng hạch lympho, tổn thương đường tiêu hóa và thường gây nặng bằng tổn thương đường hô hấp gây viêm phổi, suy hô hấp tiến triển...

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, giải pháp điều trị chính là điều trị triệu chứng, điều trị theo sinh lý bệnh. Có một số liệu pháp điều trị kháng vi rút nhưng vẫn đang là các nghiên cứu thử nghiệm làm sàng, có thể hóa điều trị ở một số trường hợp bệnh nặng và nguy kịch. Dự phòng bệnh chủ yếu là các giải pháp phòng ngừa lây nhiễm.

Triệu chứng lâm sàng của nhiễm vi rút Adeno gây bệnh ở người rất đa dạng. Sau thời gian ủ bệnh, người bệnh có thể xuất hiện một hay nhiều triệu chứng như: Sốt, đau đầu, ho khan, đau họng, nghẹt mũi/sổ mũi, buồn nôn, đau bụng.

Tùy theo các nhóm (type) của vi rút gây bệnh khác nhau mà bệnh có biểu hiện các thể khác nhau.

Cũng theo hướng dẫn nêu trên, nguyên tắc điều trị vi rút Adeno là áp dụng biện pháp phòng ngừa lây nhiễm chuẩn trước và trong thời gian điều trị, chăm sóc. Phân loại và điều trị theo các mức độ nặng của bệnh. Điều trị triệu chứng là hạ sốt, giảm ho, giảm đau... Ngoài ra, điều trị hỗ trợ khác là bảo đảm cho trẻ được bú mẹ và dinh dưỡng hợp lý theo mức độ nặng của bệnh, bù nước điện giải, dinh dưỡng...

Hướng dẫn của Bộ Y tế cũng nêu rõ cá thể hóa các biện pháp điều trị, đặc biệt là các ca bệnh nặng nguy kịch.

“Kháng sinh/kháng nấm chỉ sử dụng khi có chỉ định. Điều trị bệnh nền, bệnh kèm theo nếu có. Điều trị triệu chứng tại nhà, theo dõi và phát hiện dấu hiệu nặng để đưa trẻ đến viện kịp thời. Hạ sốt bằng paracetamol liều 10-15 mg/kg/lần nếu sốt từ 38,5° C trở lên. Cho trẻ mặc thoáng, phòng thoáng khí. Khi sốt, ngoài uống hạ sốt có thể kết hợp kèm chườm nước ấm (nhiệt độ nước thấp hơn nhiệt độ cơ thể 3-5 C). Ngoài ra, cho trẻ uống thêm dung dịch diện giải oresol, ăn nhiều bữa, ăn lỏng”, Bộ Y tế lưu ý tại hướng dẫn nêu trên.

Trước đó, theo báo cáo mới nhất của Bộ Y tế, trong 10 tháng năm 2022, cả nước ghi nhận 12.119 trường hợp mắc vi rút Adeno; 20 trường hợp tử vong/nặng. Số mắc ghi nhận chủ yếu tại các tỉnh miền Bắc.