Tưởng nhớ công lao to lớn của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn

Tại lễ tưởng niệm, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Nguyễn Mạnh Hiển đã đọc diễn văn tưởng niệm, ôn lại thân thế, sự nghiệp của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn. 

Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn sinh khoảng năm 1228, thuộc dòng dõi tôn thất quý tộc nhà Trần. Từ nhỏ, Trần Hưng Đạo đã nổi tiếng là người có dung mạo khôi ngô, thông minh xuất chúng, thông kim bác cổ, văn võ song toàn, hội tụ đầy đủ: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Là người tài năng, lại biết giữ gìn rường cột quốc gia nên qua 4 đời vua Trần, ông đều được trọng dụng, để tiếng thơm lưu truyền, hậu thế tôn vinh, thờ phụng. Trần Hưng Đạo là một hình tượng sáng ngời của lòng yêu nước, tinh thần quật khởi đấu tranh giải phóng dân tộc.

Cuộc đời và sự nghiệp của Hưng Đạo Đại vương gắn liền với cuộc kháng chiến chống đế quốc xâm lược Nguyên Mông của nhân dân Đại Việt. Vào thế kỷ XIII, quân Nguyên Mông đã ba lần xâm lược nước ta. Dưới sự lãnh đạo thiên tài của Trần Hưng Đạo, quân và dân nhà Trần đã vượt qua muôn vàn khó khăn và thử thách “lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh” ba lần đánh thắng giặc Nguyên Mông xâm lược hùng mạnh. Ba lần kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi của nước Đại Việt đều có công lao to lớn của ông.

Cuộc kháng chiến lần thứ nhất (năm 1258), Hưng Đạo Đại vương được giao quyền tiết chế, chỉ huy các tướng bảo vệ biên giới. Cuộc kháng chiến lần thứ hai (năm 1285) và lần thứ ba (năm 1288), ông được vua Trần phong chức Quốc Công tiết chế tổng chỉ huy quân đội, đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của đế quốc Nguyên Mông. Chiến thắng của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn và quân đội nhà Trần đã góp phần đánh dấu chấm hết thời kỳ đỉnh cao của quân Nguyên Mông trong lịch sử. Công lao to lớn này đã đưa ông lên hàng “thiên tài quân sự có tầm chiến lược và là một anh hùng dân tộc bậc nhất của nhà Trần”.

Kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi, Hưng Đạo Đại vương cùng phu nhân về sống những năm tháng thanh bình tại tư dinh Vạn Kiếp - mảnh đất đã gắn bó, chở che ông suốt những năm dài kháng chiến. Tại đây, ông đã soạn 2 bộ sách để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc là “Binh thư yếu lược” và “Vạn Kiếp tông bí truyền thư”, đúc kết những kinh nghiệm quý báu, bí quyết đánh giặc giữ nước truyền lại cho hậu thế. Khi ông lâm bệnh sắp qua đời, vua Trần Anh Tông về thăm và hỏi kế sách giữ nước, ông trả lời: “Vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước góp sức… Khoan thư sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc, đó là thượng sách giữ nước”.

Đương thời, Hưng Đạo Đại vương luôn đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích cá nhân, chăm lo vun đắp mối đoàn kết dân tộc, dạy quân lính tướng sĩ phải hòa thuận, trên dưới một lòng. Vì thế, ông đã quy tụ được những vị tướng tài ba phò vua giúp nước như Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư… và những gia thần, môn khách nổi tiếng như Yết Kiêu, Dã Tượng, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa… Ông là tấm gương sáng về nhân cách, đức độ, khí phách của bậc quân vương, là bậc đại nhân, đại trí, đại đức, đại dũng, đại nghĩa.

Do có công lao to lớn với dân tộc, vua Trần tiến phong cho Trần Hưng Đạo tước Đại vương, cho lập đền thờ khi ông còn sống, gọi là Sinh Từ. Thượng hoàng Trần Thánh Tông đích thân soạn văn bia ca ngợi công đức của ông, gọi là Sinh Bi. 

Ngày 20 tháng Tám năm Canh Tý (năm 1300), Hưng Đạo Đại vương mất tại tư dinh Vạn Kiếp. Triều đình đã tôn phong là Thái sư Thượng phụ, Thượng Quốc công, Nhân Vũ Hưng Đạo Đại vương; nhân dân Đại Việt tôn Ngài là Cửu Thiên Vũ Đế Đức Thánh Trần, lập đền thờ tưởng nhớ công lao to lớn của Ngài ngay trên nền vương phủ là đền Kiếp Bạc. Trong tâm thức người dân, Hưng Đạo Đại vương là một người cha, một vị Thánh thiêng liêng.

Sau diễn văn tưởng niệm và văn tế Đức Thánh Trần, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hải Dương, thành phố Chí Linh cùng các đại biểu và nhân dân đã thành kính dâng hương tưởng niệm công ơn của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.

Hằng năm, Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc tưởng niệm Ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn diễn ra từ ngày 10 đến 20 tháng Tám âm lịch với nhiều hoạt động đặc sắc, qua đó tuyên truyền, quảng bá các giá trị của Khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân dân trong việc thực hành, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Năm 2020, do tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nên các hoạt động kỷ niệm 720 năm Ngày mất của Hưng Đạo Đại vương được tổ chức với quy mô hẹp. Tỉnh Hải Dương không tổ chức Lễ hội quân trên sông Lục Đầu, Hội hoa đăng, ban ấn Đền Kiếp Bạc cho nhân dân… để đảm bảo an toàn trong phòng, chống dịch bệnh.