Trung Quốc nới lỏng chính sách một con: Tháo “bom hẹn giờ”

Đình Hiệp| 04/01/2014 08:06

(HNM) - Kể từ đầu năm 2014, các cặp vợ chồng ở Trung Quốc được phép sinh hai con nếu như vợ hoặc chồng là con một. Đó là quy định mới nhất vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc phê chuẩn cuối tháng 12-2013.

Chính sách một con được áp dụng ở Trung Quốc hơn 30 năm qua để hạn chế tình trạng gia tăng dân số ở nước này. Theo đó, hầu hết các cặp vợ chồng ở khu vực thành thị chỉ được phép có một con; các cặp vợ chồng ở nông thôn có thể sinh con thứ hai trong trường hợp con đầu lòng là gái, hoặc hai vợ chồng là người dân tộc thiểu số hay đều là con một. Tuy nhiên, các nghiên cứu mới đây của Quỹ Nghiên cứu phát triển Trung Quốc (CDRF) chỉ ra rằng, chính sách này có thể là một "quả bom hẹn giờ về mặt nhân khẩu học", khi dân số nước này ngày càng già đi và đứng trước nhiều thách thức về kinh tế - xã hội. Không những thế, chính sách một con còn gây mất cân bằng giới tính nghiêm trọng vì nhiều cặp vợ chồng chỉ muốn sinh con trai và cố gắng chọn giới tính khi sinh.

Trung Quốc nới lỏng chính sách một con để hạn chế tình trạng già hóa dân số.

Các số liệu thống kê mới đây của Chính phủ Trung Quốc cho thấy, tỷ lệ sinh ở quốc gia hơn 1,4 tỷ người này đã giảm xuống còn 1,5 và 1,6 kể từ những năm 1990, tức là một phụ nữ Trung Quốc ở tuổi sinh đẻ chỉ sinh trung bình 1,5-1,6 con. Từ năm 2012, lực lượng lao động của Trung Quốc đã bắt đầu giảm 3,45 triệu người/năm và có thể sẽ giảm 8 triệu người/năm sau năm 2023. Thế nhưng, số người ở độ tuổi 60 trở lên sẽ lên tới 400 triệu người và sẽ chiếm 1/4 tổng dân số vào đầu những năm 2030, cao hơn nhiều so với mức 1/7 hiện nay.

Năm 2012, gần 450 triệu người, tương đương 11% dân số Châu Á, ở độ tuổi từ 60 trở lên. Đến năm 2050, con số này sẽ tăng hơn gấp đôi lên hơn 1,2 tỷ người, tương đương 24% dân số châu lục, không cách bao xa so với con số tương ứng 27% của khu vực Bắc Mỹ và 34% của Châu Âu. Trong đó các quốc gia có tỷ lệ dân số già sẽ tăng nhanh gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore và Ấn Độ. Điều đó một lần nữa cho thấy, việc đưa ra tầm nhìn chiến lược về dân số sẽ tác động trực tiếp đến các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Trong một phát biểu mới đây tại Quốc hội, Bộ trưởng phụ trách Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình quốc gia Trung Quốc - bà Lý Bân - cảnh báo, nếu Trung Quốc tiếp tục chính sách kế hoạch hóa gia đình hiện nay, tỷ lệ sinh sẽ tiếp tục giảm và dẫn tới sự sụt giảm mạnh tổng dân số. Theo bà, đã đến lúc Chính phủ cần sửa đổi chính sách kế hoạch hóa gia đình, vì tỷ lệ sinh thấp đang ở mức ổn định, số dân ở độ tuổi lao động đang nhiều và gánh nặng hỗ trợ người già tương đối nhẹ. Bà Lý Bân nhấn mạnh, nếu sửa đổi chính sách này ngay bây giờ sẽ tạo điều kiện để Trung Quốc cho phép tất cả các cặp vợ chồng được sinh hai con khi điều kiện đã sẵn sàng.

Đây không phải lần đầu tiên vấn đề nới lỏng chính sách một con được bàn thảo. Tháng 11-2013 vừa qua, Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng đã ra quyết định nới lỏng chính sách này khi cho phép các cặp vợ chồng - trong đó một trong hai người là con một, được sinh con thứ hai. Rõ ràng, những động thái trên cho thấy Trung Quốc đã coi vấn đề nhân khẩu học giữ một vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế.

Châu Á với nhịp độ tăng trưởng cao dựa trên cơ cấu dân số thuận lợi, có nguồn cung lao động gia tăng với giá nhân công thấp và các nền kinh tế mở. Tuy nhiên khi dân số bắt đầu già hóa nhanh chóng, nhiều nước trong khu vực này bắt đầu lo ngại xuất hiện một thực tế là người dân "trở nên già nua hơn trước khi giàu có".