Tránh chồng thuế, phí với các khoản thu thêm trong khu vực TOD

Phát biểu thảo luận tại hội trường kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XV ngày 28-5, đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn Cần Thơ) thống nhất cao với các chính sách và quy định trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).

Đối với vấn đề quy hoạch và thực hiện quy hoạch, đại biểu nhất trí với các nội dung đã quy định trong Điều 17 dự thảo Luật về quy hoạch xây dựng và phát triển Thủ đô cũng như Điều 18 về biện pháp bảo đảm quy hoạch. Những quy định này đã kế thừa một số nội dung của Luật Thủ đô 2012 và có sửa đổi, bổ sung, khắc phục vấn đề bất cập. Trong đó, quy định về việc tổ chức thực hiện quy hoạch phân khu sông Hồng, sông Đuống được phân cấp cho Hà Nội chủ động thực hiện khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch Thủ đô, điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô.

“Quy định như trong dự thảo sẽ rút ngắn thời gian thực hiện, đồng thời bảo đảm được tính chặt chẽ, tạo điều kiện về mặt thời gian và quy trình để Hà Nội giải quyết được nhu cầu của người dân về không gian văn hóa cộng đồng, về không gian cảnh quan xanh - sạch - đẹp với sông Hồng là trục cảnh quan trung tâm và phát triển hài hòa ở đô thị hai bên sông, phù hợp với định hướng Nghị quyết 15 -NQ/TW của Bộ Chính trị”, đại biểu nêu.

Về quản lý, sử dụng không gian ngầm, nội dung được quy định tại Điều 19 dự thảo Luật đã tiếp thu các nội dung góp ý của rất nhiều đại biểu. Không gian ngầm của đô thị cần phải được quản lý và sử dụng có hiệu quả. Đây chính là nguồn tài nguyên để phát triển Hà Nội. Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành đồ án quy hoạch chung về không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm nên sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi, năng lực để triển khai các quy định mới.

Để Hà Nội có thể thực hiện nhanh nội dung này, đại biểu đề nghị các nghị định hướng dẫn của Chính phủ đối với Luật Đất đai 2024 trong giai đoạn hiện nay cần tích hợp các quy định về giá đất, trường hợp miễn giảm tiền sử dụng không gian ngầm đối với các công trình ngầm không nhằm mục đích kinh doanh thuộc danh mục khuyến khích đầu tư xây dựng.

Góp ý về cải tạo và chỉnh trang đô thị, đại biểu nhất trí với nội dung Điều 20 của dự thảo Luật. Đây là quy định mới về công tác chỉnh trang đô thị, khác với các quy định hiện hành về nhà ở, xây dựng nhằm tháo gỡ các vướng mắc chỉnh trang đô thị của Hà Nội. Đại biểu đề nghị bổ sung tại khoản 9, khoản 10 Điều 20 về việc giao cho HĐND thành phố và UBND thành phố Hà Nội quy định chi tiết về điều kiện cụ thể, thủ tục, trình tự đối với nội dung tại khoản 4 của điều này trong trường hợp các chủ sở hữu nhà, người sử dụng đất tại khu đô thị có quyền tự đề xuất thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị.

“Về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), tôi nhất trí cao với nội dung Điều 31 dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Đây là vấn đề mới và sẽ tạo ra đột phá để phát huy nguồn lực xã hội cho phát triển hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là đường sắt đô thị”, đại biểu nhấn mạnh.

Để có được nguồn vốn đầu tư cho đường sắt đô thị và hệ thống giao thông công cộng, hạ tầng kỹ thuật sẽ kết nối với hệ thống giao thông vận tải hành khách công cộng, theo đại biểu, cần thu thêm một số khoản đối với diện tích sàn xây dựng tăng thêm tại các dự án xây dựng công trình dân dụng do việc tăng hệ số sử dụng đất và các chỉ tiêu quy hoạch khác của khu vực TOD; tăng tiền thu về việc khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong khu vực TOD và phí cải thiện hạ tầng.

Những nội dung này đã được các quốc gia khác trên thế giới áp dụng. Hiện nay tại Điều 3 và Điều 79 Luật Đất đai năm 2024 đã quy định về vùng phụ cận và dự án vùng phụ cận. Đây cũng chính là khu vực TOD được quy định trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này.

Do Luật Đất đai năm 2024 không quy định rõ cơ chế tài chính, lợi ích của Nhà nước khi xác lập và thu hồi đất trong vùng phụ cận, nên dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ quy định rõ hơn lợi ích của nhà nước khi đầu tư các dự án giao thông, đem lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp và người dân trong vùng phụ cận và những nội dung này cũng không mâu thuẫn với các quy định của pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị quy định rõ hơn trong dự thảo đối với khoản thu này để tránh chồng thuế, phí đối với các khoản phải thu mà người dân, doanh nghiệp trong khu vực TOD có nghĩa vụ phải đóng, áp dụng cho người dân, doanh nghiệp theo các quy định pháp luật khác.

Cụ thể, cần quy định rõ các khoản thu bổ sung không trùng lặp và thu 2 lần, ví dụ doanh nghiệp đã nộp tiền đối với diện tích sàn xây dựng tăng thêm của các dự án xây dựng công trình dân dụng thì người mua, thuê nhà của dự án đó sẽ không phải trả các khoản thu từ việc khai thác giá trị tăng thêm từ đất ở khu vực TOD hay phí cải thiện hạ tầng.

Ngoài ra, HĐND thành phố Hà Nội sẽ quy định chi tiết các đối tượng phải nộp các khoản phí, các khoản thu trên.