Tổng thống Cộng hòa Mozambique đến Hà Nội, bắt đầu thăm chính thức Việt Nam

Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Tổng thống Filipe Jacinto Nyusi kể từ khi nhậm chức và là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của một Tổng thống Mozambique sau hơn 17 năm.

Đón Tổng thống Mozambique và phu nhân tại sân bay quốc tế Nội Bài có: Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, Đại sứ Việt Nam tại Mozambique Phạm Hoàng Kim cùng lãnh đạo một số cục, vụ thuộc Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ Ngoại giao.

Tham gia đoàn Tổng thống Filipe Jacinto Nyusi thăm Việt Nam có bà Isaura Ferrao Nyusi, phu nhân Tổng thống; bà Veronica Nataniel Macamo Dlhovo, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác; bà Lidia Cardoso, Bộ trưởng Bộ Biển, Nội thủy và Thủy sản; ông Eugenio Augusto Roque, Thiếu tướng, Chủ nhiệm Văn phòng Quân sự; ông Olegario Banze, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; ông Antonio Saide, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên thiên nhiên và Năng lượng; bà Ilundi Dos Santos, Đại sứ Mozambique tại Việt Nam; ông Omar Matha, Cố vấn của Tổng thống về kinh tế và phát triển; ông Manuel Pedro Mazuze, Cố vấn của Tổng thống về đối ngoại; ông Tome Eduardo, Cố vấn của Tổng thống về xã hội và quản trị; ông Fernando Chomar, Trưởng Lễ tân Nhà nước.

Tổng thống Filipe Jacinto Nyusi sinh ngày 9-2-1959, tại Namua, huyện Mueda, tỉnh Cabo Delgado, Cộng hòa Mozambique. Ông nói hai ngôn ngữ Bồ Đào Nha và Anh.

Ông Filipe Jacinto Nyusi có bằng cử nhân Quản lý cao cấp, Đại học Victoria, Manchester, Anh; thạc sỹ Cơ khí điện tử, Học viện Quân sự VAAZ de Brno, Cộng hòa Séc; tham gia nhiều khóa đào tạo quản lý tại Mỹ, Nam Phi, Ấn Độ.

Về sự nghiệp chính trị, năm 1973, ông Filipe Jacinto Nyusi gia nhập Đảng FRELIMO, tại Trung tâm Nachingwea, Tanzania. Ông từng trải qua các chức vụ công tác: Giám đốc điều hành Công ty Đường sắt Mozambique phía Bắc (1995-2005); Quản trị điều hành, Tổng Công ty Cảng - Đường sắt (2007-2008); Được bầu làm Ủy viên Trung ương Đảng FRELIMO (9-2012); Bộ trưởng Quốc phòng (3/2008 - 3/2014); được Ủy ban Trung ương Đảng FRELIMO bầu làm ứng cử viên của Đảng ra tranh cử Tổng thống tại tổng tuyển cử tháng 10-2014 (ngày 1-3-2014); thắng cử Tổng thống (ngày 15-10-2014); nhậm chức Tổng thống, nhiệm kỳ 5 năm đầu tiên (ngày 15-1-2015); được bầu làm Chủ tịch Đảng FRELIMO (ngày 29-3-2015); Tái đắc cử Tổng thống (ngày 15-10-2019); nhậm chức nhiệm kỳ Tổng thống thứ 2 (từ tháng 1-2020 đến nay); được tái bầu làm Chủ tịch Đảng FRELIMO (từ tháng 10-2022 đến nay).

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Filipe Jacinto Nyusi diễn ra trong bối cảnh hai nước hướng tới kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (1975-2025) , là cột mốc đánh dấu những bước phát triển tốt đẹp của quan hệ song phương.
Dự kiến, trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng thống Filipe Jacinto Nyusi sẽ gặp và hội đàm với các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam, thăm và làm việc với một số doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, văn hóa, lịch sử nổi bật.

Hai bên cũng ký kết một số văn kiện hợp tác quan trọng trong các lĩnh vực hai bên có nhu cầu, tiềm năng và thế mạnh.

Việt Nam và Mozambique thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 25-6-1975. Ngay sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam mở Đại sứ quán tại Mozambique từ năm 1976. Điều này thể hiện sự coi trọng và mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống với Mozambique nói riêng và với các nước bạn bè châu Phi nói chung.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết, Việt Nam và Mozambique có quan hệ hữu nghị truyền thống và duy trì quan hệ tốt đẹp ở kênh Đảng, kênh Nhà nước; thường xuyên trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao; tích cực phối hợp ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế đa phương.

Năm 2023, kim ngạch thương mại song phương đạt 546,4 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 127 triệu USD chủ yếu là gạo, phân bón, hàng hóa đa dạng và nhập khẩu 419,4 triệu USD, chủ yếu là than các loại (346 triệu USD) và hạt điều (59 triệu USD). Viettel đã khai trương mạng di động tại Mozambique dưới thương hiệu Movitel (liên doanh giữa Viettel và công ty SPI trong đó Viettel giữ 70% cổ phần) vào tháng 5-2012 với tổng vốn đầu tư trên 600 triệu USD.

Từ đầu năm 2024, Movitel là nhà cung cấp đa dịch vụ viễn thông và công nghệ thông tin có thị phần lớn nhất Mozambique và thuộc nhóm 3 công ty có đóng góp ngân sách nhiều nhất cho Mozambique.

Về nông nghiệp, từ năm 2010 đến năm 2014, Việt Nam, Nhật Bản và Mozambique đã thực hiện dự án nông nghiệp ba bên trong khuôn khổ hợp tác Nam - Nam tại hai vùng trọng điểm nông nghiệp của Mozambique là tỉnh Gaza và Zambezia.

Hiện nay, cộng đồng người Việt Nam tại Mozambique có khoảng 200 người, trong đó chủ yếu là cán bộ và nhân viên Việt Nam công tác tại liên doanh viễn thông Movitel, còn lại là các chuyên gia giáo dục và y tế.