Tổng Bí thư Tô Lâm: Tháo gỡ rào cản để thúc đẩy khoa học công nghệ phát triển

Sáng 15-2, tiếp tục chương trình kỳ họp bất thường lần thứ chín, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu thảo luận tại Tổ đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, hôm nay, các đại biểu Quốc hội thảo luận về Nghị quyết số 57-NQ/TƯ ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, để Nghị quyết số 57-NQ/TƯ thực sự đi vào cuộc sống, chúng ta đang đối diện với rất nhiều khó khăn, đặc biệt là những vướng mắc liên quan đến hệ thống luật pháp hiện hành. Một số luật quan trọng, trong đó có Luật Khoa học công nghệ, cần được sửa đổi để tạo điều kiện thực hiện nghị quyết một cách hiệu quả.

“

“Theo lộ trình, những sửa đổi này nhanh nhất cũng phải đến cuối năm mới hoàn thành. Điều này đồng nghĩa với việc trong cả năm nay, chúng ta không thể triển khai Nghị quyết số 57 -NQ/TƯ một cách trọn vẹn, hoặc nếu có triển khai thì cũng không đạt được hiệu quả thực sự”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Trên tinh thần đó, Quốc hội đã rất khẩn trương trong việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo. Tổng Bí thư Tô Lâm đồng tình với quan điểm của một số đại biểu Quốc hội nêu, Nghị quyết này của Quốc hội không chỉ đơn thuần là tháo gỡ khó khăn, mà còn cần thúc đẩy, khuyến khích sự phát triển KHCN. Vì vậy, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu thêm ý kiến để hoàn thiện Nghị quyết.

Tổng Bí thư đánh giá, nhìn lại thực trạng, chúng ta thấy hệ thống thể chế là điểm nghẽn lớn nhất. Nếu không tháo gỡ những rào cản về thể chế, chúng ta sẽ không thể hiện thực hóa các chính sách. Việc lựa chọn hình thức Nghị quyết là một cách để nhanh chóng tháo gỡ khó khăn trong lúc chờ sửa đổi luật.

Phân tích cụ thể việc cần ban hành nghị quyết thí điểm để gỡ vướng mắc ban đầu, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra: Đơn cử trong Luật Đấu thầu, nếu làm máy móc như quy định hiện nay thì chỉ mua đồ công nghệ giá rẻ và cuối cùng trở thành "bãi rác" của KHCN và luôn tụt hậu. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh quan điểm khi lựa chọn công nghệ, phải đi tắt đón đầu. Nếu không biết người ta đi đến đâu, chỉ đi theo thì mãi mãi đi sau, trì trệ, lạc hậu.

Hay trong Luật Thuế, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, nên có biện pháp để khuyến khích phát triển và nếu có biện pháp miễn giảm thuế đúng đắn, hợp lý thì thậm chí có thể thu được thuế nhiều hơn.

“Vừa qua họp Chính phủ, tôi rất xúc động khi nghe Thủ tướng báo cáo việc miễn, giảm thuế, giảm lãi suất cho vay của ngân hàng đã giúp kích thích doanh nghiệp phát triển và ngược lại thu được nhiều thuế hơn”, Tổng Bí thư Tô Lâm dẫn ví dụ.

Trao đổi về nút thắt trong phát triển KHCN của Luật Doanh nghiệp, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng cần có cơ chế khuyến khích hợp lý, không nên tự mình hạn chế mình. Xuất phát từ thực tế, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần tháo gỡ rào cản theo trật tự, tất cả mọi người cùng thực hiện, cùng đi đúng hướng. Song song đó, phải có các biện pháp khuyến khích về đầu tư và phải chấp nhận rủi ro, mạo hiểm và cần có thời gian.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, KHCN - "miền đất hoang vu" cần được khai thác, có sự mạo hiểm, rủi ro, chứ không phải đường rộng thênh thang ai cũng có thể đến được; nếu để chờ đầy đủ điều kiện thì rất khó. Vì thế, Nghị quyết thí điểm của Quốc hội là bước đầu để thể chế hoá Nghị quyết số 57- NQ/TƯ; về lâu dài, cần tiếp tục sửa các luật, trước mắt là Luật KHCN để đồng bộ, sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển.

“Chúng ta cần đổi mới tư duy, cách làm, nhìn thẳng vào vấn đề của thực tế để có cách tháo gỡ và không ngại vấn đề gì”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.