Thừa cholesterol gây ra hậu quả gì đối với sức khỏe?

Trong 10 người trưởng thành, có 3 người thừa cholesterol

Theo Bộ Y tế, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam. Ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp, 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh tim, bệnh phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần. Cứ 10 người tử vong, có 7 người tử vong do bệnh không lây nhiễm, trong đó đa phần tập trung ở các bệnh tim mạch. Điều đáng nói, việc thừa cholesterol là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về tim mạch.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho rằng, tại Việt Nam, trung bình cứ 10 người trưởng thành thì có đến 3 người thừa cholesterol trong cơ thể. Ngoài ra, hơn 50% phụ nữ trung niên trong độ tuổi từ 50-65 đang trong tình trạng thừa cholesterol.

Tỷ lệ thừa cholesterol ở nước ta cao chủ yếu xuất phát từ lối sống ít vận động, đặc biệt là thói quen ăn uống và chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, hút thuốc lá, lạm dụng rượu, bia... Béo phì cũng là một trong những yếu tố nguy cơ chính làm tăng cholesterol trong máu.

Theo các chuyên gia y tế, cholesterol là một chất béo quan trọng, cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Cholesterol chủ yếu có 2 loại chính, đó là LDL (cholesterol xấu), HDL (cholesterol tốt). Nếu cơ thể bị tăng cholesterol xấu (LDL), nghĩa là có quá nhiều LDL trong máu, phần dư thừa này cùng với một số chất khác tạo thành mảng bám. Những mảng bám này tụ trên thành động mạch gây nên tình trạng xơ vữa động mạch.

Đáng nói, trong hai nguồn sản sinh cholesterol cho cơ thể là nội sinh (do gan tự tổng hợp) và ngoại sinh (đến từ các thực phẩm), thì nguồn ngoại sinh hầu như là nơi khởi phát chính của tình trạng thừa cholesterol.

Đề cập đến nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cholesterol, PGS.TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, chỉ rõ 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol, trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống ít vận động và chế độ ăn uống.

"Những thức ăn có nguồn gốc từ động vật và mỡ động vật như thịt bò, mỡ bò, thịt lợn, mỡ lợn, thịt cừu, thịt gia cầm béo (vịt, ngỗng nuôi công nghiệp) và nội tạng động vật là những thực phẩm chứa nhiều cholesterol. Ngoài ra, việc uống nhiều rượu, bia và các loại đồ uống có gas sẽ làm tăng cholesterol xấu", PGS.TS Lê Bạch Mai nói.

Bên cạnh đó, PGS.TS Lê Bạch Mai cho rằng, những người bị huyết áp cao (tăng huyết áp) và bệnh tiểu đường thường có mức cholesterol cao hơn bình thường. Có một số các yếu tố cố định gây ra mức cholesterol cao không thể thay đổi được như tiền sử gia đình bị bệnh tim, có tình trạng cholesterol cao. Những trường hợp này, khi càng lớn tuổi thì khả năng bị hẹp động mạch (xơ vữa động mạch) càng cao.

Cách gì để đẩy lùi thừa cholesterol?

Theo PGS.TS Lê Bạch Mai, nếu một người được chẩn đoán thừa cholesterol mà không phải do bệnh nền và yếu tố tiền sử gia đình thì điều trước tiên cần làm là thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt. Người bệnh cần hạn chế tất cả các chất béo không có lợi, chứa nhiều cholesterol có nhiều trong các nguồn thực phẩm như nội tạng, lòng đỏ trứng, mỡ heo, mỡ bò, thịt gia cầm béo (vịt, ngỗng nuôi công nghiệp)...

"Thay vào đó, nên ăn những thực phẩm có chất xơ hòa tan, giúp giảm nồng độ cholesterol toàn phần trong máu. Các thực phẩm giàu chất xơ hòa tan gồm: Cám yến mạch, đậu đỗ, cám gạo, lúa mạch, cam, quýt, dâu tây... Đặc biệt, dưỡng chất Gamma-Oryzanol & Phytosterol có trong một số loại dầu ăn và gạo lứt đã được khoa học chứng minh có tác dụng giảm hấp thụ cholesterol xấu từ thực phẩm", PGS.TS Lê Bạch Mai lưu ý.

Bên cạnh đó, người dân đừng quên bổ sung nguồn chất béo có lợi vào chế độ ăn hằng ngày từ cá hồi, cá thu, cá trích. Sau một tháng, thay đổi lối sống, chế độ ăn, chỉ số cholesterol chưa về ngưỡng mục tiêu thì cần thăm khám bác sĩ để sử dụng thêm các loại thuốc rối loạn lipid máu.

Trong khuôn khổ của "Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể", Bộ Y tế sẽ triển khai các chương trình hành động với quyết tâm khống chế tốc độ gia tăng và tiến tới làm giảm tỷ lệ người thừa cholesterol ở Việt Nam.

Bộ Y tế ưu tiên việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân tự nhận thức và điều chỉnh thói quen ăn uống, lối sống để kiểm soát tình trạng thừa cholesterol. Thực hiện lối sống khoa học, tăng cường hoạt động thể chất, như: Đi bộ, đạp xe, bơi lội... và không hút thuốc, hạn chế rượu bia...