Thử thách trách nhiệm của cấp ủy

6 bộ văn bản "mẫu" về thực hiện dân chủ trong các loại hình mới của thành phố đã được Trung ương cung cấp cho các tỉnh, thành học hỏi kinh nghiệm. Tuy nhiên, việc thực hiện QCDC trong các loại hình mới đòi hỏi các cấp ủy Đảng phải có trách nhiệm cao hơn.

Kết quả phụ thuộc sự chỉ đạo của cấp ủy

Kinh nghiệm thực hiện các quy chế mẫu thành công trước hết là nhờ sự chỉ đạo tập trung, thường xuyên và xuyên suốt của cấp ủy Đảng. Là huyện duy nhất làm điểm thực hiện mô hình QCDC trong quản lý trật tự xây dựng (QLTTXD) trước khi được triển khai trên toàn thành phố, Thanh Trì đã giảm được khoảng 7% số vụ vi phạm TTXD trên toàn huyện trong năm 2013, số công trình xây dựng được cấp phép cũng đạt trên 95%... Một trong những xã đi đầu thực hiện chỉ đạo của Huyện ủy, Liên Ninh đạt 48/51 công trình xây dựng được cấp phép. Người dân nông thôn ở đây giờ đã quen với việc xin phép trước khi xây nhà. Nói về kết quả trên, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Thị Thư cho biết: "Nếu cấp ủy không huy động được sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, kết quả có thể đã khác".

Hai quận tham gia làm điểm từ năm 2012 với Thanh Trì là Hà Đông và Long Biên thậm chí cũng đạt kết quả ấn tượng: Vi phạm giảm hẳn, số lượng công trình xây dựng được cấp phép tăng cao (Hà Đông đạt tỷ lệ 99,2%, Long Biên đạt tỷ lệ 98,9%). Trao đổi về bài học kinh nghiệm thực hiện QCDC trong QLTTXD, Phó Bí thư Thường trực Quận ủy Hà Đông Nguyễn Thị Liên cho biết: "Quận ủy chỉ đạo chặt chẽ ngay từ khâu tuyên truyền để người dân tham gia công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chính quyền cơ sở".

Việc thực hiện 5 bộ quy chế mẫu khác gồm thực hiện QCDC trong: Khối chợ, trường ngoài công lập, hợp tác xã (HTX) dịch vụ, công tác thuế đối với hộ cá thể kinh doanh và công tác GPMB cũng đem lại những bài học kinh nghiệm tương tự. Tại quận Tây Hồ, Phó Bí thư Thường trực Quận ủy Lê Thị Thu Hằng khẳng định, vừa qua GPMB thành công các dự án lớn trong đó có dự án cầu Nhật Tân là nhờ áp dụng quy chế mẫu thực hiện QCDC trong GPMB. Thực hiện quy chế mẫu, vai trò chỉ đạo của các cấp ủy Đảng có ý nghĩa quyết định, bảo đảm việc thực hiện dân chủ trong GPMB, không bị sai lệch, không được làm vội, làm ẩu. Trong khi đó, áp dụng QCDC trong khối chợ, Quận ủy Thanh Xuân đã chỉ đạo thành công tại chợ Thanh Xuân Bắc duy trì ổn định hoạt động kinh doanh ngay cả khi chuyển đổi sang trung tâm thương mại. Hiện nay, QCDC vẫn được áp dụng tại Trung tâm thương mại Thanh Xuân Bắc, đem lại sự yên tâm cho các hộ kinh doanh.

Từ thực tế áp dụng các quy chế mẫu thực hiện QCDC trong các loại hình mới, Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC thành phố khẳng định: Những nơi thực hiện QCDC nói chung và quy chế mẫu thực hiện QCDC trong các loại hình mới nói riêng đạt hiệu quả đều đã coi thực hiện QCDC là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị và phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, sâu sát của cấp ủy Đảng. Có thể nói, thành bại ở đây đều phụ thuộc chủ yếu vào sự chỉ đạo của cấp ủy Đảng.

Thử thách trách nhiệm

Tuy nhiên, sau quá trình triển khai thực hiện các loại hình mới này, cùng với 15 năm thực hiện Chỉ thị 30 của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC thành phố nghiêm túc phê bình một số cấp ủy Đảng chưa coi trọng chỉ đạo việc thực hiện QCDC ở cơ sở. Tình trạng chậm triển khai QCDC trong các loại hình mới chủ yếu do các cấp ủy Đảng chưa chỉ đạo quyết liệt việc triển khai, thực hiện. Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC thành phố cho rằng việc xây dựng và thực hiện QCDC mẫu ở một số nơi còn hình thức, sao chép hướng dẫn của thành phố, nhất là ở các cơ quan, doanh nghiệp. 6 quy chế mẫu thực hiện QCDC trong các loại hình mới được triển khai tại Hà Nội đã được TƯ đánh giá rất cao. Lãnh đạo Ban Dân vận TƯ từng khẳng định sẽ cho in và gửi cho các tỉnh, thành cả nước tham khảo. Điều này đặt ra yêu cầu đối với các cấp ủy Đảng tại Hà Nội là phải đi đầu, làm gương thực hiện thật tốt 6 quy chế mẫu này.

Trên thực tế, đến nay vẫn còn 20% HTX dịch vụ chưa thực hiện QCDC theo mô hình mẫu của thành phố hay QCDC trong khối chợ còn tới 75% số chợ chưa thực hiện. Việc thực hiện QCDC trong công tác thuế đối với hộ cá thể kinh doanh chưa tạo được ý thức tự giác nộp thuế, còn tình trạng thất thu thuế. Phương châm "Thu thuế phải thu được lòng dân" vẫn gặp khó. Mặc dù đem lại nhiều tác dụng tích cực, nhưng thực hiện QCDC trong công tác GPMB còn nhiều hạn chế, còn tình trạng mất dân chủ, để xảy ra khiếu kiện. Năm 2013, toàn thành phố đã tiếp nhận và thụ lý 1.608 vụ khiếu nại thuộc thẩm quyền, nội dung công dân khiếu nại phần lớn liên quan đến GPMB… Đây là những thử thách đòi hỏi các cấp ủy Đảng phải tập trung chỉ đạo để nâng cao hiệu quả áp dụng các quy chế mẫu.

Trong Chỉ thị 30, Bộ Chính trị đã nêu rõ: "Tổ chức Đảng và đảng viên phải gương mẫu, đi đầu trong việc thực hiện QCDC ở cơ sở". Sáng kiến thực hiện QCDC trong 6 loại hình mới đang thử thách trách nhiệm của các cấp ủy Đảng trong việc triển khai thực hiện, tạo nên thành công đột phá trong 6 lĩnh vực này.