Thông điệp hợp tác

Trong các cuộc gặp với các quan chức cấp cao của Cuba, bà Mogherini liên tục đề cập tới tầm quan trọng của việc thúc đẩy quá trình thực thi Thỏa thuận đối thoại chính trị và hợp tác EU - Cuba (PDCA) về một loạt vấn đề, trong đó có nhân quyền, di cư, quản lý, trao đổi thương mại. Ngày 12-12-2016, thỏa thuận này đã được hai bên ký kết và được Nghị viện Châu Âu thông qua vào ngày 5-7-2017. Kể từ ngày 1-11-2017, hầu hết các nội dung thỏa thuận đã có hiệu lực tạm thời, trong khi việc thực hiện đầy đủ sẽ bắt đầu sau khi các nước thành viên EU phê chuẩn. Trước đó, Cuba là nước duy nhất tại khu vực chưa có cơ sở pháp lý thống nhất cho đối thoại và hợp tác với EU, dù quốc đảo này đã ký hiệp định song phương với 15 quốc gia thành viên của Mỹ Latinh. Các nhà phân tích đánh giá, thỏa thuận PDCA được coi là khung pháp lý để hai bên phát triển quan hệ trong tương lai và bình thường hóa hoàn toàn quan hệ song phương.

Đại diện cấp cao EU cũng khẳng định, việc Mỹ áp đặt các biện pháp phong tỏa đối với Cuba không phải là giải pháp hợp lý, bởi đây là hành động lỗi thời, bất hợp pháp và chỉ gây tổn hại tới cuộc sống của người dân quốc gia này. Châu Âu đã nhiều lần trao đổi với Mỹ cũng như đã khẳng định điều này tại Liên hợp quốc. Bất chấp sự thay đổi trong chính sách của Washington, chuyến thăm của quan chức cao cấp EU tới đảo quốc Caribe lần này mang tới thông điệp về tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ song phương vững chắc, ổn định và đáng tin cậy. Hiện lệnh cấm vận kinh tế của Mỹ đối với Cuba vẫn chưa được gỡ bỏ hoàn toàn và ông chủ Nhà Trắng đang có dấu hiệu đảo ngược tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương, với việc cấm công dân và doanh nghiệp Mỹ giao dịch với công ty, tổ chức của Cuba có liên quan tới quân đội. Vì vậy, mối quan hệ hợp tác chặt chẽ trên nhiều mặt giữa EU và Cuba thể hiện qua chuyến thăm của quan chức ngoại giao hàng đầu EU cũng được coi là cơ sở quan trọng chấm dứt sự cô lập của các nước phương Tây với đảo quốc anh hùng.

Đối mặt với nhiều khó khăn, nền kinh tế Cuba đang trong giai đoạn tích cực kêu gọi đầu tư nước ngoài để phát triển cơ sở hạ tầng. Châu Âu đã nắm bắt cơ hội này và trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai và là nhà tài trợ hợp tác, đầu tư nước ngoài, xuất khẩu quan trọng nhất của Cuba. Gần 1/3 số khách du lịch nước ngoài của Cuba đến từ Châu Âu. Trong cuộc họp báo trước khi kết thúc chuyến thăm, bà Mogherini đã công bố 3 dự án đầu tư mới của EU vào Cuba trên các lĩnh vực nông nghiệp và an ninh lương thực, viện trợ cho việc sử dụng hiệu quả tài nguyên như chìa khóa của phát triển bền vững và hỗ trợ hiện đại hóa kinh tế - xã hội, với tổng trị giá gần 50 triệu euro. Hai bên cũng đã đi đến thống nhất về việc tổ chức cuộc họp hội đồng chung lần đầu tiên vào tháng 2 tới và triển khai một số dự án hợp tác văn hóa trong năm nay.

Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez đánh giá, chuyến thăm chính thức của bà Mogherini trong những ngày đầu năm 2018 là tín hiệu lạc quan cho quan hệ song phương khi cả hai bên đều khẳng định quyết tâm duy trì và tăng cường hợp tác trên nhiều mặt. Trong đó, việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với Lục địa già đem đến cho quốc đảo Caribe cơ hội tranh thủ sự hỗ trợ từ một đối tác lớn và giàu tiềm lực cho quá trình phát triển đất nước.