Sáng kiến nâng tầm sản vật Việt Nam

Thiết thực, hiệu quả

Mật ong và nước mắm là những thực phẩm quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày của Việt Nam, có giá trị dinh dưỡng cao và có nhiều tác dụng trong chăm sóc sức khỏe.

Để tăng chất lượng sản phẩm mật ong và nước mắm đồng nghĩa với việc tách nước làm giảm phần nước trong nước mắm, mật ong. Trên thị trường hiện nay đã có nhiều loại máy tách nước bằng công nghệ cô đặc chân không, sấy bằng không khí nóng, vi sóng hoặc hồng ngoại… có thể giảm bớt hàm lượng nước trong mật ong và tăng độ đạm trong nước mắm. Tuy nhiên, các phương pháp này đều ảnh hưởng đến màu sắc, mùi vị, làm giảm hàm lượng các chất dinh dưỡng có trong mật ong, nước mắm do thực hiện ở môi trường nhiệt độ cao hoặc chân không. Một số công nghệ tách nước khác cho chất lượng sản phẩm tốt hơn, nhưng giá thành quá cao hoặc năng suất thấp...

Xuất phát từ những lý do trên, 5 học sinh lớp 8, gồm: Đặng Chí Bằng (lớp 8A3, Trường Trung học cơ sở Lê Quý Đôn, quận Cầu Giấy), Vũ Việt Nguyên (lớp 8A5, Trường Trung học cơ sở Dịch Vọng, quận Cầu Giấy), Vũ Khánh Uyên (lớp 8A12, Trường Trung học cơ sở Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy), Hoàng Khánh An (lớp 8A2.1 Trường Trung học cơ sở Ngô Sĩ Liên, quận Hoàn Kiếm) và Lã Nguyệt An (lớp 8D, Trường Trung học phổ thông Chuyên Hà Nội - Amsterdam, quận Cầu Giấy) đã nghiên cứu chế tạo mô hình thiết bị ứng dụng sóng siêu âm để cô đặc mật ong, nước mắm ở nhiệt độ thấp.

Theo học sinh Vũ Việt Nguyên, mô hình thiết bị gồm các bộ phận chính: Khoang làm việc, đầu siêu âm, quạt hút, bộ phận gia nhiệt và tủ điện điều khiển được thiết kế và lắp ráp theo đúng yêu cầu. Khi đưa nguyên liệu cần hạ thủy (mật ong, nước mắm) vào khoang làm việc, đầu siêu âm sẽ tạo sóng siêu âm rung làm tách các phần tử nước liên kết và tự do thành những hạt sương nhỏ li ti bay lơ lửng trong không khí. Quạt hút sẽ hút không khí thông qua các lỗ xung quanh ống thu hơi nước tạo thành dòng ra ngoài. Bộ phận gia nhiệt sẽ làm tăng hiệu suất tách ẩm trong sản phẩm, thủy phần trong sản phẩm được hạ nhanh hơn. Nhiệt độ gia nhiệt được điều chỉnh phù hợp với từng loại sản phẩm cần hạ thủy phần. Khi cảm biến nhiệt độ báo nhiệt độ nhỏ hơn nhiệt độ cài đặt tại đồng hồ nhiệt độ, bộ phận gia nhiệt sẽ tự động gia nhiệt và khi nhiệt độ cao hơn nhiệt độ cài đặt, bộ phận gia nhiệt sẽ ngừng gia nhiệt để duy trì nhiệt độ đã được cài đặt. Khi thủy phần trong sản phẩm đã được hạ đến mức mong muốn, tiến hành tắt máy, lấy sản phẩm ra ngoài qua van xả.

Cũng theo Vũ Việt Nguyên, sản phẩm thu được không thay đổi màu sắc, các chất có trong sản phẩm không bị biến đổi hoặc mất đi.

Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện sản phẩm

Tiến sĩ Lê Xuân Thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Quỹ Hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) cho biết, nhóm nghiên cứu đã đưa ra được sơ đồ nguyên lý hệ thống và đã chế tạo, lắp ráp, vận hành được mô hình hệ thống thiết bị theo sơ đồ nguyên lý đó. Mô hình này thể hiện được ý tưởng sáng tạo và khả năng ứng dụng rộng rãi trong điều kiện của nước ta. Việc chỉ sử dụng đầu siêu âm và gia nhiệt gián tiếp ở nhiệt độ thấp, nên bảo đảm được chất lượng, không làm thay đổi màu sắc, không biến đổi hoặc mất đi các chất có trong sản phẩm. Quá trình hoạt động không sử dụng hóa chất, không gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, mô hình thiết bị được chế tạo và lắp ráp gọn, đơn giản, dễ vận hành, phù hợp với nhiều mô hình sản xuất, năng suất tách nước cao, có thể gia nhiệt để tăng hiệu quả tách ẩm. Các vật tư và phụ kiện dễ mua trên thị trường, có thể áp dụng ở quy mô công nghiệp, nhằm gia tăng giá trị của mật ong, nước mắm - những nông sản đặc trưng của Việt Nam.

Với những hiệu quả mang lại, ngày 27-11 mới đây, mô hình được nhận giải Đặc biệt Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 18, do VIFOTEC phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Ðoàn tổ chức.

Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Dịch Vọng Lưu Quang Thông chia sẻ, sáng kiến được ghi nhận là minh chứng rất thuyết phục cho việc học sinh ở lứa tuổi trung học cơ sở hoàn toàn có thể vận dụng kiến thức đang học, kết hợp với niềm đam mê và sự hỗ trợ của các thầy, cô giáo, các chuyên gia để có thể tạo ra những sản phẩm có tính ứng dụng trong thực tế.

Còn theo Trưởng nhóm nghiên cứu Lã Nguyệt An, trong thời gian tới, nhóm sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện mô hình để ứng dụng vào cuộc sống, góp phần nâng tầm sản vật Việt Nam.