”Sân chơi” không ngang sức

Theo đó, các tổ chức TPL đang hoạt động có nhiệm vụ chính là xác minh điều kiện thi hành án (THA) và trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của tòa án theo yêu cầu của đương sự. Song, đến thời điểm này việc THA vẫn gặp nhiều khó khăn. Hoạt động chủ yếu của văn phòng TPL tại các địa phương là lập vi bằng, tống đạt văn bản giấy tờ. Vì sao lại như vậy?

Theo phản ánh của các văn phòng TPL, nhiều vụ việc tòa án đã ra quyết định giải quyết tranh chấp tài sản, chủ yếu là nhà và đất, đến thời hạn phải trả, người phải THA không giao nhà, đất. Theo hợp đồng đã ký với khách hàng thì TPL phải tổ chức cưỡng chế giao nhà, đất. Dù TPL đã làm việc với Ban Chỉ đạo THA và các cơ quan chức năng đã ra quyết định cưỡng chế..., nhưng hầu hết đều bị vô hiệu hóa vì thiếu sự hỗ trợ của lực lượng công an. Lý do: TPL là một tổ chức tư nhân nên công an không thể hỗ trợ cưỡng chế và việc này cũng chưa có tiền lệ. Thiếu "gậy" pháp lý, các văn phòng TPL trên toàn quốc mới THA được 500 vụ việc đơn giản, xác minh THA 1.000 việc - con số khiêm tốn so với nhu cầu của xã hội.

Từ bất cập trên, Bộ Tư pháp cần nghiên cứu xây dựng quy chế phối hợp liên ngành với Bộ Công an nhằm xác định rõ trách nhiệm phối hợp của lực lượng này trong tổ chức THA dân sự bằng văn bản. Điều này không những bảo đảm quyền lợi của các văn phòng TPL mà còn bảo đảm quyền lợi của người được THA, tránh khiếu kiện và việc vận dụng tùy tiện. Về lâu dài, cần xem xét tạo "sân chơi" công bằng giữa các cơ quan THA dân sự và văn phòng TPL, vì cùng là đơn vị có trách nhiệm THA nhưng các văn phòng TPL không được Nhà nước bao cấp nhân lực, cơ chế thực hiện THA như cơ quan THA dân sự. Đây là việc cần xem xét và điều chỉnh để TPL có thể "sống khỏe".