Sách thiếu nhi - nhìn từ giải thưởng

“Đuổi kịp” với xu thế xuất bản của sách ngoại, các tác phẩm dành cho thiếu nhi trong nước ngày một đa dạng hơn về thể loại, phong phú về nội dung và ngày càng bắt mắt, cầu kỳ hơn trong thiết kế. Những cuốn sách thiếu nhi được vinh danh trong Giải thưởng sách quốc gia năm 2023 vừa qua đã “hé lộ” sự quan tâm ngày càng lớn của các tác giả, các đơn vị xuất bản và các đơn vị quản lý đến mảng sách này.

Cùng được “xướng tên” trong Giải thưởng sách quốc gia năm 2023, ngoài truyện dài “Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịch” của tác giả Nguyễn Khắc Cường và tập truyện ngắn “Mùa hè đáng nhớ của Vàng A Lềnh và Vừ Mí Lùng” của Dương Đình Lộc, thì các tác phẩm còn lại thuộc dòng sách tranh, sách kỹ năng mang đến cho các độc giả nhỏ tuổi nhiều kiến thức bổ ích, khơi dậy tình yêu đất nước. Như bộ sách “Chào tiếng Việt” của tác giả Nguyễn Thụy Anh (giải A Giải thưởng sách quốc gia năm 2023) mang đến những câu chuyện, đoạn hội thoại, trò chơi, câu đố, thơ ca, đồng dao, âm nhạc... để giúp cho các gia đình người Việt ở xa Tổ quốc dễ dàng dạy tiếng Việt cho con em mình, giúp các bạn nhỏ người Việt ở nước ngoài có động lực học tiếng Việt, thêm yêu tiếng Việt và mong muốn tìm hiểu văn hóa Việt.

Bộ sách 6 cuốn “Hít hà mùi đất nước” của tác giả Mình Là Hũ (viết) và Trúc Nhi Hoàng (vẽ) hướng đến độc giả cuối mẫu giáo đầu tiểu học nhằm tạo dựng và định hình nhận thức “xanh - sạch - hiểu sâu về thiên nhiên xung quanh ta” qua các câu chuyện nhỏ “Táo ơi táo rơi đất lành”, “Cá con bơi đi”, “Túi nylon khổ sở”... được trình bày hấp dẫn. Bộ sách “15 bí kíp giúp tớ an toàn” (nhiều tác giả) dành cho độc giả từ 6 - 11 tuổi là 7 cuốn cẩm nang dễ hiểu và bắt mắt giúp trẻ phòng tránh thiên tai, tai nạn thương tích, bệnh truyền nhiễm, bắt nạt và bạo lực học đường, biết sử dụng Internet an toàn và hiệu quả...

Tại lễ trao Giải thưởng sách quốc gia năm 2023, NXB Kim Đồng có 3 bộ sách, cuốn sách được trao giải thưởng, đó là bộ “15 bí kíp giúp tớ an toàn”, bộ “Những đứa trẻ hạnh phúc” (10 cuốn), và truyện dài “Chuồn chuồn ớt tìm mẹ”. Trước đó, tác phẩm “Chuồn chuồn ớt tìm mẹ” của nhà văn Nguyễn Hồng Chiến đã được trao giải B, Giải thưởng văn học nghệ thuật năm 2023 của Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam.

Ngoài ra, NXB Kim Đồng còn có nhiều tác phẩm được vinh danh trong năm vừa qua như tập tiểu luận phê bình văn học thiếu nhi “Dòng chảy lấp lánh” của Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tâm, tập thơ “Sài Gòn sót mấy con ve” của Trung Dũng KQĐ, truyện dài “Mặt trời luôn bên tôi” của Lê Trung Cường, truyện dài “Người dưng thương nhau” của Nguyễn Bá Hòa, tập truyện ngắn “Hái trăng trên đỉnh núi” của Vũ Thị Huyền Trang...

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Tổng Biên tập NXB Kim Đồng, chia sẻ: “Với sự đầu tư cho các sáng tác trong nước, trong nhiều năm qua, NXB Kim Đồng đã luôn chăm lo, khuyến khích các nhà văn, họa sĩ viết vẽ cho thiếu nhi. Những ấn phẩm sách hay, sách đẹp được bạn đọc đón nhận, yêu mến, và được giới chuyên môn ghi nhận bằng nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế. Những giải thưởng sách là nguồn cổ vũ động viên tinh thần rất lớn với những người làm xuất bản”.

Vừa qua Hội Nhà văn Việt Nam đã công bố Giải thưởng Cuộc vận động sáng tác văn học về đề tài thiếu nhi đợt 1 năm 2021 - 2023 với 16 tác phẩm được trao giải, trong đó gồm các tác phẩm đã xuất bản và cả các tác phẩm còn ở dạng bản thảo. Thực tế cho thấy, các cuộc vận động sáng tác văn học dành cho thiếu nhi luôn thu hút được nhiều tác giả tham gia, tìm kiếm được nhiều tác phẩm hay. Các giải thưởng văn học thiếu nhi giúp tác phẩm được công chúng biết đến nhiều hơn, có cơ hội sống lâu với thời gian.

Nhà văn Lê Quang Trạng, tác giả được nhận Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2023 hạng mục văn học thiếu nhi với tác phẩm “Cá Linh đi học” bày tỏ: “Giải thưởng vừa là niềm vui, nguồn động lực nhưng cũng vừa là trách nhiệm đối với người viết. Vui vì tác phẩm của mình được độc giả và các hội đồng giám khảo chấm chọn, ghi nhận và tuyên dương... Điều này tạo động lực cho tôi phấn đấu, học tập và sáng tạo hơn nữa trong nghề viết. Đó cũng là trách nhiệm mà một người nhận giải như tôi cảm thấy mình cần phải lao động cho ra thêm những tác phẩm tốt hơn cho độc giả và nền văn học đã động viên, ghi nhận tôi!”.

Bên cạnh các giải thưởng trong nước, ấn phẩm “Những miền lưu dấu - Cảnh Việt trong văn chương” có tên trong danh mục tác phẩm đáng chú ý nhất năm 2023 dành cho thanh thiếu nhi “The White Ravens” do các chuyên gia sách thiếu nhi của Thư viện Thanh niên Quốc tế (International Youth Library) lựa chọn càng khẳng định hướng đi đúng đắn trong các cách làm mới sách, làm sách sáng tạo cho độc giả thiếu nhi ngày nay. Như chính nhóm biên soạn cuốn sách “Những miền lưu dấu - Cảnh Việt trong văn chương” đã chia sẻ: “Các tác phẩm văn học nói riêng và nghệ thuật nói chung luôn đưa chúng ta đi xa hơn những gì mình thấy hằng ngày. Hội họa cũng có thể nối gót những áng văn để tiếp tục hành trình đó, cho người đọc cách nhìn và cảm nhận khác hơn, giàu có hơn về những miền đất trên quê hương mình. Cuốn sách này được nhóm biên soạn thực hiện với niềm mong tái hiện hành trình dài rộng ấy. Đó là hành trình mà cảnh sắc Việt đã bước vào văn chương để rồi tiếp tục trở lại trước mắt ta với những bức tranh. Trong hành trình lưu giữ và ghi lại ấy là sự tiếp nối của quan sát, hình dung, của tài năng sáng tạo và lòng yêu mến...”.