Quốc tế yêu cầu xử con trai Gadhafi công bằng

Bộ Ngoại giao Mỹ đã ca ngợi việc Saif al-Islam bị bắt đã mở ra một trang mới trong lịch sử 40 năm đen tối của Libya và đưa người dân nước này tiến gần đến một tương lai hòa bình và dân chủ. Mỹ kêu gọi các nhà cầm quyền mới của Libya đảm bảo xét xử công bằng và đối xử nhân đạo với “quý tử” của Gadhafi.

Saif al-Islam Gadhafi trên máy bay sau khi bị bắt. Ảnh: Sky News.

“Chúng tôi yêu cầu tất cả các đảng phái ở Libya đảm bảo xét xử công bằng cho các tù nhân theo tiêu chuẩn quốc tế và gửi yêu cầu này cho các cấp chính quyền dưới quyền kiểm soát của Hội đồng chuyển tiếp quốc gia (NTC)”, AFP dẫn lời một quan chức bộ.

Mỹ cũng yêu cầu NTC hợp tác với Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) để xét xử Saif. Các nhà điều tra của ICC cũng đã có mặt ở Libya để thu thập bằng chứng trong vụ xét xử chống lại Saif và điều tra các cáo buộc chống lại lực lượng Gadhafi trước cuộc nổi dậy. ICC đã phát lệnh bắt Saif hồi tháng 6 vì cáo buộc chống loài người cùng cha ông và cựu giám đốc an ninh Libya.

Thủ tướng Anh David Cameron cũng chúc mừng sự kiện lớn này của người dân Libya và khẳng định việc bắt giữ Saif đã kết thúc chương cuối cùng trong chế độ cầm quyền 42 năm của Gadhafi. Ông cũng có chung quan điểm với Bộ Ngoại giao Mỹ đối với Saif.

“Anh sẽ hỗ trợ chính phủ Libya và ICC về mọi mặt để Saif được xét xử đầy đủ và công bằng sau những gì ông ta đã làm”, ông Cameron nói. “Đây là một thành tích lớn đối với người Libya và bây giờ sự kiện này phải trở thành một chiến thắng của công lý quốc tế”.

Ông khẳng định số phận của các thành viên gia đình Gadhafi là lời cảnh báo cho tất cả các nhà độc tài trên thế giới. Saif al-Islam từng có mối liên hệ mật thiết với Anh. Ông từng tốt nghiệp thạc sĩ đại học Kinh tế London (LSE) năm 2003 và đã lấy bằng tiến sĩ năm 2008. Sự gắn bó này từng khiến LSE bối rối khi cuộc chiến Libya nổ ra đầu năm nay và buộc LSE phải cắt quan hệ với Saif.

Anh là một trong những nước đi đầu trong việc ủng hộ binh sĩ Libya lật đổ Gadhafi và đã cùng Pháp và Mỹ tiến hành chiến dịch quân sự ở quốc gia châu Phi theo sự ủy nhiệm của Liên Hợp Quốc hồi tháng ba.

Pháp cũng đóng góp tiếng nói đối với sự kiện lớn ở Libya.

“Các binh sĩ đã bắt Saif al-Islam phải bàn giao ông ta cho NTC để xét xử”, Ngoại trưởng pháp Alain Juppe nói. “Chúng tôi đã nhắc lại lời kêu gọi NTC hợp tác đầy đủ với ICC và đảm bảo Saif được xét xử công minh”.

Một người dân Libya ăn mừng sự kiện bắt giữ Saif al-Islam. Ảnh: AFP.

Liên minh quân sự NATO từng đóng vai trò lớn trong cuộc nội chiến Libya cũng lên tiếng hy vọng chính quyền Libya và ICC đảm bảo các tiêu chuẩn nhân đạo đối với Saif.

“Chúng tôi tin chính quyền và Libya và ICC sẽ đảm bảo xét xử công bằng để nước Libya mới được xây dựng dựa trên luật pháp và sự tôn trọng nhân quyền”, phát ngôn viên NATO Oana Lungescu.

Theo phán quyết của Liên Hợp Quốc, NATO đã hoàn thành trọn vẹn sứ mệnh bảo vệ dân thường Libya, bất chấp những chỉ trích rằng khối quân sự này vượt qua quyền hạn cho phép. Ngay khi đại tá Gadhafi bị bắt và bắn chết hôm 20/10 tại thành phố Sirte, NATO đã tuyên bố chấm dứt sứ mệnh ở đất nước bắc Phi.

Đáp lại lời kêu gọi từ cộng đồng quốc tế, Thủ tướng lâm thời Libya Abdel Rahim al-Kib hôm qua cam kết Saif al-Islam sẽ được xét xử công bằng.

“Tôi đảm bảo với người dân chúng tôi và cả thế giới rằng Saif cùng các trợ lý của ông ta sẽ được xét xử công bằng theo quyền và tiêu chuẩn quốc tế”, ông Kib nói trong một cuộc họp báo sau khi chính thức tuyên bố việc bắt giữ con trai Gadhafi.

Ông gọi hôm qua là một ngày lịch sử và việc bắt Saif là đỉnh cao của chiến thắng dân tộc Libya.

“Trong thời điểm lịch sử này, tôi chúc mừng mọi người dân Libya và các binh sĩ Libya”, ông Kib nói và hy vọng rằng sự kiện này sẽ đánh dấu một sự khởi đầu mới cho Libya.

Trong khi đó, ICC yêu cầu Libya bàn giao việc xét xử Saif al-Islam cho cơ quan quốc tế này. Phát ngôn viên ICC cho hay công tố viên Luis Moreno-Ocampo của tòa án sẽ đến Libya tuần tới để đàm phán với chính phủ mới. ICC buộc chính quyền Libya phải hợp tác và bàn giao ông cho tòa án như nghị quyết của Liên Hợp Quốc về Libya.

“Nếu họ muốn xét xử ở Libya, họ phải trình đơn đảm bảo các thủ tục pháp lý ở Libya sẽ được thực thi dựa trên những cáo buộc trong lệnh bắt giữ của ICC”, phát ngôn viên ICC nói.

Saif al-Islam bị bắt hôm qua cùng ba trợ lý ở miền nam Libya khi đang cố gắng vượt biên sang Niger, sau ba tháng chạy trốn. Saif hiện đang ở dưới sự kiểm soát của các binh sĩ đã bắt giữ ông trong tình trạng hoàn toàn khỏe mạnh và sẽ sớm được đưa về Tripoli.