Phục dựng vở tuồng cổ “Ngọn lửa Hồng Sơn”: Tươi mới tác phẩm cũ

Một cảnh trong vở “Ngọn lửa Hồng Sơn”.

(HNM) - 10 năm sau khi vào vai Tạ Phương Cơ-một trong những vai nổi bật của vở tuồng cổ “Ngọn lửa Hồng Sơn”, mới đây NSND Đàm Liên đã bắt tay vào công cuộc phục dựng tuồng cổ bằng việc dàndựnglại “Ngọn lửa Hồng Sơn” do cố giáo sư Hoàng Châu Ký viết cách đây gần tròn một thế kỷ. Không gian cũ, nhân vật của vở diễn cổ đã được các nghệ sĩ trẻ của Nhà hát tuồng Trung ương thổi một làn gió tươi mới.

Cha trung con nịnh là nghịch cảnh trong “Ngọn lửa Hồng Sơn”. Vở tuồng kể về Tạ Ngọc Lân, một ông quan văn võ song toàn. Ông chán ghét trò xu nịnh, tranh giành ngôi thứ, nên đã từ quan về quê vui thú với ruộng đồng. Ngọc Lân sinh được hai người con, trai là Tạ Kim Hùng-tên gian tặc phản dân, hại nước; gái là Tạ Thị Phương Cơ-đảm đang, thông minh cùng cha lo toan việc nước. Trước việc Tạ Kim Hùng cấu kết với gian thần Triệu Văn Hoán lật đổ ngôi Nữ chúa, mặc cho tuổi già sức yếu, gác tình riêng, Ngọc Lân đốt doanh trại rồi dùng ngón võ độc nhất vô nhị của mình mà ông chưa truyền dạy cho Kim Hùng, để trừ khử hắn. Lời kết của vở diễn cũng chính là lời của Tạ Ngọc Lân: “Thưa Nữ chúa! Khi lão giết được thằng Hùng rồi thì Nữ chúa cùng chư vị kéo dốc xuống Trường An giết luôn thằng Triệu Văn Hoán, vậylà: “Trong lửa hồng một Lão có thiêu xương/Thì ngoài trời thẳm nước ngàn năm mới rạng vẻ”.

Việc khôi phục tuồng cổ được coi là loại việc khó khăn nhất so với các loại hình nghệ thuật khác. Nhưng năm 2008 này dường như lại là năm của tuồng. Ngay sau thành công vang dội của Liên hoan nghệ thuật tuồng truyền thống lần thứ nhất trong khuôn khổ Festival Tây Sơn-Bình Định vừa qua, đến triển lãm mặt nạ tuồng- sách tuồng của hoa hậu Mai Phương Thúy, ra đĩa CD-DVD tuồng của NSND Đàm Liên… tuồng đã được khán giả để ý hơn. NSND Hoàng Khiềm-Giám đốc Nhà hát tuồng Trung ương cho hay: Công cuộc sưu tầm và phục dựng tuồng nhiều năm nay được lãnh đạo cũng như nghệ sĩ, diễn viên nhà hát lưu tâm, đến nay nhà hát đã sưu tầm được 30 kịch bản tuồng cổ, quí.

NSND Đàm Liên cho biết cách đây 10 năm, bà đã vào vai Phương Cơ trong vở diễn được một đoàn phía Nam dàn dựng. Nét mới của vở tuồng cổ được dàn dựng lại ẩn chứa trong phong cách diễn xuất của diễn viên, trong không gian tuồng. Cái tươi mới ở đây không phải là sự thay đổi kịch bản, mà thể hiện trong không gian và hình thức diễn. Ví như ở vở diễn cũ, cha con Tạ Ngọc Lân cùng quần nhau trong đám lửa thì ở vở phục dựng, Đàm Liên đã tạo nên cảnh con trong-cha ngoài, tới 3 lần cha đẩy con vào vòng lửa, cha mới lấy ngón đòn cuối cùng để “trừ hậu họa cho đất nước”.

Những gương mặt nghệ sĩ của vở diễn đều trẻ, trong đó, khán giả khá ấn tượng với vai Kim Hùng - do nghệ sĩ trẻ (SN 1970) Văn Cường thể hiện.

Buổi tổng duyệt tại rạp Hồng Hà đã nhận được sự tán thưởng nhiệt thành của khán giả. Với NSND Đàm Liên - người gần nửa thế kỷ đam mê tuồng, sống hết mình với tuồng, đó thực sự là niềm hạnh phúc bất ngờ. Lớp diễn viên trẻ đang tìm tòi và cùng song hành trên con đường mà bà đã chọn.

Bài, ảnh:Nhã Anh