Phát hiện sai phạm trong khai thác khoáng sản

Theo kết luận thanh tra, từ năm 2009 đến 2013, đặc biệt là sau khi Luật Khoáng sản năm 2010 được ban hành, Bộ TN&MT đã tham mưu, đề xuất, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong hoạt động khoáng sản.

Tuy nhiên, tiến độ ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn còn chậm so với kế hoạch phê duyệt; hoạt động rà soát, sửa đổi, bổ sung một số văn bản chưa kịp thời, chất lượng nội dung một số văn bản còn hạn chế, chưa rõ ràng, chưa đồng bộ và chưa phù hợp với Luật Khoáng sản hiện hành.

Cùng với đó, hoạt động khoanh định và công bố các khu vực có khoáng sản còn phân tán, nhỏ lẻ còn chậm, ảnh hưởng đến hoạt động cấp phép, nguồn thu tiền cấp quyền, phát triển kinh tế - xã hội; chưa thực hiện tốt trong công tác hướng dẫn một số địa phương về khoanh định các khu vực có khoáng sản; chưa kịp thời ban hành Thông tư hướng dẫn theo thẩm quyền và trách nhiệm được giao về bảo vệ khoáng sản chưa khai thác. Thực trạng khai thác khoáng sản trái phép còn diễn ra khá phổ biến trên nhiều tỉnh, thành phố với nhiều loại khoáng sản khác nhau.

Việc xác định, tính tiền hoàn trả chi phí thăm dò khoáng sản chậm, do Thông tư liên tịch số 186/2009/TTLT-BTNMT hướng dẫn thiếu cơ sở thực hiện, thiếu khả thi. Thông tư chưa quy định rõ trách nhiệm và chưa phù hợp với quy định của Luật Khoáng sản hiện hành. Bên cạnh đó, hồ sơ xác định, tính chi phí hoàn trả phức tạp, gặp nhiều khó khăn, vướng mắc mà Thông tư chưa lường hết cũng như chưa thể giải quyết. Chưa thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về việc nộp tiền thăm dò khoáng sản trước khi cấp phép cho 53 giấy phép khai thác mỏ sau khi Thông tư 186 đã có hiệu lực.

Trên cơ sở kết luận thanh tra, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ TN&MT tăng cường kiểm tra, thanh tra trách nhiệm chấp hành các quy định của pháp luật trong quản lý khoáng sản đối với các sở, ban ngành cũng như việc cấp phép, quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông, cửa sông, ven biển, xuất khẩu cát nhiễm mặn.

Bộ TN&MT báo cáo chính phủ để trình Quốc hội cho phép sửa đổi, bổ sung một số nội dung còn bất cập, khó khả thi theo quy định của Luật Khoáng sản như: Điều 5 quy định quyền lợi của địa phương và người dân nới có khoáng sản được khai thác; Điều 20 về kinh phí cho công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác; Điều 49 quy định về phê duyệt trữ lượng khoáng sản, vai trò, tổ chức Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản Quốc gia…

Bên cạnh đó, Bộ TN&MT cần xử lý theo thẩm quyền và phối hợp với UBND các tỉnh xử lý đối với 28 doanh nghiệp có vi phạm mà Thanh tra Chính phủ và Tổng cục Địa chất- Khoáng sản đã ghi nhận.

Cùng với đó, TTCP kiến nghị Bộ TN&MT thực hiện và chỉ đạo thực hiện việc kiểm điểm, rút kinh nghiệm, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân có liên quan trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; trong phân giao nhiệm vụ xác định, tính tiền điều tra thăm dò… và các nội dung tồn tại, khuyết điểm đã nêu trong kết luận thanh tra./.