“Ốc đảo” Minh Châu mong manh trước lũ

Minh Châu là xã duy nhất của huyện Ba Vì có địa giới hành chính nằm hoàn toàn trên bãi giữa sông, phía dưới hợp lưu 3 dòng sông Đà, Lô, Hồng. Phía Đông Bắc của Minh Châu là phân lưu sông Hồng, giáp các xã Lý Nhân, Phú Thịnh, An Tường thuộc huyện Vĩnh Tường (tỉnh Vĩnh Phúc); phía Tây Nam là dòng chính sông Hồng, giáp các xã Đông Quang, Chu Minh và thị trấn Tây Đằng (huyện Ba Vì). Hiện xã Minh Châu có 1.244 hộ, 6.765 nhân khẩu. Với đặc điểm địa lý, Minh Châu chịu nhiều thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội, trong đó khó khăn lớn nhất là cách trở giao thông và nguy cơ sạt lở bờ sông.

Mùa kiệt, có thể vào Minh Châu bằng đường bộ qua ngầm tràn từ huyện Vĩnh Tường và đường thủy, vượt sông Hồng bằng phà từ bến xã Đông Quang. Nhưng vào mùa mưa, phương tiện duy nhất đến Minh Châu là đò ngang, phà khách. Cách trở về giao thông không chỉ tăng thêm chi phí, phiền toái cho người dân mà còn là nguyên nhân khiến nhiều năm nay Minh Châu chưa thể thoát nghèo.

Ông Nguyễn Công Sơn đại diện 45 hộ dân cùng khu dân cư số 5 xã Minh Châu lo lắng: Năm nào sông Hồng cũng "ăn" vào đất canh tác của người dân nơi đây. Đặc biệt, sau đợt hồ thủy điện Hòa Bình mở 8 cửa xả, tình trạng sạt lở nghiêm trọng khiến nhiều gia đình “mất ăn, mất ngủ”…

Chứng kiến các vị trí sạt lở, chúng tôi thực sự cảm thông nỗi lo của người dân nơi này. Khu vực đất bị sạt lở kéo dài hơn 500m, lấn sâu vào bờ tới gần 50m, tạo thành từng vách đứng cao hơn 10m. Điểm sạt lở chỉ cách dãy nhà bếp của hộ gia đình ông Nguyễn Công Sơn khoảng vườn nhỏ và rặng tre xanh vốn là hàng rào. Kế bên là gia đình ông Nguyễn Quang Lai, hiện tại điểm sụt lún cũng “nằm” ngay phía sau khu công trình phụ là dãy chuồng nuôi bò. Cách đó không xa, nhà và đất của nhiều hộ dân cũng nằm trong khu vực báo động.

Theo ông Nguyễn Danh Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Minh Châu, từ năm 2012 tới nay, liên tục xảy ra hiện tượng sạt lở đất. Thống kê chưa đầy đủ thì chỉ trong 5 năm qua, Minh Châu đã mất tới hàng chục héc ta đất nông nghiệp của 205 hộ dân. Trong quá trình khảo sát, theo dõi hiện tượng này thì có trên 10 hộ sẽ phải di dời. Nguyên nhân dẫn tới lở đất là nước lớn, cộng với dòng chảy thay đổi do chính con người tác động... Địa phương đã báo cáo và đề nghị các cấp đầu tư kinh phí chống sạt lở nhưng chưa được giải quyết.

Do không có cầu, đường, giao thương bất tiện, nông sản của bà con thường bị thương lái ép giá, nên nhiều năm nay, đời sống của người dân xã “đảo” chưa được cải thiện, dù Minh Châu vốn là vùng đất phì nhiêu, màu mỡ... Người dân nơi đây đang khát khao một cây cầu bắc qua sông và được xây bờ kè đá để yên tâm trước nỗi lo hà bá rình rập mỗi năm...